Σήμερα Κυριακή, 17 Σεπτεμβρίου 2023, μετά την Ύψωση του Τιμίου Σταυρού, η τοπική Εκκλησία της Σύμης εόρτασε πανηγυρικά την τετάρτη επέτειο της μετακομιδής τεμαχίου του Ιερού Λειψάνου του Οσίου πατρός ημών Ιωσήφ του Γεροντογιάννη, το οποίο εκ της Ιεράς Μονής Καψά μετέφερε τον Σεπτέμβριο του 2019 ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ιεραπύτνης και Σητείας κ. Κύριλλος και παρέδωσε στον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Σύμης κ. Χρυσόστομο, ανταποκρινόμενος σε σχετικό αίτημά του.
Η υψίστη αυτή ευλογία για την Σύμη, παραμένει έκτοτε στον Ενοριακό Ι. Ναό Αγίου Γεωργίου Άνω Χώρας, Ναό στον οποίο διετέλεσε Εφημέριος τις τρεις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα, ο κατά σάρκα εγγονός του Οσίου, Αρχιμ. Ιωσήφ Γεροντάκης μεταφέροντας στην Σύμη και την τιμή του Οσίου.
Έτσι λοιπόν σήμερα, τέσσερα έτη μετά το ευλογημένο αυτό γεγονός, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Χρυσόστομος χοροστάτησε στον Όρθρο και τέλεσε την Θεία Λειτουργία στον Ενοριακό αυτό Ι. Ναό με συλλειτουργούς του τον Καθηγούμενο της Ι. Μονής Πανορμίτου Αρχιμανδρίτη του Οικουμενικού Θρόνου Αντώνιο Πατρό και όλους τους Εφημερίους της Άνω Χώρας. Το ι. αναλόγιο διηκόνησε γλυκυφθόγγως ο Ιεροψάλτης και παράλληλα Επίτροπος του Ι. Ναού κ. Αγαπητός Μιχελλής, ο κ. Δημήτριος Κοπανίδης και ο κ. Αναστάσιος Μπαλής.
Ο Σεβασμιώτατος δραττόμενος της ευλογημένης αυτής ευκαιρίας, ομίλησε περί της Οσιακής μορφής του Αγίου Ιωσήφ, αναφερόμενος στην ζωή του, ως ακολούθως:
Ο όσιος Ιωσήφ Γεροντογιάννης γεννήθηκε το 1799 στα ερείπια της Μονής Καψά της Κρήτης, όπου είχαν καταφύγει οι γονείς του διωκόμενοι από τους Τούρκους. Το κατά κόσμον όνομά του ήταν Ιωάννης Βιτσέντζος και από την παιδική του ηλικία δεν έμαθε γράμματα, πλην όμως ήταν φιλομαθής και έξυπνος. Ενώ αρχικά διακρινόταν για την ευσέβειά του, εν συνεχεία δημιούργησε βίαιο χαρακτήρα και απομονώθηκε σε απομακρυσμένα μέρη για να αποφεύγει τις έριδες με τους Τούρκους. Σε νεαρή ηλικία νυμφεύθηκε την χωριανή του Καλλιόπη της οικογένειας Γεροντήδων και απέκτησε τέσσερα παιδιά.
Άλλαξε ριζικά και στράφηκε στον Χριστό, μετά από τραγικό ατύχημα που συνέβη στην μικρότερη κόρη του, η οποία κάηκε ζωντανή. Με την ενέργεια της θείας Χάριτος, μετεβλήθη έκτοτε σε υπόδειγμα πραότητος, αγάπης και ευλαβείας. Ο Όσιος το έτος 1841 σε ηλικία 42 ετών κατά την διάρκεια βαθέος ύπνου ηρπάγη πνευματικά από Άγγελο Κυρίου, όπως ο Απόστ. Παύλος, σε υψηλή θεωρία και είδε τις τάξεις των δικαίων στον Παράδεισο, καθώς και τις τιμωρίες των αμαρτωλών στην κόλαση. Όταν ξύπνησε είχε και ασκούσε το χάρισμα της θεραπείας των ασθενών, καθώς και εκπληκτική ευφράδεια θείων λόγων.
Οι Τούρκοι όμως τον συκοφάντησαν ως επαναστάτη και ο διοικητής της Κρήτης, τον κάλεσε τρεις φορές σε απολογία στο Ηράκλειο. Κάθε φορά η άφιξή του γινόταν αφορμή μεγάλης συγκέντρωσης, ενώ πολλά θαύματα τελούνταν υπό το βλέμμα των Τούρκων. Την τρίτη φορά ο άγιος τέλεσε δυό θαύματα στο σπίτι του πασά, θεραπεύοντας την κατάκοιτη πεθερά του και τον γιό του, που είχε τραυματιστεί σοβαρά πέφτοντας από μια σκάλα. Τότε ο πασάς τον απέλυσε εν ειρήνη, αποστέλλοντας πολλά δώρα, τα οποία ο άγιος μοίρασε στους ενδεείς.
Θέλοντας να αποφύγει το πλήθος των ασθενών που τον καταδίωκε, απεσύρθη στα ερείπια της Ιεράς Μονής Τιμίου Προδρόμου Καψά, όπου και εγεννήθη, δημιουργώντας εκεί μια μικρή αδελφότητα, με την οποία ανέλαβε τον πλήρη ανακαινισμό της Μονής που ολοκληρώθηκε το 1863, έτος που τελέστηκαν τα εγκαίνια καθώς και η μοναχική κουρά του με το όνομα Ιωσήφ.
Εκεί πέρασε τα τελευταία πέντε χρόνια της ζωής του με αυστηρή άσκηση, προσευχή και νηστεία. Η φήμη του διαδόθηκε σε ολόκληρη την Κρήτη και στα νησιά Χάλκη, Κάσο και Σύμη, ώστε καθημερινά τον επισκέπτονταν πλήθος πιστών, ζητώντας τις σοφές συμβουλές του. Η παράδοση διασώζει μάλιστα, ότι οι Συμιακοί σφουγγαράδες πριν τις ριψοκίνδυνες καταδύσεις τους, επισκέπτονταν την Μονή και λάμβαναν την ευχή του Αγίου, ο οποίος τους καθοδηγούσε επακριβώς για την ακριβή θέση των εκλεκτότερων σπόγγων. Πολλά ήταν άλλωστε και τα αφιερώματα που προσέφεραν σε είδος ή σε χρήματα για την ανακαίνιση του Μοναστηριού.
Παρόλο που η φωνή του μόλις ακουγόταν εξαιτίας των κακοπαθειών του, δεν έπαψε να δέχεται τους πιστούς που τους κατηχούσε στις ευαγγελικές αρετές και προέτρεπε στην ευσέβεια. Έλεγε συγκεκριμένα: «Χωρίς την αγάπη, όλα είναι μάταια». Αφού οδηγήθηκε εν οράματι από έναν άγγελο στους Αγίους Τόπους, τους οποίους ήταν σε θέση να περιγράφει σαν να τους είχε πράγματι επισκεφτεί, ο μακάριος Ιωσήφ εκοιμήθη εν Κυρίω την 6η Αυγούστου 1874 και ετάφη από τον εγγονό του και μετέπειτα Ηγούμενο της Μονής Αρχιμ. Ιωσήφ Γεροντάκη.
Ο δε έγγονός του, Αρχιμανδρίτη Ιωσήφ αφίχθη στην Σύμη συνοδευόμενος από πρόσωπα της οικογενείας του, που παρέμειναν στο νησί, καταλίποντας και απογόνους, οι οποίοι μέχρι σήμερα ευλαβούνται τον Όσιο Προπάτορά τους. Αναφέρεται δε, ότι στην πρώτη τους οικία φυλάσσεται μία από τις αυθεντικές και σπάνιες προσωπογραφίες του Οσίου Ιωσήφ, που φιλοτεχνήθηκε στην Μονή της μετανοίας του.
Μετά την Δοξολογία ο Σεβασμιώτατος ευλόγησε τους προσφερομένους Άρτους, ενώ προ της Απολύσεως πραγματοποιήθηκε η λιτανεία του Ιερού Λειψάνου και της Εικόνος του Οσίου πέριξ του Ι. Ναού προς αγιασμόν και ευλογία των πιστών. Τέλος, με την μέριμνα του φιλόξενου και δραστηρίου Εκκλησιαστικού Συμβουλίου της Ενορίας και των κυριών αυτής, προσεφέρθησαν στους εκκλησιαζομένους καφές και πλούσια πατροπαράδοτα κεράσματα.
