Κυριακή των Αγίων Πατέρων, Ευαγγελικό Aνάγνωσμα: Ιω. ιζ΄ 1-13 (05-06-2022)
Πρωτότυπο Κείμενο
Τῷ καιρῷ ἐκείνω, ἐπάρας ὁ Ἰησοῦς τοὺς ὀφθαλμοὺς αὐτοῦ εἰς τὸν οὐρανὸν, εἶπε· πάτερ, ἐλήλυθεν ἡ ὥρα· δόξασόν σου τὸν υἱόν, ἵνα καὶ ὁ υἱός σου δοξάσῃ σε, καθὼς ἔδωκας αὐτῷ ἐξουσίαν πάσης σαρκός, ἵνα πᾶν ὃ δέδωκας αὐτῷ δώσῃ αὐτοῖς ζωὴν αἰώνιον. Αὕτη δέ ἐστιν ἡ αἰώνιος ζωή, ἵνα γινώσκωσί σε τὸν μόνον ἀληθινὸν Θεὸν καὶ ὃν ἀπέστειλας Ἰησοῦν Χριστόν. Ἐγώ σε ἐδόξασα ἐπὶ τῆς γῆς, τὸ ἔργον ἐτελείωσα ὃ δέδωκάς μοι ἵνα ποιήσω· καὶ νῦν δόξασόν με σύ, πάτερ, παρὰ σεαυτῷ τῇ δόξῃ ᾗ εἶχον πρὸ τοῦ τὸν κόσμον εἶναι παρὰ σοί. Ἐφανέρωσά σου τὸ ὄνομα τοῖς ἀνθρώποις οὓς δέδωκάς μοι ἐκ τοῦ κόσμου. Σοὶ ἦσαν καὶ ἐμοὶ αὐτοὺς δέδωκας, καὶ τὸν λόγον σου τετηρήκασι. Νῦν ἔγνωκαν ὅτι πάντα ὅσα δέδωκάς μοι παρὰ σοῦ ἐστιν· ὅτι τὰ ρήματα ἃ δέδωκάς μοι δέδωκα αὐτοῖς, καὶ αὐτοὶ ἔλαβον, καὶ ἔγνωσαν ἀληθῶς ὅτι παρὰ σοῦ ἐξῆλθον, καὶ ἐπίστευσαν ὅτι σύ με ἀπέστειλας. Ἐγὼ περὶ αὐτῶν ἐρωτῶ· οὐ περὶ τοῦ κόσμου ἐρωτῶ, ἀλλὰ περὶ ὧν δέδωκάς μοι, ὅτι σοί εἰσι, καὶ τὰ ἐμὰ πάντα σά ἐστι καὶ τὰ σὰ ἐμά, καὶ δεδόξασμαι ἐν αὐτοῖς. Καὶ οὐκέτι εἰμὶ ἐν τῷ κόσμῳ, καὶ οὗτοι ἐν τῷ κόσμῳ εἰσί, καὶ ἐγὼ πρὸς σὲ ἔρχομαι. Πάτερ ἅγιε, τήρησον αὐτοὺς ἐν τῷ ὀνόματί σου ᾧ δέδωκάς μοι, ἵνα ὦσιν ἓν καθὼς ἡμεῖς. Ὅτε ἤμην μετ’ αὐτῶν ἐν τῷ κόσμῳ, ἐγὼ ἐτήρουν αὐτοὺς ἐν τῷ ὀνόματί σου· οὓς δέδωκάς μοι ἐφύλαξα, καὶ οὐδεὶς ἐξ αὐτῶν ἀπώλετο εἰ μὴ ὁ υἱὸς τῆς ἀπωλείας, ἵνα ἡ γραφὴ πληρωθῇ. Νῦν δὲ πρὸς σὲ ἔρχομαι, καὶ ταῦτα λαλῶ ἐν τῷ κόσμῳ ἵνα ἔχωσι τὴν χαρὰν τὴν ἐμὴν πεπληρωμένην ἐν αὐτοῖς.
Νεοελληνική Απόδοση
Εκείνο τον καιρό, ο Ιησούς αφού σήκωσε τα μάτια του στον ουρανό, είπε: «Πατέρα, έφτασε η ώρα· φανέρωσε τη δόξα του Υιού σου, ώστε κι ο Υιός σου να φανερώσει τη δική σου δόξα. Εσύ του έδωσες εξουσία πάνω σε όλους τους ανθρώπους· έτσι κι αυτός θα δώσει την αιώνια ζωή σε όλους αυτούς που του εμπιστεύτηκες. Και να ποια είναι η αιώνια ζωή: Ν’ αναγνωρίζουν οι άνθρωποι εσένα ως τον μόνο αληθινό Θεό, καθώς κι εκείνον που έστειλες, τον Ιησού Χριστό. Εγώ φανέρωσα τη δόξα σου πάνω στη γη, αφού ολοκλήρωσα το έργο που μου ανέθεσες να κάνω. Τώρα λοιπόν εσύ, Πατέρα, δόξασέ με κοντά σ’ εσένα με τη δόξα που είχα κοντά σου προτού να γίνει ο κόσμος. Εγώ σε έκανα γνωστό στους ανθρώπους που τους πήρες μέσα από τον κόσμο και μου τους εμπιστεύτηκες. Ανήκαν σ’ εσένα, κι εσύ τους έδωσες σ’ εμένα, κι έχουν δεχτεί τον λόγο σου. Αυτοί τώρα ξέρουν πως όλα όσα μου έδωσες προέρχονται από σένα· γιατί τις διδαχές που μου έδωσες, εγώ τις έδωσα σ’ αυτούς, κι αυτοί τις δέχτηκαν και αναγνώρισαν πως πραγματικά από σένα προέρχομαι, και πίστεψαν πως εσύ με έστειλες στον κόσμο. Εγώ γι’ αυτούς παρακαλώ. Δεν παρακαλώ για τον κόσμο, αλλά γι’ αυτούς που μου έδωσες, γιατί ανήκουν σ’ εσένα. Κι όλα όσα είναι δικά μου είναι και δικά σου, και τα δικά σου είναι και δικά μου, και δι’ αυτών θα φανερωθεί η δόξα μου. Τώρα δεν είμαι πια μέσα στον κόσμο ενώ αυτοί μένουν μέσα στον κόσμο, κι εγώ έρχομαι σ’ εσένα. Άγιε Πατέρα , διατήρησέ τους στην πίστη με τη δύναμη του ονόματός σου που μου χάρισες, για να μείνουν ενωμένοι όπως εμείς. Όταν ήμουν μαζί τους στον κόσμο, εγώ τους διατηρούσα στην πίστη με τη δύναμη του ονόματός σου. Αυτούς που μου έδωσες τους φύλαξα, και κανένας απ’ αυτούς δεν χάθηκε παρά μόνο ο άνθρωπος της απώλειας, για να εκπληρωθούν τα λόγια της Γραφής. Τώρα όμως εγώ έρχομαι σ’ εσένα, και τα λέω αυτά όσο είμαι ακόμα στον κόσμο, ώστε να έχουν τη δική μου τη χαρά μέσα τους σ’ όλη την πληρότητά της».
Σχολιασμός
Η σημερινή Κυριακή είναι η έβδομη κατά σειρά Κυριακή από το Πάσχα και η Εκκλησία όρισε να εορτάζουν οι Άγιοι 318 Θεοφόροι Πατέρες οι οποίοι συγκρότησαν την Α΄ Οικουμενική Σύνοδο το 325 μ.Χ. στη Νίκαια της Βιθυνίας. Το κύριο θέμα της Συνόδου ήταν η καταδίκη της αίρεσης του Αρείου, ο οποίος δεν μπορούσε να κατανοήσει ότι ο Θεός είναι ένας ως προς την φύση Του αλλά Τριαδικός στα πρόσωπα, Πατήρ Υιός και Άγιο Πνεύμα. Για τον λόγο αυτό δίδασκε ότι ο Χριστός είναι κτίσμα, απειλώντας έτσι τη σωτηρία του ανθρώπου που προέρχεται από το Χριστό. Η Σύνοδος με πρωτεργάτη το Μέγα Αθανάσιο, μετέπειτα πατριάρχη Αλεξανδρείας, καταδίκασε την αιρετική αυτή διδασκαλία διακηρύσσοντας την ομοουσιότητα του Υιού με τον Πατέρα. Εκτός όμως από την καταδίκη της αίρεσης του Αρείου η Σύνοδος ασχολήθηκε και με κάποια άλλα θέματα τα οποία απασχολούσαν την εκκλησία την περίοδο εκείνη. Τέτοια θέματα ήταν το Μελιτιανό σχίσμα, η επιστροφή των πεπτωκότων, h ημερομηνία εορτασμού του Πάσχα και η σύνταξη των 6 πρώτων άρθρων του Συμβόλου της Πίστεως.
Η σημερινή ευαγγελική περικοπή αποτελεί ένα απόσπασμα από την αρχιερατική προσευχή του Κυρίου η οποία έλαβε χώρα λίγη ώρα πριν τη σύλληψη του. Η προσευχή αυτή λέγεται αρχιερατική επειδή εκφωνήθηκε από τον Μέγα Αρχιερέα, τον Κύριο ημών Ιησού Χριστό. Την προσευχή αυτή μπορούμε να την χωρίσουμε σε τρία μέρη. Στο πρώτο μέρος όπου ο Χριστός παρακαλεί τον επουράνιο Πατέρα να ενδυναμώσει τους μαθητές του στο έργο της διάδοσης του λόγου του Θεού. Στο δεύτερο μέρος όπου ο Χριστός παρακαλεί τον επουράνιο Πατέρα του να ενδυναμώσει τους ανθρώπους οι οποίοι θα πιστέψουν στο όνομα Του, ακούγοντας το κήρυγμα των Αποστόλων. Και στο τρίτο μέρος όπου ο Χριστός ζητά από τον Πατέρα Του να βρεθούν όλοι οι άνθρωποι κοντά Του στον παράδεισο και να απολαμβάνουν την δόξα Του.
Μέσα από την αρχιερατική προσευχή ο Χριστός βρίσκεται σε διάλογο με τον Θεό Πατέρα φανερώνοντας την απόλυτη ισότητα που υπάρχει ανάμεσα τους. Μέσα από αυτό τον διάλογο φανερώνεται το έργο του Χριστού επί της γης, που δεν είναι άλλο από το να γνωρίσουν οι άνθρωποι τον Θεό Πατέρα. Τώρα που έχει τελειώσει το έργο αυτό και οι άνθρωποι γνώρισαν τον μόνο αληθινό Θεό ήρθε η ώρα να δοξαστεί ο ίδιος ο Χριστός μέσα από το εκούσιο πάθος και την ένδοξο ανάστασή Του που θα ακολουθήσει.
Η αποκάλυψη του Θεού στον κόσμο διά του Υιού αυτού του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού δείχνει στον άνθρωπο την αγάπη με την οποία περιβάλλει ο Θεός τον άνθρωπο. Η γνώση του αληθινού Θεού και η πίστη στο Χριστό χαρίζουν στον άνθρωπο το μεγαλύτερο αγαθό που μπορούσε ποτέ να αποκτήσει και που δεν είναι άλλο από την αιώνιο ζωή. Αυτή την αιώνιο ζωή καλεί τους μαθητές του ο Χριστός να πάνε να την διδάξουν σε όλα τα έθνη και να βαπτίσουν τους ανθρώπους στο Όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος έτσι ώστε να μπορούν να καταστούν μέτοχοι της.
Η γνώση του αληθινού Θεού δια του Υιού αυτού Ιησού Χριστού από τους ανθρώπους, τους καθιστά υπεύθυνους ώστε να διαφυλάξουν αυτή τη γνώση ακέραια και ανόθευτη. Η διαφύλαξη ακεραίας της ορθής πίστης αποτελεί ζωτικής σημασίας θέμα για την πνευματική ζωή των πιστών που τους εξασφαλίζει την αιώνιο ζωή. Αντιθέτως η προσθήκη διαφόρων άλλων διδασκαλιών στην πίστη, πέρα από τις αποκεκαλυμμένες, δεν εξασφαλίζει τη σωτηρία, στους ανθρώπους αλλά τους οδηγεί στην δημιουργία αιρέσεων, στην αποκοπή από το σώμα της εκκλησίας και τελικά στην απώλεια.
Ένα άλλο στοιχείο εξίσου σημαντικό το οποίο παίρνουμε μέσα από την αρχιερατική προσευχή του Χριστού είναι ο τρόπος επικοινωνίας που έχουν τα πρόσωπα της Αγίας Τριάδος μεταξύ τους. Ο τρόπος αυτός της επικοινωνίας είναι η προσευχή στην οποία βλέπουμε το Χριστό να καταφεύγει πριν από κάθε σημαντικό βήμα της επί γης παρουσίας Του. Είναι κατάσπαρτη η Καινή Διαθήκη από παραδείγματα στα οποία ο Χριστός καταφεύγει στην προσευχή. Εξαιτίας όμως του ότι ο Χριστός όταν προσευχόταν ήταν μόνος του δεν μπορούμε να γνωρίζουμε το περιεχόμενο αυτών των προσευχών. Οι Απόστολοι όμως διαπίστωσαν την σπουδαιότητα της προσευχής βλέποντας το Χριστό να προσεύχεται συχνά και έτσι του ζητούν να τους διδάξει και αυτούς πώς να προσεύχονται. Το ότι γνωρίζουμε το περιεχόμενο της Αρχιερατικής προσευχής του Χριστού αυτό οφείλεται στο ότι αυτή έγινε ενώπιον Μαθητών του Κυρίου.
Ένα μήνυμα που μπορούμε να πάρουμε μέσα από την Αρχιερατική προσευχή του Χριστού είναι η σωστή διαφύλαξη του ονόματος του Θεού όπως μας το έχει φανερώσει ο ίδιος ο Χριστός. Για την ακέραια διαφύλαξη του ονόματος του Θεού αγωνίστηκαν και οι τιμώμενοι σήμερα 318 Άγιοι Πατέρες της Ά Οικουμενικής Συνόδου αλλά και οι υπόλοιποι Πατέρες των άλλων Οικουμενικών Συνόδων όπως και πολλοί άλλοι κατά τη διάρκεια της ζωής της Εκκλησίας μας, έτσι ώστε να έχουμε σήμερα και να ζούμε την ορθόδοξη πίστη. Αυτό ας συνεχίσουμε και εμείς να πράττουμε ο κάθε ένας στην ζωή του έτσι ώστε να αξιωθούμε της αιωνίου ζωής κοντά στον Χριστό. Αμήν.