Ο “Σωτηράκης” στην Πλάκα

Βρίσκεται στη βόρεια πλευρά της Ακρόπολης, στην οδό Κλεψύδρας. Οι μικρές διαστάσεις του έδωσαν την προσωνυμία Σωτηράκης (Μεταμόρφωση Σωτήρος- Μικρός Σωτήρας- Σωτηράκης.)
Ο ναός, απλός τετρακιόνιος σταυροειδής χωρίς νάρθηκα, με ψηλό και κομψό αθηναϊκό τρούλλο, στέκεται ακριβώς κάτω από τον ιερό βράχο της Ακροπόλεως στη συμβολή τον οδών Θεωρίας και Κλεψύδρας.
Πρόκειται για ένα μικρό βυζαντινό ναό του δευτέρου μισού του 11ου αιώνος μ.Χ., ο οποίος συναντάται και με την ονομασία “Σωτηράκης” λόγω ακριβώς του μεγέθους του. Με αυτό το προσωνύμιο οι Αθηναίοι το διέκριναν από το ναό της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Λυκοδήμου της οδού Φιλελλήνων.
Σε σχέση με τα λοιπά βυζαντινά εκκλησάκια της Αθήνας φαντάζει φτωχό με ελάχιστο γλυπτικό διάκοσμο. Σε ελάχιστα σημεία του ναού διασώζονται σπαράγματα τοιχογραφιών που χρονολογούνται μετά τον 14-15 αιώνα μ.Χ..
O ναός έχει συνδεθεί με μια από τις πιο μελανές σελίδες της ελληνικής επαναστάσεως. Μετά την άνανδρη δολοφονία του οπλαρχηγού Οδυσσέα Ανδρούτσου τα μεσάνυχτα της 4ης Ιουνιου του 1825 μ.Χ. στον κουλά της Ακρόπολης, οι εκτελεστές της αποτρόπαιης αυτής πράξης (πιθανότατα με προεξάρχοντα τον Γκούρα) πήραν τη πεσμένη από την ακρόπολη σωρό του ήρωα και την ενταφίασαν κρυφά στον αύλειο χώρο της εκκλησίας.