Την Πέμπτη 8 Δεκεμβρίου ο Μητροπολίτης Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμων λειτούργησε και κήρυξε τον θείο λόγο λόγο στο πανηγυρίζον βυζαντινό Παρεκκλήσιο του Οσίου Παταπίου (15ου αιώνος), της ενορίας των Αγίων Αναργύρων, στη Βέροια.
Ο Σεβασμιώτατος στην ομιλία του ανέφερε μεταξύ άλλων: «Ἀγγέλων ἐφάμιλλος, ὁσίων ἰσοστάσιος, προφητῶν, ἀποστόλων, μαρτύρων, ἱεραρχῶν συμμέτοχος πέλων, … ὑπέρ πάντων ἡμῶν πρέσβευε».
Μέ λίγες μόνο λέξεις πλέκει ὁ ἱερός ὑμνογράφος τό ἐγκώμιο τοῦ μεγάλου ὁσίου πού τιμᾶ σήμερα ἡ Ἐκκλησία μας καί πανηγυρίζει ἰδιαιτέρως ἡ τοπική μας Ἐκκλησία στόν ἱστορικό βυζαντινό αὐτόν ναό του. Ἀλλά οἱ λίγες αὐτές λέξεις εἶναι πολυτιμότερες ἀπό ὁποιοδήποτε ἄλλο ἐκτενές ἐγκώμιο, γιατί δέν τόν συγκρίνουν μέ ἀνθρώπους καθημερινούς, τόν περιγράφουν ὡς ἐφάμιλλο τῶν ἀγγέλων καί ὡς συμμέτοχο τῶν προφητῶν, τῶν ἀποστόλων, τῶν μαρτύρων καί τῶν ἱεραρχῶν.
Ποιός ἦταν ὅμως ὁ ὅσιος Πατάπιος, ὥστε νά ἐγκωμιάζεται ὡς ἰσότιμος καί ἰσοστάσιος ὅλων αὐτῶν;
Ἐλάχιστες λεπτομέρειες τῆς ζωῆς του μᾶς εἶναι γνωστές, γιατί ὁ ὅσιος προτίμησε ἀπό τή δόξα καί τίς τιμές πού θά μποροῦσε νά προσφέρει ἡ πατρίδα του στόν πλούσιο καί εὐγενῆ γόνο της, τήν ξενιτεία καί τήν ἀνωνυμία. Ἐγκατέλειψε τά πάντα καί ἀκολούθησε τόν Χριστό ἀπό τά νεανικά του χρόνια, ὅπως ἔκαναν καί οἱ ἀπόστολοι. Ἄφησε πίσω του τήν πατρίδα του, τήν Αἴγυπτο, καί ἦρθε νά ἀσκητεύσει στήν πολυάνθρωπη πρωτεύουσα τοῦ Βυζαντίου, στήν Κωνσταντινούπολη, ἄγνωστος μεταξύ ἀγνώστων, γνωστός ὅμως στόν Θεό, πού ἔβλεπε τούς κόπους του καί τήν ἐπίμονη ἄσκησή του καί τοῦ ἔδινε πλούσια τή χάρη του.
Ἔζησε στή γῆ, ἔζησε μέσα στόν κόσμο, ἀλλά ἡ ζωή του δέν εἶχε καμία σχέση μέ τή ζωή τοῦ κόσμου. «Τό πολίτευμά» του «ἐν οὐρανοῖς ὑπῆρχε», καί ἔτσι, παρότι ἔφερε τήν ἀνθρώπινη σάρκα, ζοῦσε σάν ἄγγελος, ἀφιερωμένος ἀποκλειστικά στή δοξολογία τοῦ Θεοῦ.
Μπορεῖ νά μήν συνομιλοῦσε μέ τούς ἀνθρώπους γύρω του, καθώς ἦταν ἀφοσιωμένος πάντοτε στήν προσευχή καί ἀπέφευγε τή φλυαρία καί τήν ἀργολογία, ἀπό τήν ὁποία «οὐκ ἐκφεύξῃ ἁμαρτία», συνομιλοῦσε ὅμως μέ τόν Θεό διά τῆς προσευχῆς, ὅπως συνομιλεῖ κάποιος μέ ἕναν φίλο του, καί ἄκουε τή φωνή του μέσα στήν ψυχή του, ὅπως τήν ἄκουαν οἱ προφῆτες τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης.
Δέν μαρτύρησε θυσιάζοντας τή ζωή του γιά τόν Χριστό, ὅπως οἱ μάρτυρες, ἀλλά βίωσε τό μαρτύριο τῆς συνειδήσεως καί τήν ἐκκοπή τοῦ ἰδίου θελήματος σέ ὅλη του τή ζωή. «Ἔδωσε αἷμα καί ἔλαβε πνεῦμα», ὅπως λένε οἱ πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας, μέ τήν ἄσκηση, τή νηστεία, τήν ἀγρυπνία, τήν ὑπομονή στούς πειρασμούς καί τίς δοκιμασίες.
Μπορεῖ νά μήν κήρυττε, νά μήν συνέγραφε θεολογικά συγγράμματα καί λόγους, νά μήν ἱερουργοῦσε, ὅπως οἱ ἱεράρχες τῆς Ἐκκλησίας μας, ἀλλά στήριζε μέ τίς προσευχές του τήν πίστη τῶν ἀνθρώπων καί τήν Ἐκκλησία, δίδασκε μέ τό παράδειγμά του καί ἱερουργοῦσε στά μύχια τῆς ψυχῆς του τή νοητή λατρεία πού εἶναι εὐάρεστη στόν Θεό.
Δίκαια, λοιπόν, ὁ ἱερός ὑμνογράφος θεωρεῖ τόν ὅσιο Πατάπιο ἐφάμιλλο τῶν ἀγγέλων, ἰσοστάσιο τῶν ὁσίων καί συμμέτοχο τῶν ἀποστόλων, τῶν μαρτύρων καί τῶν ἱεραρχῶν καί ζητᾶ τίς πρεσβεῖες του πρός τόν Θεό, ψάλλοντας: «Ἀγγέλων ἐφάμιλλος, ὁσίων ἰσοστάσιος, προφητῶν, ἀποστόλων, μαρτύρων, ἱεραρχῶν συμμέτοχος πέλων, … ὑπέρ πάντων ἡμῶν πρέσβευε».
Τίς πρεσβεῖες τοῦ ὁσίου Παταπίου ἄς ἐπικαλεσθοῦμε καί ὅλοι ἐμεῖς, πού προσήλθαμε σήμερα σέ αὐτόν τόν ἱστορικό ναό του γιά νά τιμήσουμε τήν ἱερά μνήμη του. Καί πιστεύουμε ὅτι ὁ ὅσιος δέχεται πάντοτε τίς δεήσεις μας καί μεσιτεύει στόν Θεό γιά ὅσους προσφεύγουν σ᾽ αὐτόν.
Μεσιτεύει ὅμως ἐκτενέστερα, ὅταν βλέπει καί τόν δικό μας ἀγώνα γιά νά ἀποκτήσουμε τήν ἀρετή καί νά προσεγγίσουμε τήν ἁγιότητα. Ὅταν βλέπει τή δική μας προσπάθεια καί διάθεση γιά προσευχή καί ἐπικοινωνία μέ τόν Θεό. Ὅταν βλέπει τήν ὑπομονή καί τήν ταπείνωσή μας, τήν ὑπακοή μας στό θέλημα τοῦ Θεοῦ, τήν ἐγκράτειά μας καί τήν ἀποχή μας ἀπό ὅ,τι μολύνει τήν ψυχή καί τό σῶμα μας καί μᾶς ἀπομακρύνει ἀπό τόν Θεό. Ὅταν μᾶς βλέπει νά τόν τιμοῦμε ὄχι μόνο μέ τά χείλη, ἀλλά καί ἀκολουθώντας τό παράδειγμα τῆς δικῆς του ἀγάπης καί ἀφοσιώσεως πρός τόν Θεό.
Καί μπορεῖ ἐμεῖς νά μήν ἔχουμε τή δύναμη νά ζήσουμε ὅπως ἔζησε ὁ τιμώμενος ὅσιος, φθάνοντας σέ ὕψη ἁγιότητος, ἀλλά αὐτό δέν σημαίνει ὅτι δέν πρέπει νά προσπαθοῦμε μέ ὅση δύναμη ἔχουμε γιά νά ζήσουμε τήν ἐν Χριστῷ ζωή. Καί ὅταν ἐμεῖς προσπαθοῦμε καί δείχνουμε τή θέλησή μας νά ζήσουμε κοντά στόν Θεό, τότε ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ, μέ τίς πρεσβεῖες καί τοῦ ὁσίου Παταπίου, θά ἀναπληρώνει τά ἐλλείποντα καί θά μᾶς βοηθᾶ νά προοδεύουμε στήν πνευματική ζωή καί νά προαγόμεθα στήν ἀρετή. Aὐτό εὔχομαι ταπεινῶς νά τό ἐπιτύχουμε ὅλοι μας, πρῶτος ἐγώ καί ὕστερα ὅλοι ἐσεῖς. Ἄς ἐπικαλεσθοῦμε τή χάρη του καί θά εἶναι πλούσια σέ ὅλους μας.