Tο σπήλαιο του Οσίου Ηλιού του Σπηλαιώτου, που εορτάζει σήμερα, 11 Σεπτεμβρίου, βρίσκεται στον Μελικουκκά της Καλαβρίας. Έχει ύψος 40 μέτρα και βάθος 30 και βρίσκεται στην κορυφή ενός λόφου κοντά στον Μελικουκκά (Melicuccà), μέρος στο οποίο, γύρω στο 904, ο Άγιος αποσύρθηκε σε ένα ερημητήριο μαζί με τους δύο πιστούς μαθητές του, Κοσμά και Βιτάλη, αφού έφυγαν από το μοναστήρι των Αλυκών.
Σε σύντομο χρονικό διάστημα, η αύξηση του αριθμού των μοναχών στο ερημητήριο θα καταστήσει απαραίτητη την εκσκαφή κι άλλων σπηλαίων αλλά και την επέκταση του κύριου περιβάλλοντος της κοιλότητας για τη διευκόλυνση της αυξανόμενης ροής προσκυνητών, που είχαν μάθει για την αγιότητα του Οσίου και μετέβαιναν σε αυτόν τον τόπο λατρείας.
Ακόμα και σήμερα μπορεί κανείς να δει τα ερείπια των μικρών κελιών, τα οποία, μετά την κατάρρευση του εσωτερικού διαδρόμου, παρέμειναν στον πυθμένα του σπηλαίου και στις πλευρές της εισόδου.
Μια ακόμα μαρτυρία του παρελθόντος είναι το αγίασμα που βρέθηκε από τον ίδιον τον Όσιο μέσα στη σπηλιά, όπου έζησε για μεγάλο χρονικό διάστημα και πέθανε (το 960 στην ηλικία των 97 ετών), το οποίο ακόμα και σήμερα, περισσότερα από χίλια χρόνια μετά, εξακολουθεί να ρέει, για να ανακουφίσει τα δεινά πολλών πιστών. Σύμφωνα με πληροφορίες, τουλάχιστον μέχρι τα μέσα του 16ου αιώνα στο παλιό μοναστήρι υπήρχε ένας ηγούμενος και πέντε μοναχοί που, ωστόσο, στις αρχές του 18ου αιώνα το εγκατέλειψαν, για να μετακινηθούν στο νέο μοναστήρι του Seminara.
Οι Όσιοι Ηλίας ο Σπηλαιώτης και Αρσένιος, που τιμώνται σήμερα, έζησαν περί τον 9ο μ.Χ. αιώνα και μόνασαν στην Κάτω Ιταλία, αλλά εξαιτίας των αραβικών επιδρομών κατέφυγαν για ένα διάστημα στην Πάτρα.