Κατά τις εργασίες της Ομηρικής Ακαδημίας της Euroclassica (Όμιλος Ευρωπαϊκών Εταιρειών Καθηγητών Κλασικών Γλωσσών και Πολιτισμών), η οποία λαμβάνει χώρα στην Χίο το διάστημα 7-14 Ιουλίου, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Χίου κ. Μάρκος έκανε επιστημονική εισήγηση με θέμα «Εξευγενισμένα ήθη και ψυχική ανωτερότης στον Όμηρο».
Κατά την εισήγησή του ο Φιλόλογος Ιεράρχης ανεφέρθη στην ανθρωπιστική διάσταση των Ομηρικών Επών και παρέθεσε παραδείγματα εξευγενισμένων ηθών και ψυχικής ανωτερότητος, όπως η ιερότης του δεσμού της φιλίας (Ζ 119-236), η επέμβαση των ηγητόρων των Αχαιών προς διακοπή του αγώνα, όταν ένας από τους μαχομένους τραυματίζεται σοβαρά (Ψ 822-825), ο σεβασμός στους νεκρούς ( Ω 469-672), η τιμητική θέση της γυναίκας (Ζ 323, ζ 15 κ.ε., η 53-77, τα 53-68) και η νοσταλγία της ειρήνης (ι 2-11). Επίσης αναφέρθηκε στην έννοια της ηπιότητος ως δικαιοσύνης στον Όμηρο, κατά την Jacqueline de Romilly.
Η Διευθύντρια της Ομηρικής Ακαδημίας καθηγήτρια κ. Μαρία-Ελευθερία Γιατράκου απένειμε στον Σεβασμιώτατο το χρυσό μετάλλιο της Ομηρικής Ακαδημίας με σχετικό Δίπλωμα και του εδώρισε μία προτομή του Ομήρου και επιστημονικά βιβλία.
Πέραν της επιστημονικής εισηγήσεώς του ο Σεβ. Χίου απηύθυνε και κατά την έναρξη των εργασιών της Ομηρικής Ακαδημίας τον εξής χαιρετισμό:
Οὐδέποτε ὁ Ὅμηρος ἔπαυσε νά εἶναι τό σχολικόν ἀνάγνωσμα τοῦ ἑλληνικοῦ ἔθνους (K. Krumbacher, Ἱστορία τῆς Bυζαντινῆς Λογοτεχνίας, μεταφρασθεῖσα ὑπό Γεωργίου Σωτηριάδου, ΙΙ, Ἀθῆναι 1900,192). Ὁ Ὅμηρος ὑπῆρξεν ἡ βάσις τῆς ἑλληνικῆς παιδείας. (W. Jaeger, Paideia, Berlin and Leipzig 21936,63. Homer als Erzieher). Ὁ Ὅμηρος παραμένει ὁ ἀκρογωνιαῖος λίθος τῆς ἑλληνικῆς παιδείας, ἀκολουθῶν τάς τύχας τοῦ ἑλληνισμοῦ. Πλῆθος ἀρχαίων συγγραφέων ἐμπνέονται καί ἐπηρεάζονται ἀπό τόν Ὅμηρον: Ἡσίοδος, γλῶσσα καί μέτρα, Στησίχορος, Ἀρχίλοχος, Ἡρόδοτος, Πλάτων, Τραγικοί, Βιργίλιος, Κόιντος Σμυρναῖος, Δάρης, Δίκτυος, Λουκιανός κ.ἄ. (Ψευδο-Λογγῖνος, Περί ὕψους, 13,3: «Μόνος ὁ Ἡρόδοτος ὁμηρικώτατος ἐγένετο; Στησίχορος ἔτι πρότερον ὅ τε Ἀρχίλοχος, πάντων δέ τούτων μάλιστα ὁ Πλάτων, ἀπό τοῦ ὁμηρικοῦ κείνου νάματος, εἰς αὐτόν μυρίας ὅσας παρατροπάς ἀποχετευσάμενος»).
Καί κατά τούς Βυζαντινούς χρόνους καθ’ οὕς ἐπιζητεῖται ἡ γνῶσις τῶν θείων λόγων, ἀλλά καί τῆς θύραθεν παιδείας («πλειστά τε τοῖς θείοις λόγοις ἐμμελετήσασα καί μηδέ τῆς θύραθεν παιδείας ἀποληφθεῖσασα»: Ἄννα Κομνηνή, Alexiade, par B, Leib, I-II, Paris 1937-1945, II, 37, 17) οἱ ἐκκλησιαστικοί ἄνδρες ἐπικαλοῦνται ἀμφοτέρας τάς παραδόσεις διά νά διανθήσουν τόν λόγον.
Κορυφαῖος αὐτῶν ὁ «πολύς ἐν λόγοις Εὐστάθιος», ὁ ὁποῖος πολλαπλῆν θεωρεῖ τήν ἐκ τῆς μελέτης τῶν ὁμηρικῶν ἐπῶν ἀπορρέουσαν ὠφέλειαν. Κατ’ αὐτόν ἡ παιδευτική ἀξία τῶν ὁμηρικῶν ἐπῶν ἀπορέει: α) ἐκ τῆς τελειότητος τῆς μορφῆς, β) ἐκ τῆς ἠθοπλαστικῆς ἀξίας τοῦ περιεχομένου («σωφροσύνη δέ τῆς ποιήσεως ταύτης ὁ κεφαλαιωδέστατος σκοπός», διότι ὁ ποιητής προβάλλων κατά τεχνικώτατον τρόπον τήν Πηνελόπην ὠθεῖ πρός τήν «ἐννομον φιλανδρίαν» καί διά τῆς δικαίας τιμωρίας τῶν μνηστήρων ἀποτρέπει τῆς ἀδικίας) καί γ) ἐκ τῆς παντοειδοῦς σοφίας, τήν ὁποίαν «παρενείρει» ὁ ποιητής. Ὁ Ὅμηρος εἶναι ὁ ποταμός τῆς σοφίας. Ἐνδιαφέρουσα εἶναι ἡ ὑπό τοῦ Εὐσταθίου ἀξιολόγησις τῶν ἐπῶν: «ἀνδρώδης μέν ἡ Ἰλιάς καί σεμνοτέρα καί ὕψος ἔχουσα, ἐπεί καί ἡρωϊκοτέρα∙ ἠθική δέ ἡ Ὀδύσσεια ὡς ἐκεῖ σαφέστερον γέγραπται» (Εὐσταθίου, Παρεκβολαί).
Ἔχοντες αὐτά ὑπ’ ὄψει καί δεδομένου ὅτι τά πνευματικά δημιουργήματα τῆς ἀρχαίας Ἑλλάδος ἀπό τῆς ἀρχαίας ἤδη ἐποχῆς γίνονται ἱστορική παρακαταθήκη, μέ τήν ὁποίαν αἱ ἐπερχόμεναι γενεαί, ἄνθρωποι διάφοροι, ἔρχονται εἰς ἐπαφήν ἐπιζητοῦντες στοιχεῖα, διά νά ἐκφράσουν τάς ἀνησυχίας των καί ἑκάστη γενεά κατά τήν ἐπαφήν μέ τά κλασσικά κείμενα ἀφήνει τό ἰδικόν της ἀποτύπωμα, συγχαίρομεν τῇ Ἐλλογιμωτάτῃ κ. Μαρίᾳ-Ἐλευθερίᾳ Γιατράκου διά τήν διοργάνωσιν τῆς Ὁμηρικῆς Ἀκαδημίας, ἧστινος τάς ἐργασίας ἐπευλογοῦμεν πατρικῶς, ἐπικαλούμενοι τόν φωτισμόν τῶν συνέδρων παρά τοῦ παντάρχου , παντουργοῦ καί νημερτοῦς Ἁγίου Πνεύματος καί ὑπενθυμίζοντες τόν λόγον τοῦ Εὐσταθίου «οὐκ ἔχει ἀντιλογίαν πολύχρηστον εἶναι χρῆμα τήν Ὁμηρικήν ποίησιν» (Παρεκβολαί 2, 11).
