Τιμήθηκαν οι μάρτυρες της Σφαγής της Χίου
To Πάσχα του 1822 έρχεται στο νου των πιστών της Χίου κάθε χρόνο τις Άγιες αυτές ημέρες του Πάσχα και τις μαρτυρικές ώρες που πέρασε το νησί κατά την Σφαγή της Χίου από τους Οθωμανούς. Η Ελληνική Επανάσταση έδωσε την ελπίδα και την αισιοδοξία στους υποδούλους Έλληνες ότι, επιτέλους, θα γλύτωναν από τα φρικτά δεσμά της Οθωμανικής δουλείας και καταπιέσεως, η οποία τους κρατούσε στο σκοτάδι επί αιώνες.
Η νήσος Χίος επανεστάτησε και εκείνη για να υποδηλώσει την ένταξή της στους κοινούς αγώνες των Πανελλήνων. Όμως, η εκδικητική μάχαιρα του βάρβαρου δυνάστη επέπεσε με αφάνταστη σκληρότητα επί των προγόνων μας. Χιλιάδες άνθρωποι εσφαγιάσθησαν, γυναίκες και παιδιά εσύρθησαν σε σκλαβοπάζαρα, ο φυσικός πλούτος κατεστράφη, αρπαγές, δηώσεις και άλλες πράξεις βίας ταλαιπώρησαν, επί πολλές ημέρες, τον τόπο μας.
Ακάνθινο στέφανο αιματοβαμμένο φόρεσε, για μία ακόμη φορά, ο Ορθόδοξος Κλήρος του νησιού. Με επικεφαλής τον Επίσκοπο Πλάτωνα πολλοί κληρικοί έχυσαν το αίμά τους για να κορεσθεί το μένος και η μανία των κατακτητών.
Κλίνουμε ευλαβώς το γόνυ μπροστά στα λείψανα των θυμάτων της σφαγής και αποθέτουμε ένα ταπεινό στεφάνι ως ελάχιστη ένδειξη ευγνωμοσύνης για το μαρτύριό τους. Ήταν μία θυσία συγκλονιστική η σφαγή της Χίου.
Αφύπνισε την Δυτική Ευρώπη και πείσμωσε τον μαχόμενο Ελληνισμό. Στη Γαλλία και σε άλλες ευρωπαικές χώρες ξεσηκώθηκε θύελλα αντιδράσεων κατά της τουρκικής αγριότητος και δημιουργήθηκε κίνημα Φιλελληνισμού.
Ο κορυφαίος Γάλλος συγραφέας Βίκτωρ Ουγκώ έγραψε το συγκινητικό ποίημά του για «το Ελληνόπουλο» της Χίου ξεκινώντας με τους στίχους:
«Τοῦρκοι διαβῆκαν , χαλασμός, θάνατος πέρα ὡς πέρα
ἡ Χίος τὄμορφο νησί μαύρη ἀπομένει ξέρα»!
Και ο διάσημος ζωγράφος Ευγένιος Ντελακρουά φιλοτέχνησε τον γνωστό πίνακα με τίτλο «η σφαγή της Χίου», ο οποίος θαυμάζεται από τα εκατομμύρια των επισκεπτών του παρισινού Μουσείου του Λούβρου. Ο Ψαριανός ήρωας και ναυμάχος Κωνσταντής Κανάρης από την θυσία των προγόνων μας πήρε αφορμή και ανέπτυξε, με αριστοτεχνικό τρόπο, την τεχνική των πυρπολητών, των θρυλικών μπουρλοτιέρηδων.
Η θυσία των ποιμένων και του λαού της Χίου δεν πήγε χαμένη. Και 90 χρόνια μετά από τη μεγάλη καταστροφή ο ελληνικός Στόλος απελευθέρωσε τα νησιά της Χίου, των Ψαρών και των Οινουσσών. Τα 109 χρόνια από αυτή την ευλογημένη ημέρα που μας έφερε οριστικά στην αγκαλιά της Ελεύθερης Ελλάδος ετοιμαζόμαστε με τη βοήθεια του Θεού να εορτάσουμε πανηγυρικώς τον προσεχή Νοέμβριο.
Σήμερα διερχόμαστε μία σοβαρή οικονομική κρίση και ακούμε κηρύγματα απαισιοδοξίας από διάφορες κατευθύνσεις. Όμως, εμείς θα κρατήσουμε το κεφάλι ψηλά και ως Ορθόδοξοι Χριστιανοί και ως Έλληνες. Η Ορθόδοξη Πίστη μας υπενθυμίζει διαρκώς ότι μετά τη Σταύρωση ακολουθεί η Ανάσταση. Η Ιστορία του νησιού μας και του Έθνους μας γενικότερα μας διδάσκει ότι στις δύσκολες ημέρες πρέπει να διατηρούμε τις ελπίδες μας ενθυμούμενοι ότι τη σφαγή της Χίου διεδέχθη το ξημέρωμα της Ελευθερίας.
Οφείλουμε πάντως να μη λησμονούμε τα γεγονότα και να τα διδάσκουμε στα παιδιά μας. Χωρίς φανατισμό και μισαλλοδοξία, αλλά ταυτοχρόνως χωρίς να διαγράφουμε σελίδες από την ιστορία μας. Δεν πρόκειται να ξαναγράψουμε την ιστορία μας στο όνομα δήθεν των καλών σχέσεων με τους γείτονες ούτε σκοπεύουμε να σταματήσουμε την απόδοση της οφειλομένης τιμής στη μνήμη των μαρτύρων.
Την Τρίτη της Διακαινησίμου 4 Μαΐου 2021 ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Χίου, Ψαρών και Οινουσσών κ. Μάρκος τέλεσε την Αρχιερατική Θεία Λειτουργία στον τόπο της μεγάλης σφαγής, την Ιερά Μονή Αγίου Μηνά, και, εν συνεχεία, την επιμνημόσυνον δέησιν, προ των οστέων των μαρτύρων της Χιακής γης με κατάθεση στεφάνων από τις τοπικές πολιτικές και στρατιωτικές αρχές και συγκεκριμένα από τον ΔήμαρχονΧίου κ. Σταμάτιον Κάρμαντζην, τον Βουλευτήν Χίου κ. Ανδρέαν Μιχαηλίδην, τον Αντιπεριφερειάρχην Χίου κ. Παντελήν Μπουγδάνον, τον Πρόεδρον της Κοινότητος Νεοχωρίου κ. Δημήτριον Αγκάν και τον Πρόεδρον των Εφέδρων Αξιωματικών Ν. Χίου κ. Παύλον Καλογεράκην και ολοκληρώθη με την ανάκρουσιν του Εθνικού Ύμνου.
Ανεγνώσθη ηχηρόν και σημαίνον Εθνικοθρησκευτικόν Επετειακόν ΜΗΝΥΜΑ του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ.κ. Ιερωνύμου διά τας επετειακας Εκδηλωσεις της Ιερας Μητροπολεως Χίου, Ψαρών και Οινουσσών επ’ αφορμη της συμπληρώσεως 199 ετών απο της καταστροφης της νήσου Χιου υπο των Οθωμανων (4 Μαΐου 2021), ανεγνώσθη δεδομένου ότι ο εφετεινός εορτασμός ετύγχανε υπό την αιγίδα της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, το οποίον έχει ως εξής:
«Σεβασμιώτατε Μητροπολῖτα
Χίου, Ψαρῶν καί Οἰνουσσῶν κ. Μᾶρκε,
Ἐντιμότατοι Ἄρχοντες,
Ἀγαπητοί Πατέρες καί Ἀδελφοί,
Λαέ τοῦ Θεοῦ ἠγαπημένε,
ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ!
Ἡ Ἱερά Σύνοδος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, ἀνταποκρινομένη εἰς σχετικόν αἴτημα, εὐχαρίστως ἀποστέλλει τό παρόν Μήνυμα ὅπως αὐτό ἀναγνωσθῇ κατά τάς ἐπετειακάς ἐκδηλώσεις τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Χίου, Ψαρῶν καί Οἰνουσσῶν διά τά 199 ἔτη ἀπό τῆς καταστροφῆς τῆς Χίου ὑπό τῶν Ὀθωμανῶν, ἥτις συνεκίνησε βαθέως ὄχι μόνον τούς Ἕλληνας, ἀλλά καί τούς φιλέλληνας Εὐρωπαίους.
Ἐντός τῆς ὡραιοτέρας ἐποχῆς τοῦ ἔτους, ὁπόταν ἡ φύσις ἀναγεννᾶται, ἀφοῦ ὑπέμεινε, κατά τό φαινόμενον, σιωπηρῶς καί ἀξιοποίησε δεόντως τήν δριμύτητα τοῦ χειμῶνος, καί ἐντός τῆς μεγαλυτέρας ἑορτῆς τοῦ Χριστιανισμοῦ, αὐτῆς τοῦ Ἁγίου Πάσχα, ἀναμιμνησκόμεθα μετά συγκινήσεως καί θάμβους πολλοῦ τοῦ συγκλονιστικοῦ γεγονότος τῆς καταστροφῆς τῆς Χριστοφιλοῦς, ἁγιοτόκου καί μυροβόλου νήσου τῆς Χίου, κατόπιν τῆς ἐπαναστάσεως τῶν γενναιοψύχων κατοίκων αὐτῆς ἔναντι τοῦ ἐπαχθοῦς ὀθωμανικοῦ ζυγοῦ.
Αἱ μακάριαι ψυχαί τῶν ὑπέρ τῆς Ἐλευθερίας, τῆς Πίστεως καί τῆς Πατρίδος ἀγωνισαμένων καί εὐκλεῶς πεσόντων Χίων, συναγάλλονται καί συνευφραίνονται ἐν τῷ ἀπείρῳ φωτί τῆς θείας Δόξης τοῦ ἐκ νεκρῶν Ἀναστάντος Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ, τοῦ δι’ ἡμᾶς παθόντος καί ταφέντος.
Ὁ ” Ὤν καί ὁ Ἦν καί ὁ Ἐρχόμενος” (Ἀποκ. 1, 8), Κύριος ὁ Θεός ὁ Παντοκράτωρ, ὁ Εὐλογητός εἰς τούς αἰῶνας, προσεδέξατο αὐτούς, ὡς ἱερεῖα ἔμψυχα καί ὁλοκαυτώματα λογικά, καθ’ ὅτι οὗτοι κατήρδευσαν τό ἀειθαλές καί ἀγλαόκαρπον τῆς Ἁγίας ἡμῶν Ἐκκλησίας δένδρον. Διά δέ τῆς ὑπερόχου θυσίας των προσέδωσαν κλέος εἰς τό εὐσεβές ἡμῶν Γένος καί συνέσεισαν ἐκ βάθρων τά, οὕτως ἤ ἄλλως, σαθρά θεμέλια τῆς ἐν ἀδικίαις οἰκοδομηθείσης ὀθωμανικῆς αὐτοκρατορίας.
Τό ἱστορικόν πλαίσιον, ἐντός τοῦ ὁποίου διεδραματίσθη ἡ καταστροφή τῆς περιωνύμου νήσου Χίου, τυγχάνει γνωστόν εἰς ὑμᾶς, τούς εὐσεβεῖς ἐπιγόνους τῶν ἡρώων ἐκείνων. Ὅμως, θεωροῦμεν χρήσιμον ὅπως ἐπισημάνωμεν, εἰς τιμήν καί μνήμην αὐτῶν, ὡρισμένα ἐκ τῶν τραγικῶν γεγονότων τῶν ἡμερῶν ἐκείνων διά νά καταδειχθῇ ἡ πιστότης τῶν ἀγωνιστῶν εἰς τά ἰδανικά τῆς φιλοθεΐας καί τῆς φιλοπατρίας, ὡς καί ἡ ἀγάπη των διά τήν ἐλευθερίαν καί τήν δικαιοσύνην.
Λόγου χάριν, ἡ Ἱερά Μονή τοῦ Ἁγίου Μηνᾶ Νεοχωρίου θά παραμένῃ ἐσαεί ἄναυδος καί ἐν ταὐτῷ ἠχηροτάτη μάρτυς τῶν σφαγῶν, τῆς λεηλασίας καί τῆς ἀναλγησίας τῶν κατακτητῶν.
Οἱ κάτοικοι πολλῶν περιοχῶν τῆς νήσου ἐθεώρησαν ἀσφαλές καταφύγιόν των τήν ἐν λόγῳ Μονήν καί, ὡς ἐκ τούτου, συνεκεντρώθησαν ἐν αὐτῇ περί τάς 3.000 ἀόπλων γυναικοπαίδων καί ἀμάχων γερόντων μετ’ ὀλίγων ἐνόπλων ὑπερασπιστῶν, ἐλπίζοντες εἰς τήν διάσωσίν των.
Τά στίφη τῶν Ὀθωμανῶν κατέφθασαν καί ἐπετέθησαν κατά τῆς Μονῆς, προτείναντες παράδοσιν τῶν πολιορκουμένων, οἱ ὁποῖοι ἀρνηθέντες ἐσυνέχισαν τήν γενναίαν ἀντίστασίν των. Πρός στιγμήν ὁ ἐχθρός ὑπεχώρησε διά νά ἐπιτεθῇ ἐκ νέου κατά τάς πρώτας νυκτερινάς ὥρας τῆς 2ας Ἀπριλίου, Κυριακῆς τοῦ Πάσχα, ὁπόταν ἐτελεῖτο ἡ παννυχίς τῆς Ἀναστάσεως. Προξενήσαντες ρήγματα εἰς τό περιτείχισμα τῆς Μονῆς, εἰσώρμησαν ἐν αὐτῇ καί ἤρχισαν τό ἀποτρόπαιον ἔργον τῆς ἀνηλεοῦς σφαγῆς τῶν ἀθώων.
Μάλιστα, κατέκαυσαν ἀπανθρώπως τούς ἐν τῷ Ἱερῷ Ναῷ τῆς Μονῆς εὑρισκομένους πιστούς, ὁμοῦ μετά τοῦ ἱερουργοῦντος Ἱερέως Ἰακώβου, διό καί συγκεκινημένος ψάλλει ὁ ποιητής: “ὅπου ἐντός τοῦ Ἱεροῦ ἀκόμη κοκκινίζει, βράζει, βοᾷ, ἀχνίζει τό αἷμα τῶν νεκρῶν” (Θεόδ. Ὀρφανίδης).
Ὡστόσο, ἡ λεηλασία, οἱ ἐμπρησμοί καί αἱ σφαγαί συνεχίσθησαν καί ἐξ αἰτίας αὐτῶν μία νῆσος σφύζουσα ἐκ ζωῆς, πολιτισμοῦ, θρησκευτικότητος, δημιουργικότητος, κοινωνικῆς καί ἐθνικῆς προσφορᾶς ἠφανίσθη κυριολεκτικῶς.
Λόγῳ ἀκριβῶς τοῦ παραλογισμοῦ τοῦ πολέμου καί τῆς ἀδικίας, ἡ ὁποία, δυστυχῶς, δέν παύεται ἐπικρατοῦσα ἐν τῷ κόσμῳ τούτῳ, ὁ πληθυσμός τῆς Χίου, ὅστις ὑπερέβαινε τάς 100.000, ἠλαττώθη δραματικῶς καί ἔφθασε περί τάς 2.000, ἀφοῦ 30.000 Χίων ἐθανατώθησαν καί ᾐχμαλωτίσθησαν, ἐνῷ οἱ ὑπόλοιποι κατώρθωσαν νά διαφύγωσιν εἰς τάς Κυκλάδας καί τήν Πελοπόννησον. Συμφώνως δέ πρός ἑτέρας ἱστορικάς μαρτυρίας, ὁ ἀριθμός τῶν θυμάτων ἦτο κατά πολύ μεγαλύτερος, ἤτοι περί τάς 23.000 νεκρῶν καί 47.000 αἰχμαλώτων.
Πάντως, τήν ἀδιανόητον διά τήν πεπολιτισμένην ἀνθρωπότητα σφαγήν τῶν Χίων ἐξεδικήθη κατ’ ἄνθρωπον, μετ’ οὐ πολύ, ὁ ἡρωικός πλοίαρχος τῶν Ψαρῶν Κωνσταντῖνος Κανάρης, ὅστις προσέβαλε διά τοῦ πυρπολικοῦ του τήν ἐν Χίῳ ἀγκυροβολημένην ὀθωμανικήν ναυαρχίδα, τήν ὁποίαν ἀνετίναξε, προξενήσας τόν θάνατον περίπου 2.000 Ὀθωμανῶν.
Ὅσον καί ἐάν αἱ ὡς ἄνω ἱστορικαί μνῆμαι πληγώνωσι τήν ψυχήν καί τήν συνείδησιν ἡμῶν, δέν παύουσι νά μᾶς διδάσκωσι καί νά μᾶς ὑπενθυμίζωσιν ὅτι διά τοῦ θάρρους καί τῆς θυσίας τῶν προγόνων ἡμῶν ἐκληρονομήσαμεν τήν ἐλευθερίαν, τήν ἀξιοπρέπειαν, τήν ἐθνικήν ἀνεξαρτησίαν καί πλῆθος ἄλλων καλῶν, ἄνευ τῶν ὁποίων ὁ ἀνθρώπινος βίος καθίσταται ἀβίωτος.
Εἴθε ἀγαπητοί νά πορευώμεθα καθ’ ὅλην τήν διάρκειαν τοῦ βίου μας ἀξίως τῆς ἐλευθερίας ἡμῶν, ἀναμιμνησκόμενοι τῆς πίστεως, τῆς εὐσεβείας, τῆς ἀγάπης καί τῆς ἀγωνιστικότητος τῶν πατέρων ἡμῶν.
Εἴθε ὁ Ἀναστάς Κύριος νά διαφυλάττῃ πάντας ὑμᾶς ἐν ὑγιείᾳ καί νά χορηγῇ πᾶσιν ὑμῖν δαψιλῶς τάς εὐλογίας τῆς χρηστότητος Αὐτοῦ, παρέχων θεῖον φωτισμόν καί τό μέγα ἔλεος.
Ἐπί τούτοις, ἐκφράζομεν θερμάς συγχαρητηρίους προσρήσεις πρός τόν φιλόθεον καί φιλόπατριν, τόν σεμνόν καί ὀτρηρόν Ποιμενάρχην ὑμῶν, Σεβασμιώτατον Μητροπολίτην Χίου, Ψαρῶν καί Οἰνουσσῶν κ. Μᾶρκον, ὅστις σήμερον ἄγει ἐκ μεταθέσεως τήν ὀνομαστικήν αὐτοῦ ἑορτήν. Ἐπευχόμεθα δέ ὅπως Κύριος ὁ Θεός, διά πρεσβειῶν τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Μάρκου, πληθύνῃ τά ἔτη αὐτοῦ, ἐπ’ ἀγαθῷ τοῦ ἐμπεπιστευμένου αὐτῷ εὐσεβοῦς ποιμνίου τῆς Ἱερᾶς ταύτης Μητροπόλεως, καί χαρίζηται αὐτῷ ὑγίειαν καί πᾶσαν ἄλλην ἀγαθοδωρίαν.
Ἡ Χάρις καί ἡ ἀγάπη τοῦ ἐν Τριάδι προσκυνουμένου Θεοῦ ἡμῶν εἴησαν μετά πάντων ὑμῶν ἀδελφοί.
Χριστός Ἀνέστη!
Ἀληθῶς Ἀνέστη!
Μετά πατρικῆς ἀγάπης καί εὐχῶν διαπύρων
† Ὁ Ἀθηνῶν Ἱερώνυμος, Πρόεδρος
Ἐκ μέρους τῆς νεότητος τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Χίου, Ψαρῶν καί Οἰνουσσῶν ἐξεφώνησεν τόν προσήκοντα λόγον ὁ κ. Γεώργιος Σ. Στεῖρος, φοιτητής τοῦ Ἐθνικοῦ καί Καποδιστριακοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν – μέλος τῆς Κατασκηνώσεως τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως ΤΟ ΚΑΡΑΒΙ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ, ὡς κάτωθι:
« Σεβασμιώτατε! Χριστὸς Ἀνέστη!
Συναχθήκαμε κι ἐφέτος σὲ τούτη τὴν ἱστορικὴ καὶ μαρτυρικὴ Ἱερὰ Μονὴ τοῦ Ἁγίου Μηνᾶ καὶ μὲ ἐθνικὴ ὑπερηφάνεια τιμοῦμε τοὺς ἔνδοξους προγόνους μας, ἐκείνους ποὺ μὲ πίστη στὰ ἰδανικὰ καὶ τὶς ἀξίες τῆς φυλῆς μας θυσιάστηκαν, προκειμένου νὰ εἴμαστε ἐμεῖς σήμερα σὲ θέση νὰ ἀναπνέουμε τὸν ἀέρα τῆς Ἐλευθερίας.
Τὰ ἁγιασμένα ὀστᾶ αὐτῶν τῶν ἡρώων καὶ ἡρωίδων κάθε ἡλικίας βρίσκονται ἐδῶ μπροστά μας, γιὰ νὰ θυμίζουν τὸ μεγάλο τίμημα, μὲ τὸ ὁποῖο κατακτᾶται ἡ παγκόσμια διάκριση καὶ ἡ αἰώνια τιμὴ τοῦ κάθε λαοῦ, ποὺ ξέρει νὰ μάχεται, μὰ καὶ νὰ ζεῖ περήφανα.
Ἕνα χρόνο ἀκριβῶς μετὰ τὴν ἔναρξη τῆς ἑλληνικῆς ἐπανάστασης, τὸ 1822, ἔρχεται τὸ τέλος τῆς εὐημερίας καὶ γιὰ τὴ Χίο μας, ἀφοῦ τὸ νησὶ παραδίδεται στὴν καταστροφικὴ μανία τῶν Τούρκων.
To Μεγάλο Σάββατο, 1 Ἀπριλίου 1822, ξεκληρίζονται τὰ Θυμιανά καὶ τὸ Νεχώρι. Ἀκολούθως, τὰ τουρκικὰ στίφη στράφηκαν κατὰ τῆς Μονῆς τοῦ Ἁγίου Μηνᾶ, ἀλλὰ δὲν μπόρεσαν νὰ τὴν ἐκπορθήσουν. Ἀποσύρθηκαν τὴ νύχτα μετρώντας ἀρκετὲς ἀπώλειες, μὲ σκοπὸ νὰ ἀνασυνταχθοῦν καὶ νὰ ζητήσουν ἐνισχύσεις.
Ἡ νύχτα τοῦ Μεγάλου Σαββάτου πρὸς Κυριακή τοῦ Πάσχα, 2 Ἀπριλίου 1822, προχωροῦσε ἀγωνιώδης. Ἡ ἀναστάσιμη Θεία Λειτουργία ποὺ τελοῦσε ὁ ἱεροκήρυκας τῆς Μητρόπολης παπα-Ἰάκωβος Μαῦρος διεκόπη ἀπὸ τοὺς ἀλαλαγμοὺς τῶν Τούρκων καὶ τοὺς κανονιοβολισμοὺς τῶν δύο τηλεβόλων ποὺ τοὺς εἶχε προμηθεύσει ὁ διοικητὴς τοῦ Θολοποταμίου.
Οἱ κανονιοβολισμοὶ ἀπὸ τοὺς Μύλους προξένησαν ρῆγμα στὸ τεῖχος καὶ ἐκεῖ ὁ Ἰωάννης Φατοῦρος ἀπὸ τὰ Θυμιανά, ὁ Κων/νος Μονογιὸς ἀπὸ τὸ Νεχώρι καὶ οἱ ὑπόλοιποι ἀγωνιστές, ἀνάμεσά τους ἐλάχιστοι Σαμιῶτες, ἂν καὶ στὴν ἀρχὴ κατάφεραν νὰ θανατώσουν ἀρκετοὺς ἀπὸ τοὺς ἐχθρούς, δὲν ἄντεξαν. Τὰ νέα ρήγματα στὸ τεῖχος ἐπέτρεψαν τὴν εἴσοδο τοῦ μαινόμενου στίφους τῶν πολιορκητῶν.
Ὅλοι οἱ ἀγωνιστὲς ἔπεσαν μαχόμενοι καὶ μετὰ ξεκίνησε ἡ σφαγή. Ὅσοι Χριστιανοὶ δὲν κατάφεραν νὰ μποῦν στὸ Καθολικό της Μονῆς, σφαγιάστηκαν, πυρπολήθηκαν ἢ αἰχμαλωτίστηκαν. Μέσα στὸ Ναὸ ἦταν τόσος ὁ συνωστισμὸς ποὺ οἱ Τοῦρκοι δὲν μποροῦσαν νὰ ἀνοίξουν τὴν πόρτα. Ἀφοῦ ξήλωσαν ἕνα μέρος τῆς στέγης, ἔριξαν ἀναμμένα στουπιὰ καὶ τοὺς ἔκαψαν ὅλους ζωντανούς. Τὸ ἴδιο ἔκαναν καὶ στὴ δεξαμενὴ (τὴν φουντάνα) τοῦ μοναστηριοῦ, ἐνῶ στὴ συνέχεια ἀκολούθησε ἐμπρησμός.
Τὸν ἡγούμενο Θεοδόσιο Λουφάκη τὸν ἀνασκολώπησαν στὸν ἱστὸ τῆς Ἀναστάσεως, ἐνῶ ὁλοκαυτώθηκε ὁ ἱερομόναχος Θεοδόσιος Κουμάκης. Τὸν πάπα-Ἰάκωβο Μαῦρο, ποὺ ἀρνήθηκε νὰ προσκυνήσει τὸ Κοράνιο, ἀφοῦ τὸν βασάνισαν, τὸν θανάτωσαν χτυπώντας τὸν μὲ χατζάρι στὸ κεφάλι. Ὁ Βαχὴτ Πασᾶς στὰ Ἀπομνημονεύματά του ἀναφέρει: «Ὅλους ποὺ βρέθηκαν μέσα στὸ μοναστήρι τοὺς ἀποκεφάλισαν [οἱ Τοῦρκοι], ἀφοῦ αἰχμαλώτισαν τοὺς πιὸ νέους καὶ ἀπὸ τὰ δύο φύλα. Καὶ τὰ σφαγμένα κεφάλια καὶ τ’ αὐτιὰ τῶν σκοτωμένων τὰ ἔστειλαν στὸν τοποτηρητή, ὁ ὁποῖος φιλοτιμήθηκε νὰ ἀνταμείψει μὲ πλούσια δῶρα τὸν ἡρωισμὸ καὶ τὴν ἀφοσίωση τῶν γενναίων στρατιωτῶν μας, ποὺ πολέμησαν γιὰ τὴν τιμὴ καὶ τὴ θρησκεία. Τότε μόνον οἱ δύστυχοι ἄπιστοι ἔμαθαν πράγματι ὅτι τίποτε δὲν στέκεται ἐμπόδιο στὴν ὁρμὴ τοῦ ἀφοσιωμένου στὸ Ἰσλάμ, ὅταν ἐπιτίθεται ἐνάντια στοὺς ἄπιστους Χριστιανούς».
Τὸ αἷμα καὶ οἱ σάρκες τῶν σφαγιασθέντων πότισαν τὸ δάπεδο τοῦ καθολικοῦ τῆς Μονῆς καὶ ἄφησαν ἀνεξίτηλα τὰ σημάδια τῆς θηριωδίας μέχρι σήμερα. Ὁ προσκυνητὴς μπορεῖ νὰ διακρίνει καθαρὰ τὰ στίγματα αἵματος ποὺ σχηματίζουν τὸ περίγραμμα ἑνὸς παιδιοῦ, τὸ ἀποτύπωμα τοῦ πέλματός του, καθὼς καὶ ἴχνη κομμένων κεφαλῶν. Ἐπισκέπτες καὶ ξένοι περιηγητὲς ἀναφέρουν ὅτι ἀνθρώπινα ὀστᾶ ἦταν διάσπαρτα γύρω ἀπὸ τὸ μοναστήρι καὶ τὸ λόφο γιὰ πολλὲς δεκαετίες. Ἐπίσης, Χιῶτες τοῦ ἐξωτερικοῦ ἔπαιρναν κρανία, τὰ ἐπιχρύσωναν καὶ τὰ τοποθετοῦσαν στὰ εἰκονίσματα ὡς ἱερὰ λείψανα. Ὁ σημερινὸς ἐπισκέπτης μπορεῖ νὰ δεῖ στὸ Ἱερὸ Ὀστεοφυλάκιο τῆς Μονῆς, στὸ ναΰδριο τῶν Ἁγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων, τὰ ὀστᾶ ποὺ κατάφεραν νὰ συγκεντρώσουν οἱ κάτοικοι, καθὼς καὶ τὸ μισὸ τμῆμα τῆς πόρτας τῆς εἰσόδου τοῦ Μοναστηριοῦ, διάτρητο ἀπὸ τὰ βλήματα τῶν τουρκικῶν τυφεκίων.
Αὐτὸς ὁ ἑορτασμὸς εἶναι καθῆκον μας, χρέος τιμῆς καὶ εὐγνωμοσύνης, ἀλλὰ ταυτόχρονα ἀποτελεῖ καὶ ἀνάγκη στὶς δυσκολίες ποὺ σήμερα περνᾶμε ὡς λαὸς ἱστορικός, ὁ ὁποῖος ζεῖ μέσα σὲ μία διεθνοποιημένη κοινότητα, σὲ ἀπάντηση ὅλων ἐκείνων ποὺ ἔχουν βαλθεῖ νὰ μᾶς κάνουν νὰ πιστέψουμε πὼς μέλλον σὲ αὐτὸν τὸν τόπο δὲν ὑπάρχει!
Στὰ μέσα περίπου τῆς Τουρκοκρατίας, συγκεκριμένα τὸ 1657, ἕνας Ἰησουίτης μοναχὸς ὀνόματι Francois Richard , ἔκανε τὴν ἑξῆς παρατήρηση: «Πολλὲς φορὲς ἀπορῶ, πῶς κατόρθωνε νὰ ἐπιβιώσει ἡ χριστιανικὴ πίστη στὴν Τουρκία καὶ πῶς ὑπάρχουν στὴν Ἑλλάδα 1.200.000 Ὀρθόδοξοι (τόσους τότε τοὺς ὑπολόγιζε). Καὶ νὰ σκεφτεῖ κανείς, ὅτι οὐδέποτε ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τοῦ Νέρωνος, τοῦ Δομιτιανοῦ καὶ τοῦ Διοκλητιανοῦ ἔχει νὰ ὑποστεῖ ὁ Χριστιανισμὸς διωγμοὺς σκληρότερους ἀπὸ αὐτοὺς ποὺ ἀντιμετωπίζει σήμερα (δηλ. τὸ 1657)! Καὶ ὅμως οἱ Ἕλληνες εἶναι εὐτυχισμένοι ποὺ παραμένουν Χριστιανοί!». Ἀπὸ τὸ κείμενο αὐτὸ μποροῦμε νὰ συμπεράνουμε τὰ μαρτύρια τῶν Ἑλλήνων κατὰ τὴν περίοδο τῆς Τουρκοκρατίας, τὴν ὁποία μάλιστα σήμερα μερικοὶ ἀρέσκονται νὰ ὀνοματίζουν μὲ τὸν πιὸ εὔηχο ὄρο «Ὀθωμανικὴ Αὐτοκρατορία», τῆς «εὐημερίας καὶ ἀνάπτυξης»!
Εἶναι πραγματικὰ νὰ ἀπορεῖ κανεὶς μὲ ἐκείνους ποὺ ἰσχυρίζονται πὼς ὁ Ἀγώνας τῶν Ἑλλήνων δὲν ὑπῆρξε Ἐθνικός, ἀλλὰ μόνον ταξικός! Εἶναι ὄντως παράδοξο τὸ πῶς οἱ ταλαιπωρημένοι καὶ κατατρεγμένοι αὐτοὶ ἄνθρωποι ἐπέλεξαν συνειδητὰ τὴν μαρτυρικὴ ζωὴ τοῦ ὑπόδουλου ραγιᾶ, ἐνῶ θὰ μποροῦσαν νὰ ἀπολάμβαναν τὰ ἀγαθὰ ποὺ τοὺς ὑπόσχονταν οἱ Τοῦρκοι, στὴν περίπτωση κατὰ τὴν ὁποία θὰ ἀρνιόντουσαν τὸν Χριστό, ἔστω καὶ εἰκονικά, μὲ τὴν ἀλλαξοπιστία τους! Δὲν τὸ ἔκαναν ὅμως! Οἱ περισσότεροι προτίμησαν νὰ κρατήσουν τὴν πίστη τους καὶ νὰ ἀνάβουν τὸ καντήλι στοὺς τάφους καὶ στὰ ἱερὰ εἰκονίσματα, ποὺ τοὺς παρέδωσαν οἱ παπποῦδες τους. Νὰ πληρώνουν τὸν βαρὺ κεφαλικὸ φόρο. Νὰ ζοῦν συνέχεια μὲ τὸν φόβο τοῦ παιδομαζώματος.
Οἱ περισσότεροι Ἕλληνες ὅμως ἀντιστάθηκαν μὲ γενναιότητα στὶς πιέσεις καὶ στοὺς συστηματικοὺς ἐξισλαμισμούς, τοὺς ὁποίους σχεδίασαν καὶ ἐφάρμοσαν διάφοροι Σουλτάνοι , μὲ τὴν προοπτική της πολιτικῆς Γενοκτονίας ὄχι μόνον τῶν Ἑλλήνων, ἀλλὰ καὶ ἄλλων λαῶν, οἱ ὁποῖοι κατοικοῦσαν στὴν περιοχὴ τῆς ἄλλοτε Βυζαντινῆς Κοινοπολιτείας. Αὐτὴ ἡ ἀντίσταση πολλὲς φορὲς ὁδήγησε στὸ μαρτύριο, γι’ αὐτὸ καὶ ἔχουμε πολλοὺς γνωστοὺς καὶ ἀγνώστους Νεομάρτυρες καὶ Ἐθνομάρτυρες, ἀπὸ τὴν ἅλωση τῆς Πόλης τὸ 1453 καὶ μετά.
Ἡ Ἱστορία κατέγραψε πὼς οἱ Ἕλληνες ἀγωνίστηκαν στὸν ὑπὲρ πάντων Ἀγώνα γιὰ τὰ ἰδανικά τους, τὴν Ὀρθόδοξη πίστη, τὴ γλώσσα, τὸ Ἔθνος τους. Συνέχισαν μὲ τὸν μαρτυρικό τους βίο νὰ μάχονται ὑπὲρ «βωμῶν καὶ ἑστιῶν», ὅπως ἀκριβῶς καὶ οἱ μακρινοὶ πρόγονοί τους, τῶν ὁποίων εἶχαν τὴν βεβαιότητα πὼς ὑπῆρχαν ἀπόγονοι: Πρόκειται γιὰ τοὺς Ἀρχαίους Ἕλληνες, οἱ ὁποῖοι παρὰ τοὺς μεταξύ τους ἐμφυλίους πολέμους διέθεταν ὅμως μία κοινὴ Ἑλληνικὴ συνείδηση, διαφαινόμενη στὴν ἀπάντηση ποὺ ἔδωσαν στοὺς τότε ἐπίδοξους εἰσβολεῖς τοῦ τόπου τους, τὴ στιγμὴ κατὰ τὴν ὁποία μὲ περηφάνια ἀναφέρθηκαν στὸ «ὄμαιμον, τὸ ὁμόγλωσσον, τὰ κοινὰ ἱδρύματα θεῶν καὶ τὰ ὁμότροπα ἤθη», δήλ. στοὺς κοινοὺς συγγενικοὺς δεσμούς τους.
Εἶναι ἀκριβῶς ἀπὸ τὰ παράδοξά της ἱστορικῆς μας πορείας, τὸ πῶς δηλ. αὐτοὶ οἱ «ἀγροῖκοι καὶ ἀμόρφωτοι ἄνθρωποι», (ὅπως χλευαστικὰ ἀποκαλοῦσαν τοὺς Ἀγωνιστὲς τοῦ ‘21 οἱ Ἰσχυροί της ἐποχῆς), εἶχαν τὴν αἴσθηση πὼς κατάγονταν ἀπὸ ἕνα κατ’ ἐξοχὴν πολιτισμένο Γένος, τὸ ὁποῖο κατὰ τὸ παρελθὸν μετέδωσε τὰ φῶτα τοῦ Πολιτισμοῦ στοὺς τότε βαρβάρους. Μάλιστα, τὸ ὑπόδουλο Γένος τότε καὶ πλοῦτο ἀπέκτησε, καὶ ἀξιοθαύμαστες ἀνθηρὲς κοινότητες δημιούργησε καὶ Πολιτισμὸ μὲ Τέχνη ὑψηλοῦ ἐπιπέδου ἔδωσε! Ὁ Ὀδυσσέας Ἐλύτης μιλᾶ χαρακτηριστικὰ γιὰ «Τὰ χρόνια της Τουρκοκρατίας, ὅπου τὸ παραμικρὸ κεντητὸ πουκάμισο, τὸ πιὸ φτηνὸ βαρκάκι, τὸ πιὸ ταπεινὸ ἐκκλησάκι, τὸ Τέμπλο, τὸ κιούπι, τὸ χράμι, ὅλα τους ἀποπνέανε μία ἀρχοντιὰ κατὰ τι ἀνώτερη τῶν Λουδοβίκων!». Οἱ σκλαβωμένοι Ἕλληνες ἦταν φυσικὸ νὰ εἶναι ἀγράμματοι, ἀφοῦ οἱ Τοῦρκοι -πλὴν τῶν ἐλαχίστων ἐξαιρέσεων 5 ὀνομαστῶν Σχολῶν- δὲν ἐπέτρεπαν τὴν λειτουργία σχολείων. Σὲ ἀντιστάθμισμα αὐτῶν τῶν δυσκολιῶν ὅμως διέθεταν ἕναν πολιτισμὸ ψυχῆς βιώνοντας τὴν διαχρονικότητα τῆς Φυλῆς, ποὺ ἦταν ὁ ἀπόηχος τῶν πόθων καὶ τῆς Ἱστορίας τοῦ Ἑλληνισμοῦ μέσα στὰ βάθη τῶν αἰώνων. Αὐτὸ τὸ βίωμα ἐκφράζεται μὲ τρόπο συγκινητικὸ στὴν μνημειώδη ἀπάντηση ποὺ ἔδωσε ὁ Ἰωάννης Καποδίστριας στὸν Ἄγγλο Ὑφυπουργὸ Ἀποικιῶν λόρδο Χόρτον, τὴ στιγμὴ ποὺ ἐκεῖνος τοῦ ἔθεσε στὸ Λονδίνο τὸ κρίσιμο ζήτημα τῶν ὁρίων τῆς Ἑλλάδος. Ἦταν τότε ποὺ ὁ πρῶτος Κυβερνήτης κατέβαινε ἀπὸ τὴν Ρωσία, (ὅπου εἶχε χρηματίσει καὶ Ὑπουργὸς Ἐξωτερικῶν της μεγάλης αὐτῆς Χώρας), προκειμένου νὰ ἀναλάβει τὰ ἡνία τῆς Ἑλλάδας: «Τὸ Ἑλληνικὸν Ἔθνος ἀποτελεῖται ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους, οἱ ὁποῖοι ἀπὸ τῆς κατακτήσεως τῆς Κωνσταντινουπόλεως δὲν ἔπαψαν νὰ ὁμιλοῦν τὴν γλώσσαν τῶν πατέρων τους καὶ οἱ ὁποῖοι παρέμειναν ὑπὸ τὴν πνευματικὴν δικαιοδοσίαν τῆς Ἐκκλησίας των, ἀνεξαρτήτως τοῦ τόπου καταγωγῆς των, ἐντός τῆς Τουρκίας. Τὰ σύνορα τῆς Ἑλλάδος εἶναι καθορισμένα ἐπὶ τέσσαρες αἰῶνες μὲ δικαιώματα, τὰ ὁποῖα οὔτε ὁ χρόνος, οὔτε οἱ ἀτυχίες παντὸς εἴδους, οὔτε ἡ κατάκτησις εἶχαν ποτὲ τὴν ἱκανότητα νὰ καταργήσουν. Καθορίσθησαν ἀπὸ τὸ 1821 διὰ τοῦ χυθέντος αἵματος κατὰ τὶς σφαγὲς τῶν Κυδωνιῶν, τῆς Κύπρου, τῆς Χίου, τῆς Κρήτης, τῶν Ψαρῶν, τοῦ Μεσολογγίου. Καὶ στὶς πολυάριθμες μάχες στὴ ξηρὰ καὶ στὴν θάλασσα, ποὺ ἐτίμησαν τὸ εὐγενὲς αὐτὸ Ἔθνος».
Δυστυχῶς, μερικοὶ σήμερα ἐμφανίζονται νὰ ἀγνοοῦν, νὰ παραποιοῦν ἢ νὰ μὴν ἀποδέχονται αὐτὲς τὶς ἀλήθειες. Μορφωμένοι καὶ παραμορφωμένοι ἀπὸ τὶς πολλὲς γνώσεις, μὲ τὴν ἑρμηνεία τῶν πραγμάτων ὅπως αὐτοὶ θέλουν καὶ νομίζουν, χορτασμένοι καὶ βολεμένοι μὲ τὴν εὐημερία καὶ τὴν ἀσφάλεια ἑνὸς πληθωρικοῦ πολιτισμοῦ, ὀχυρωμένοι πίσω ἀπὸ πανεπιστημιακὰ καὶ ἰδεολογικὰ ἄσυλα, ἐπιθυμοῦν νὰ διαγράψουν ἀπὸ τὴν ἱστορική μας μνήμη αὐτὲς τὶς συγκλονιστικὲς σελίδες τοῦ Ἑλληνισμοῦ καὶ νὰ ξεχάσουμε τὶς ἀξίες ποὺ τὶς δημιούργησαν. Βάλλουν πλέον εὐθέως ἐναντίον κάθε ἔννοιας ἡρωισμοῦ.
Ἡ σημερινὴ Ἐπέτειος ἂς γίνει μία ἀφορμὴ γιὰ μία προσωπική μας ἀντίσταση. Νὰ μὴν ἀφήσουμε τὸ μυαλό μας νὰ πιστέψει πὼς δὲν ἔχουμε μέλλον, ἐπειδὴ μᾶς μαυρίζουν τὸ παρόν. Νὰ μὴν ἀφήσουμε τὴν ἀπελπισία νὰ κυριεύσει τὴν καρδιά μας. Νὰ ξυπνήσουμε ἀπὸ τὸν βαθὺ λήθαργο καὶ νὰ μὴ χαθεῖ τὸ ὅραμα πὼς θὰ ζήσουμε καλύτερες μέρες. Χωρὶς νὰ ἀφήσουμε ὁ καθένας τὸν προσωπικό του ἀγώνα, ἐπαναπαυόμενοι μόνο στὶς δάφνες τὶς προγονικές, καλούμαστε νὰ δείξουμε ἰδιαιτέρως σήμερα αὐτοσυγκράτηση, προσδοκία καὶ ὑπομονή. «Ἐκ τῆς Ἑλλάδος καὶ πάλιν τὸ Φῶς». Αὐτὸς ὁ τόπος εἶναι προορισμένος νὰ ζήσει καὶ θὰ ζήσει! Εἴθε οἱ Χιῶτες καὶ ὅλοι οἱ Ἕλληνες τῶν ἐπερχομένων γενεῶν νὰ γιορτάσουν τὰ τριακόσια (300), τὰ τετρακόσια (400) κι ἀκόμη περισσότερα χρόνια ἀπὸ τὴν Ἑλληνικὴ Ἐπανάσταση περήφανοι, ἐλεύθεροι καὶ ἀξιοπρεπεῖς.
Στὴν ἱερὴ μνήμη ὅλων αὐτῶν τῶν ἁγνῶν Ἑλλήνων, ποὺ θυσιάστηκαν γιὰ νὰ εἴμαστε ἐμεῖς σήμερα ἐλεύθεροι, σᾶς καλῶ ὅλοι ἑνωμένοι νὰ ἀναφωνήσουμε:
Ζήτω ἡ Χίος, ζήτω ἡ ἀθάνατη Ἑλλάδα, ζήτω ἡ Λευτεριὰ ὅλων τῶν Ἑλλήνων! Σᾶς εὐχαριστῶ».
H αναδημοσίευση του παραπάνω άρθρου ή μέρους του επιτρέπεται μόνο αν αναφέρεται ως πηγή το ORTHODOXIANEWSAGENCY.GR με ενεργό σύνδεσμο στην εν λόγω καταχώρηση.
Ακολούθησε το ORTHODOXIANEWSAGENCY.gr στο Google News και μάθε πρώτος όλες τις ειδήσεις.