Mε 3.000 και πλέον εκθέματα, που μαρτυρούν την ιστορία στη γενέτειρα του «μεγίστου των βασιλέων της Μακεδονίας » -του Μεγάλου Αλεξάνδρου- την Πέλλα, το αρχαιολογικό μουσείο της περιοχής –ένα από τα νεώτερα της χώρας- υποδέχτηκε στα 10 χρόνια από την ανέγερση και έναρξη της λειτουργίας του πάνω από μισό εκατομμύριο επισκέπτες.
Μεγάλη εκδήλωση πραγματοποιήθηκε για τα 10 χρόνια λειτουργίας του Αρχαιολογικού Μουσείου Πέλλας, παρουσία της υπουργού Πολιτισμού, Λίνας Μενδώνη.
Για τον αρχαιολόγο του μέλλοντος θα µπορούσε να είναι το ίδιο το µουσείο ένα …εύρημα, καθώς “αναδύεται” από το έδαφος (οι αρχιτέκτονες φρόντισαν να αναγερθεί αρχικά «βυθιζόµενο» και να λειτουργεί ως άλλος, στεγασµένος αρχαιολογικός χώρος σε µικρότερη κλίµακα, που δεν ανταγωνίζεται τον αρχαιολογικό χώρο, µιας και είναι ενταγµένο µέσα σε αυτόν). Και ο σύγχρονος επισκέπτης του, «ανεβαίνοντας» τους χώρους του, έχει από παντού πλήρη εποπτεία όλων των υπολοίπων χώρων. Σαν µια …άλλη πόλη, ίδια µε εκείνη, που σχεδόν 2.500 χρόνια πριν γέννησε και άνδρωσε τον Αλέξανδρο Γ’, τον Μέγα, των Μακεδόνων και της «οικουµένης».
Το Νέο Αρχαιολογικό Μουσείο της Πέλλας άνοιξε για πρώτη φορά τις πύλες του το 2009 και φέτος εόρτασε τα 10 χρόνια λειτουργίας του.
Με αφορμή τη συμπλήρωση της δεκάχρονης πορείας του, η Εφορεία Αρχαιοτήτων Πέλλας και ο Σύνδεσμος Φίλων του Αρχαιολογικού Μουσείου Πέλλας διοργάνωσαν -παρουσία της νέας υπουργού Πολιτισμού, Λίνας Μενδώνη- τον εορτασμό των 10 χρόνων λειτουργίας του,την Παρασκευή, 6 Σεπτεμβρίου, ώρα 19:30, στο αίθριο του Μουσείου.
Η απόφαση για την ίδρυση του νέου Μουσείου της Πέλλας ελήφθη το 1996, οπότε και άρχισαν οι διαδικασίες εκπόνησης μελετών, εγκρίσεων, διαγωνισμών κ.ά. Ο θεμέλιος λίθος τέθηκε το 2006 και το έργο εντάχθηκε στο Γ΄ ΚΠΣ, με προϋπολογισμό 14 εκατ.ευρώ. Τα εγκαίνιά του ανακοινώθηκαν, ματαιώθηκαν, επανορίστηκαν για το καλοκαίρι του 2009 και στη συνέχεια για τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους… Μεσολάβησαν οι εκλογές της εποχής, τα εγκαίνια αναβλήθηκαν και πάλι και η λειτουργία του άρχισε τελικά δίχως επίσημα εγκαίνια αλλά με ιδιαίτερο ενδιαφέρον από τους Έλληνες και ξένους επισκέπτες.
Σε έναν χρόνο από σήμερα θα ολοκληρωθεί η ανακατασκευή του κτιρίου Ι και του Πρόπυλου στο εμβληματικό Ανάκτορο της Πέλλας για να αποδοθούν στο κοινό, το οποίο μαζί με την επίσκεψη στο υπερσύγχρονο Αρχαιολογικό Μουσείο, θα βαδίζει στα χνάρια του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Σήμερα, τους επισκέπτες του Μουσείου «υποδέχεται» ο…ίδιος ο Αλέξανδρος Γ΄, μέσω μιας εντυπωσιακής μαρμάρινης προτομής του που βρέθηκε τυχαία στην περιοχή των Γιαννιτσών Πέλλας την δεκαετία του 1960 και αποδίδεται στον σπουδαίο γλύπτη της αρχαιότητας, Λύσιππο, έναν από τους επίσημους καλλιτέχνες της αυλής του Μακεδόνα βασιλιά. Δίπλα στην ύψους 35 εκατοστών προτομή του Αλέξανδρου, που χρονολογείται στα 325-300 π.Χ., υπάρχει κι ένα μικρό αγαλματίδιο της ίδιας εποχής που τον απεικονίζει με χαρακτηριστικά του θεού Πάνα.
Μιλώντας στο ethnos.gr, για την εκδήλωση για τον εορτασμό των 10 χρόνων λειτουργίας του Αρχαιολογικού Μουσείου Πέλλας, η προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων, Μπετίνα Τσιγαρίδα, ανέφερε ότι το κτίριο Ι αν και δεν είναι το μεγαλύτερο, είναι το πιο επίσημο. Είχε έναν μεγάλο ανδρώνα στον οποίο ο βασιλιάς Φίλιππος Β΄ δεχόταν τις πρεσβείες και τους υψηλούς προσκεκλημένους του, πιθανόν δίκαζε και είχε το ρόλο αρχιερέα, καθώς υπήρχαν και χώροι λατρείας.
«Οι καταστροφές που υπέστη στο ανάκτορο τόσο από φυσικά φαινόμενα, όπως λ.χ. σεισμό, όσο και οι καταστροφές από τους Ρωμαίους και από άλλους, αργότερα, έφεραν τα κτίρια σε πολύ κακή κατάσταση. Πιστεύουμε ότι σε έναν χρόνο θα μπορέσουμε να εγκαινιάσουμε το κτίριο Ι, ενώ έχουν ανασκαφεί και τα 7 κτίρια, πλην ενός που είναι μισοθαμμένο», μας είπε κ .Τσιγαρίδα.
Το…διοικητήριο του Φιλίππου Β΄
Το τεράστιο ανακτορικό σύμπλεγμα έκτασης περίπου 70 στρεμμάτων κατασκευάστηκε στα μέσα του 4ου π.Χ. αιώνα, για να αποτελέσει την έδρα της βασιλικής εξουσίας και του πολιτικού, διπλωματικού, στρατιωτικού, διοικητικού και οικονομικού μηχανισμού της, ενώ ευρήματα που έχουν βρεθεί και χρονολογούνται στο α΄ μισό του 4ου π.Χ. αιώνα, δεν αποκλείουν η πρώτη του μορφή να είχε χτιστεί στα χρόνια του βασιλιά Αρχέλαου στο τέλος του 5ου π.Χ. αιώνα. Ο Αρχέλαος ανέθεσε την διακόσμησή του στον φημισμένο ζωγράφο της αρχαιότητας, Ζεύξη τον Ηρακλειώτη, ενώ την ίδια εποχή στην αυλή του ο Ευριπίδης έγραψε τις τραγωδίες «Αρχέλαος» και «Βάκχαι». Το Ανάκτορο της Πέλλας ήταν κτισμένο σε λόφο στα βόρεια της αρχαίας πόλης, σε μια εξαιρετική τοποθεσία με θέα στην πόλη, στη θάλασσα και στην πεδιάδα. Τα κτίρια Ι και ΙΙ είχαν ενιαία πρόσοψη μήκους 160 μέτρων με δύο δωρικές στοές και περιστύλια. Ήταν οι επίσημοι χώροι με μεγάλη κεντρική αυλή και ευρύχωρα δωμάτια. Τα άλλα κτίρια ήταν οι κατοικίες του βασιλιά, η παλαίστρα, χώροι άθλησης και αναψυχής. Το ανάκτορο λεηλατήθηκε από τους Ρωμαίους το 168 π.Χ., όταν οι Μακεδόνες ηττήθηκαν στην μάχη της Πύδνας, που σήμανε και το τέλος του Μακεδονικού Βασιλείου.
Κόσμημα το Αρχαιολογικό Μουσείο Πέλλας
Το Αρχαιολογικό Μουσείο Πέλλας, αποτελεί ένα…στολίδι για την περιοχή, παρότι τον τελευταίο χρόνο ταλαιπώρησε αρκετά τους επισκέπτες του. Το σύστημα ψύξης χάλασε πέρσι το καλοκαίρι και το πρόβλημα λύθηκε μόλις προχθές, όπως έκανε γνωστό η κ. Μενδώνη. Η ζημιά ήταν της τάξης των 160.000€ και για έναν ολόκληρο χρόνο οι εργαζόμενοι σε αυτό και οι χιλιάδες επισκέπτες-Έλληνες και ξένοι- υπέστησαν μια απίστευτη ταλαιπωρία. «Παρά το σοβαρό αυτό πρόβλημα, οι επισκέπτες φέτος ήταν αυξημένοι συγκριτικά με πέρσι, ενώ συνολικά σε αυτά τα δέκα χρόνια λειτουργίας του υποδέχτηκε πάνω από 500.000 άτομα», δηλώνει η κ. Τσιγαρίδα, προσθέτοντας ότι Ρώσοι, Γάλλοι, Ιταλοί και τουρίστες από τις Βαλκανικές χώρες, περνούν από εκεί είτε μεμονωμένα, είτε με γκρουπ.
Οι δυσκολίες στην πρόσβαση
Στα 10 χρόνια της λειτουργίας του και παρά τις “δύσκολες” συνθήκες πρόσβασης στον χώρο (ο αρχαιολογικός χώρος Πέλλας και το νέο μουσείο βρίσκονται στο 35ο χλμ Παλιάς εθνικής οδού Θεσσαλονίκης – Έδεσσας, στον οικισμό της Πέλλας. Η πρόσβαση γίνεται με λεωφορείο των ΚΤΕΛ από τη Θεσσαλονίκη ως τα Γιαννιτσά κι απο εκεί είτε με ΙΧ είτε με ..τα πόδια για δυο χιλιόμετρα), οι επισκέπτες ξεπερνούν το μισό εκατομμύριο (κυρίως σχολεία, ιδιώτες με ΙΧ απο τη Βόρειο Ελλάδα αλλα και μεγάλος αριθμός ξένων τουριστών).
«Το μουσείο αποτελεί εξαιρετικό δείγμα σύγχρονης αρχιτεκτονικής. Απομένει η ανάδειξη και απόδοση στο κοινό του μεγάλου Ανακτόρου της Πέλλας -της “Αίθουσας του θρόνου”- αλλά και η ολοκλήρωση του αρχαιολογικού πάρκου της περιοχής με τη σειρά των ευρημάτων, ώστε να αποτιμηθεί σωστά ο ρόλος της Πέλλας, που υπήρξε το πολιτικό και πολιτιστικό κέντρο του ελληνισμού» λέει στο ΑΠΕ ενόψει και του αυριανού εορτασμού παρουσία της υπουργού, η προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πέλλας και διευθύντρια του Μουσείου, Μπετίνα Τσιγαρίδα.
Το νέο µουσείο βρίσκεται στο νοτιοδυτικό τµήµα του αρχαιολογικού χώρου δίπλα ακριβώς από τον σύγχρονο οικισµό. Η έκθεση στο μουσείο αναπτύσσεται σε χώρο 2.500 τ.µ., σε πέντε θεµατικές ενότητες (καθηµερινή ζωή, δηµόσια ζωή, θρησκεία-λατρείες, νεκροταφεία και ανάκτορο – Μέγας Αλέξανδρος).
Στο μουσείο υπάρχουν 3.000 εκθέματα
Στις προθήκες του εκτίθενται περισσότερα από 3.000 αντικείμενα, μοναδικά ευρήματα από τον αρχαιολογικό χώρο της Πέλλας και την ευρύτερη περιοχή, που καλύπτουν όλες τις ιστορικές περιόδους. Βρίσκεται στα βόρεια του αρχαιολογικού χώρου και δίπλα στον οικισμό της Πέλλας και διαθέτει ένα από τα πιο πλήρη πωλητήρια μουσείου της χώρας.
Τα 3.000 εκθέματα καλύπτουν την περίοδο από την εποχή του Χαλκού (3η χιλιετία π.Χ.) μέχρι και το 90 π.Χ., τη λεγόμενη ύστερη ελληνιστική εποχή (η Πέλλα κατοικείται από την 3η π.Χ. χιλιετία., ιδρύθηκε από τον Αρχέλαο Α΄, 413-399 π.Χ., και σύμφωνα με τον Ξενοφώντα ήταν η μεγαλύτερη της Μακεδονίας. Οι πρώτες ανασκαφές στην περιοχή έγιναν το 1957).
Από τα σημαντικότερα ευρήματα των πολυετών αρχαιολογικών ανασκαφών στην περιοχή, που κοσμούν το μουσείο και καταδεικνύουν στοιχεία της πολυκύμαντης ιστορίας της περιοχής, ενδεικτικά είναι:
– Η αποκατεστηµένη χρωµατική διακόσµηση του βόρειου τοίχου αίθουσας συµποσίου, της λεγόµενης “Κατοικίας των Κονιαµάτων”, ύψους 5 µέτρων που δεσπόζει στο βόρειο τµήµα της θεµατικής ενότητας για την καθηµερινή ζωή. Πρόκειται για µοναδικό δείγµα συνολικά αποκατεστηµένης όψης τοίχου στον ελληνικό χώρο και βεβαιώνει ότι η µορφή αυτής της τρισδιάστατης αρχιτεκτονικής απόδοσης µε χρωµατιστά κονιάµατα που διαπιστώθηκε σε σπίτια της Ποµπηίας (από εκεί προέκυψε ο όρος ποµπηιανό στυλ) ήταν διαδεδοµένη στην Πέλλα από τον 3ο αιώνα π.Χ.
– Τα εξαιρετικής τέχνης ψηφιδωτά δάπεδα (των οικιών του Διονύσου και της Ελένης), πολύχρωµες διακοσµήσεις τοίχων, συµποσιακές κλίνες, ευρήµατα που καταδεικνύουν στοιχεία για την ένδυση, τον καλλωπισµό, τις ασχολίες, τις λατρευτικές τελετές στα οικιακά ιερά, την άθληση, την εκπαίδευση, τη διασκέδαση.
– Αγαλματίδια και πήλινα ειδώλια της Αφροδίτης, η οποία στην Πέλλα λατρευόταν ως προστάτις των νεκρών, καθώς και από το Θεσµοφόριο, αναθηµατικά ειδώλια, µαρµάρινα αγαλµάτια, επιγραφές, αγγεία, προϊόντα µεταλλοτεχνίας ενω “εντυπωσιακή” είναι η ταφή ενός µικρού παιδιού µέσα σε πήλινο πίθο (εγχυτρισµός) που χρονολογείται από την Εποχή του Χαλκού.
– Ο κατάδεσμος με το πρώτο μαρτυρημένο «μακεδονικό κείμενο» (σε γλώσσα δωρική-ελληνική), η κατάρα εννέα στίχων που βρέθηκε εγχάρακτη σε μολύβδινο έλασμα (κατάδεσμος) τυλιγμένο στο δεξί χέρι νεκρής, κατά την αποκάλυψη τάφου του 4ου αιώνα από την περιοχή της αγοράς στην αρχαία Πέλλα.
Το εύρημα εντοπίστηκε το 1986. (“Θετίμας και Διονυσοφώντος το τέλος και τον γάμον καταγράφω και ταν αλλάν πασάν γυναικών και χηράν και παρθένων”, ήτοι “Της Θετίμας και του Διονυσοφώντα τον επίσημο γάμο τον δένω με μάγια γραμμένα και όλων των άλλων γυναικών τον γάμο όσες είναι χήρες ή παρθένοι, ιδιαίτερα ομως της Θετίμας. Κι αποθέτω τα μάγια στον Μάκρωνα και στους δαίμονες. Και αν ποτέ εγώ ξεθάψω και ξετυλίξω και διαβάσω τούτα τα λόγια, τότε να παντρευτεί ο Διονυσοφών και όχι πριν. Γιατί δε θέλω να πάρει άλλη γυναίκα απο εμένα, αλλά εγώ να γεράσω μαζί με τον Διονυσοφώντα και καμία άλλη…») .
– «Ξάνθος Δημητρίου και Αμαδίκης υιός» επιγράφεται η επιτύμβια στήλη του νεαρού με το παιγνίδι και το σκύλο (ανάγεται στα τέλη του 5ου αιώνα και είναι ένα από τα πρωιμότερα μέχρι σήμερα γλυπτά της Πέλλας των αρχών του 4ου π.Χ αιώνα). Το όνομα του νεκρού φέρει εκτός απο το ..πατρώνυμο και το μητρώνυμο, καταδεικνύοντας πως …στη Μακεδονία της εποχής (έναν αιώνα πριν τον Μεγα Αλέξανδρο), το …οικογενειακό δίκαιο προέβλεπε – αν όχι «γυναικοκρατία»- αλλά σίγουρα μια ισονομία που θα «ζήλευαν» πολλές – ακόμα και σύγχρονες κοινωνίες.
– «Η Αφροδίτη αποσανδαλίζουσα» επιγράφεται το αγαλματίδιο (βρέθηκε σε τάφο της Πέλλας του 4ου αιώνα π.Χ ). Αγαλματίδια της θεάς Αφροδίτης βρέθηκαν δεκάδες σε τάφους γυναικών και ανδρών όλων των εποχών στην Πέλλα . Στην ίδια περιοχή βρέθηκαν (τα πρωτότυπα τους εκτίθενται στο μουσείο) τα αγαλματίδια του έρωτα (του 4ου π.Χ αιώνα) και του συμπλέγματος του έρωτα και της ψυχής (του 1ου π.Χ αιώνα) τα οποία αναπαράχθηκαν από τα εργαστήρια του ΤΑΠ (Ταμείο αρχαιολογικών πόρων), διατίθενται στα πωλητήρια όλων σχεδόν των μουσείων της χώρας και θεωρούνται από τα πλέον «ευπώλητα».
-Από φέτος θα διατίθεται στο πωλητήριο του αρχαιολογικού Μουσείου της Πέλλας (άρχισε να λειτουργεί για το κοινό απο τον περασμένο Μάιο ) κι ενα ακόμη “ιδιαίτερο” αντίγραφό του μοναδικού για αρχαία επιγραφή , ευρήματος της “Στήλης του Χοίρου» (ο …χοίρος ήταν απ τα πρώτα θύματα τροχαίου στην …Εγνατία οδό της εποχής. Η επιτύμβια στήλη (εντοπίστηκε στα 1968 στη διάρκεια αρχαιολογικής ανασκαφής, ενσωματωμένη στα υστερορωμαϊκά τείχη της Έδεσσας) απεικονίζει μία τετράτροχη άμαξα με τέσσερα μουλάρια κι ενα γουρουνάκι κάτω από την άμαξα. Στην στήλη υπάρχουν και οι εξής στίχοι: «χοῖρος ὁ πᾶσι φίλος, τετράπους νέος, ἐνθάδε κεῖμαι Δαλματίης δάπεδον προλιπὼν δῶρον προσενεχθείς καὶ Δυρράχιν δὲ ἐπάτησα Ἀπολλωνίαν τε ποθήσας καὶ πᾶσαν γαίην διέβην ποσὶ μοῦνος ἄλιπτος νῦν δὲ τροχοῖο βίῃ τὸ φάος προλέλοιπα Ἠμαθίην δὲ ποθῶν κατιδεῖν φαλλοῖο δὲ ἅρμα ἐνθάδε νῦν κεῖμαι τῷ θανάτῳ μηκέτ’ ὀφειλόμενος», ήτοι «Ο χοίρος, ο φίλος όλων, ο τετράποδος νέος, ενδάθε κείμαι, έχοντας αφήσει τα χώματα της Δαλματίας όπου είχα δοθεί ως δώρο. Πόθησα καὶ πάτησα το Δυρράχιο και την Απολλωνία μόνος μου, χωρὶς να μείνω πίσω, διάβηκα όλη τη γη με τα πόδια. Τώρα όμως απὸ τροχαίο έχασα το φως της ημέρας, πάνω στη στιγμὴ που ποθούσα να δω την Ημαθία…».
Πηγή: iefimerida, ethnos