Με αφορμή την συμπλήρωση εκατό χρόνων από την Μικρασιατική Καταστροφή (1922-2022) και στο πλαίσιο των αναλόγων εκδηλώσεων της Εκκλησίας της Ελλάδος που διοργανώνονται υπό την αιγίδα της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, η Ιερά Μητρόπολις Σάμου και Ικαρίας τίμησε την επέτειο και την μνήμη των σφαγιασθέντων αδελφών μας με σειρά λατρευτικών και πολιτιστικών εκδηλώσεων.
Οι εκδηλώσεις ξεκίνησαν τον Ιούλιο από την Ικαρία: Εκδήλωση με αφορμή τα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή έλαβε χώρα την Παρασκευή 15 Ιουλίου στην αίθουσα εκδηλώσεων του Δήμου Ικαρίας στον Άγιο Κήρυκο, την πρωτεύουσα του νησιού, με ομιλητή τον Καθηγητή του Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας και Κοσμήτορα της Σχολής Κλασικών και Ανθρωπιστικών Σπουδών του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης κ. Μανόλη Γερ. Βαρβούνη, Διευθυντή του «Κέντρου Εκκλησιαστικών, Ιστορικών και Πολιτισμικών Μελετών» της Ιεράς Μητροπόλεως Σάμου και Ικαρίας, ο οποίος ανέπτυξε το θέμα «Η βραχύβια Ιερά Μητρόπολις Ικαρίας και ο Μητροπολίτης Ικαρίας Νεόφυτος Κοτζαμανίδης».
Κατόπιν, κατά τον μήνα Αύγουστο, οι εκδηλώσεις συνεχίστηκαν στη Σάμο. Συγκεκριμένα, ο κατ’ έτος καθιερωμένος εορτασμός της μνήμης των Σαμίων αγίων συνδέθηκε εφέτος με τους επετειακούς εορτασμούς, καθώς οἱ ἑόρτιες ἐκδηλώσεις ἒλαβαν ἰδιαίτερες πνευματικές διαστάσεις, ἐξαιτίας του ότι τόσον ἡ Σάμος, ὅσον καί οἱ Ἅγιοι, οἱ ὁποῖοι διέλαμψαν σέ αὐτήν, συνδέονται στενῶς μέ τά μικρασιατικά παράλια, στό πέρασμα τῶν εἴκοσι χριστιανικῶν αἰώνων. Γιά τόν λόγο αὐτό ἐφέτος ὁμοῦ μετά τῶν Σαμίων Ἁγίων, τιμήθηκαν καί τά ἐκ τῆς Μικρᾶς Ἀσίας προερχόμενα ἱερά κειμήλια, τά ὁποῖα οἱ πρόγονοί μας ὡς πρόσφυγες ἔφεραν ἀπό τίς ἐκεῖ πατρογονικές ἑστίες τοῦ Ἑλληνισμοῦ, μεταξύ τῶν ὁποίων ξεχωριστή θέση ἔχουν ἱστορικές ἱερές εἰκόνες καί τά ἐπιμάνικα τοῦ ἁγίου ἐνδόξου ἱερομάρτυρος Χρυσοστόμου Σμύρνης.
Έτσι, το Σαββάτο 30 Ἰουλίου τελέσθηκε Πανηγυρικός Ἀρχιερατικός Ἑσπερινός στον Ἱερό Μητροπολιτικό Ναό του αγίου Νικολάου Σάμου, χοροστατοῦντος τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Σάμου καί Ἰκαρίας κ.κ.Εὐσεβίου, ἐνῶ στη συνέχεια ἒγινε ἡ λιτάνευση τῶν Ἱερῶν Λειψάνων καί τῶν Ἱερῶν Εἰκόνων τῶν Ἁγίων, καί τῶν τεθησαυρισμένων μικρασιατικῶν ἱερῶν κειμηλίων στη παραλία της πόλης της Σάμου, καί ἀκολούθως στην πλατεία Πυθαγόρα ἡ Ἀρτοκλασία καί θεῖο Κήρυγμα ὑπό τοῦ Σεβασμιωτάτου. Την Κυριακή μετά την Ἀρχιερατική Θ. Λειτουργία τελέστηκε ἐπιμνυμόσυνη δέηση ὑπέρ τῶν κεκοιμημένων ἐν τῇ Μ. Ἀσία Σαμίων.
Την Κυριακή 7 Αυγούστου 2022 Η Ι. Μ. Σάμου και Ικαρίας, στις 20:00 μ.μ., στο αμφιθέατρο του Άη Γιαννάκη στο Άνω Βαθύ, μετά την Ιερά Παράκληση που τελέσθηκε στον παραπλήσιο ιστορικό ιερό ναό του αγίου Ιωάννου του Προδρόμου, κτισμένο το 1799, διοργάνωσε Πολιτιστική Εκδήλωση Μνήμης, αφιερωμένη στα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή, με τίτλο: «Φοίνικες από τη στάχτη του ‘22». Η εκδήλωση περιλάμβανε δύο μέρη: στο πρώτο παρουσιάστηκε η Παιδική και Νεανικής Χορωδίας «ΕυΩΔΗα» της Ι. Μητροπόλεως, υπό την διεύθυνση της συνεργάτιδος της Μητροπόλεως κυρίας Άννας Κωσταρά, με τραγούδια εμπνευσμένα από την Μικρασιατική Καταστροφή, ή αναφερόμενα σε αυτήν και τα θύματά της. Στο δεύτερο παρουσιάστηκαν τραγούδια της Μικράς Ασίας, από μουσικό σχήμα του νησιού. Την εκδήλωση παρακολούθησαν, πέραν των αρχών του τόπου, και πλήθος κόσμου.
Αλλά και οι από ετών καθιερωμένες εκδηλώσεις κατά τις Ιερές Παρακλήσεις προς την Θεοτόκο, κατά την περίοδο του Δεκαπενταύγουστου, είχαν φέτος και μικρασιατικό χρώμα, καθώς σε δύο από αυτές, την Δευτέρα 8 Αυγούστου στους Σπαθαραίους και την Τετάρτη 10 Αυγούστου στο Κοκκάρι, μετά από την σχετική εισήγηση του Σεβασμιωτάτου μίλησε ο συνεργάτης της Ιεράς Μητροπόλεως Καθηγητής κ. Μανόλης Γερ. Βαρβούνης, ο οποίος ως πρόεδρος της Ειδικής Επιστημονικής Επιτροπής της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος για την διοργάνωση των ετήσιων επιστημονικών συνεδρίων για την Μικρασιατική Καταστροφή (2022 – 2024) ανέπτυξε θέματα σχετικά με τα γεγονότα και την σχεδιασθείσα γενοκτονία του Μικρασιατικού Ελληνισμού, αλλά και την θυσιαστική προσφορά του Ορθόδοξου Κλήρου κατά την ίσια περίοδο.
Όλες τις εκδηλώσεις παρακολούθησε πλήθος κόσμου, που με τη συμμετοχή του τίμησε την ιστορική επέτειο, αλλά και την μνήμη των σφαγιασθέντων κατά τα γεγονότα Μικρασιατών αδελφών μας, απόγονοι των οποίων κατοικούν στα νησιά μας.