Όταν ήμουν σε ηλικία 5-6 ετών όπως ενθυμούμαι όλοι οι κάτοικοι της κοινότητας του Παραλιμνίου εόρταζαν τη γιορτή του Χρυσοσώτηρος στις 6 Αυγούστου εις την Σωτήρα. Ήταν το γειτονικό χωριό. Οι κάτοικοι της κοινότητας μας στις 6 Αυγούστου ενωρίς το πρωί, 6 π.μ., αναχωρούσαν δια το γειτονικό χωριό Σωτήρα. Με τα κάρα, τις καρέττες (μικρά κάρα) και τα γαϊδούρια οι νέοι, οι νέες και οι γέροντες για την μεγάλη γιορτή του Χρυσοσώτηρος. Επίσης οι νέοι και οι νέες στόλιζαν τα κάρα και τις καρέττες. Είχαν το έθιμο να συναγωνίζονται ανά μεταξύ τους ποιος θα έφτανε πρώτος με τα κάρα, τις καρέττες και τα γαϊδούρια.
Γινόταν ένα μεγάλο κομβόϊ από το Παραλίμνι μέχρι της Σωτήρα δια μέσου της Λίμνης. Η αγάπη αυτή, η συνήθεια των κατοίκων του Παραλιμνίου δια την εκκλησία της Χρυσοσώτηρος γινόταν περίπου από το 1900 μ.Χ. μέχρι το 1974 μ.Χ. που έγινε η εισβολή.
Τώρα εξηγώ τον λόγο οπού μου είχε εξηγήσει ο πατέρας μου Τζιοβάνης Γ. Κουζαλή γιατί γινόταν όλη αυτή η κοσμοσυρροή από τους κατοίκους τις κοινότητας στην μικρή εκκλησία του Χρυσοσώτηρος εις την Σωτήρα.
Πέριξ το 1850 μ.Χ. εις την περιοχή μας επικρατούσε μια θανατηφόρα ασθένεια ίσως χολέρα ή πανούκλα με αρκετά θύματα. Ένας από αυτά τα θύματα ήταν και ο ιερέας του Παραλιμνίου. Για όλα αυτά τα θύματα ερχόταν στο Παραλίμνι από την Σωτήρα ο ιερέας Παπαγαβριήλ διά την κηδεία. Οι νεκροί στο Παραλίμνι είχαν ξεπεράσει τα δέκα πτώματα. Από τις πολλές φορές που ερχόταν ο ευλαβής αυτός ιερέας δια να εκτελεί αυτό το γεγονός, η σύζυγος του ιερέα (πρεσβυτέρα) αντέδρασε. «Έχεις και εσύ παιδιά και εγγόνια». Ο ιερέας το σκέφτηκε πολύ σοβαρά και τις είπε «Σε παρακαλώ θα πάω δια τελευταία φορά και να ενημερώσω τους κατοίκους του γειτονικού μου χωριού και ότι θέλουν ας κάνουν». Η ευλογημένη αυτή σύζυγος, του έδωσε την ευχή της και ταυτόχρονα προσευχήθηκε εις την ΜΗΤΕΡΑ ΜΑΣ ΠΑΝΑΓΙΑ, να επέμβει και να σώσει το Σύζυγο της και την κοινότητα του γειτονικού χωριού και της περιοχής Ο ιερέας Παπαγαβριήλ από το πρωί της επομένης αναχώρησε δια το μακάβριων αυτό γεγονός δια το Παραλίμνι.
Ο ευλογημένος αυτός ιερέας καθ’ οδόν σκεπτόταν τα λόγια της συζύγου του και στο μέσο της λίμνης αποφάσισε να επιστρέφει και να μην εκτελέσει την κηδεία όπως είχε υποσχεθεί στην σύζυγο του.
Ξαφνικά ένας νεαρός πιθανός ο Χρυσοσώτηρος του φανερώθηκε και του είπε να εκτελέσει δια τελευταία φορά αυτό το μακάβριο γεγονός της κηδείας και οι γείτονες σου δεν θα σε χρειαστούν άλλη φορά. Δεν θα υπάρχει άλλος νεκρός, θα τους καλύψω και θα τους βοηθήσω εγώ. Ο ιερέας αυτός μετά τη κηδεία το είχε αναφέρει εις τους δε Παραλιμνίτες ότι δεν θα υπάρχει άλλος νεκρός μετά την παρέμβαση του Ιησού Χριστού.
Πράγματι, η αρρώστια εξαφανίστηκε εις ολόκληρη την περιοχή και δεν υπήρχε άλλο θύμα. Οι Παραλιμνίτες προς τιμή τους έκτισαν εις την Σωτήρα τον ηλιακό πάνω σε ένα αρχαίο μικρό εκκλησάκι του 8ου αιώνα. Συνήθιζαν να εκκλησιάζουν στις 8 μέρες τα νεογέννητα και στις 40 μέρες τα ποσαραντόματα (σαραντίσματα) και άλειφαν τα μωρά με λάδι της Παναγίας.
Αυτός είναι ο λόγος που οι Παραλιμνίτες εόρταζαν και εορτάζουν στις 6 Αυγούστου του Σωτήρος και όλη η κοινότητα του Παραλιμνίου να παρευρίσκεται εις αυτό το μικρό εκκλησάκι για την γιορτή αυτήν, με όλο το ζήλος.
Όλα αυτά μου τα διηγήθηκε ο πατέρας μου ο Τζιοβάνης Γ. Κουζαλής, ημερομηνίας γεννήσεως 6 Οκτωβρίου 1899.
Επίσης είναι επιβεβαιωμένα και σήμερα από τον Ιερέα της Σωτήρας, Πάτερ Γεώργιος Ιωάννου 90 ετών, εν ζωή.
Παραλίμνι, 18 Μαρτίου 2020
Μάρκος Ζ. Κουζαλής