Η Υφυπουργός Πολιτισμού της Κύπρου Δρ Βασιλική Κασσιανίδου επισκέφθηκε την Πέμπτη 19 Σεπτεμβρίου 2024 τις περιοχές Πιτσιλιάς και Σολέας, στο πλαίσιο σειράς επισκέψεων που πραγματοποιεί σε μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς και μουσεία με στόχο, μεταξύ άλλων, την επιθεώρηση των εργασιών συντήρησης και διαφύλαξης των εκκλησιαστικών μνημείων, την ανάδειξη, καθώς και την προώθηση της επισκεψιμότητας μέσω της αναβάθμισης της εμπειρίας των επισκεπτών.
Η κα Υφυπουργός επισκέφθηκε την Ιερά Μονή της Παναγίας του Άρακα στα Λαγουδερά μαζί με τον Πρωτοσύγκελο της Ιεράς Μητροπόλεως Μόρφου, Αρχιμανδρίτη Φώτιο Ιωακείμ και τον Πρόεδρο του Κοινοτικού Συμβουλίου Λαγουδερών κ. Μιχάλη Συμεού, με στόχο την επιθεώρηση των εργασιών αποκατάστασης και συντήρησης, το κόστος των οποίων ανέρχεται στις €330.000 και τις οποίες ανέλαβε το Υφυπουργείο Πολιτισμού, μέσω του Τμήματος Αρχαιοτήτων. Οι εργασίες συντήρησης ολοκληρώθηκαν μετά από σειρά ετών.
Πέραν της κάλυψης των εξόδων συντήρησης, η Δρ Κασσιανίδου αναφέρθηκε στη μακροχρόνια προσφορά του Τμήματος Αρχαιοτήτων, μέσω της τεχνογνωσίας του έμπειρου προσωπικού του, όσον αφορά τη συντήρηση και ανάδειξη τόσο του συγκεκριμένου μνημείου όσο και των άλλων μνημείων της περιοχής. Σημείωσε επίσης ότι η εν λόγω εκκλησία εντάσσεται, μαζί με άλλες εννέα εκκλησίες του Τροόδους, στον Κατάλογο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO, καθώς αποτελούν εξαίρετα δείγματα βυζαντινής τέχνης και αρχιτεκτονικής.
Αναφέρθηκε επίσης στην αγαστή συνεργασία με την Εκκλησία της Κύπρου και ειδικότερα με την Ιερά Μητρόπολη Μόρφου, όσον αφορά την ανάδειξη και προβολή των μνημείων. Η Δρ Κασσιανίδου ενημέρωσε ότι θα δοθεί επιπλέον συνολική χορηγία 80 χιλιάδων ευρώ για τη δημιουργία χώρων υγιεινής, προς εξυπηρέτηση των αναγκών των επισκεπτών.
Παράλληλα, συζητήθηκε εκ νέου η ανάγκη εφαρμογής σχεδίου διαχείρισης των εκκλησιών με στόχο την ευκολότερη προσβασιμότητα του κοινού, αλλά και την ταυτόχρονη φύλαξή τους. Η κα Υφυπουργός ανέφερε ότι έχει εκπονηθεί διαχειριστικό σχέδιο από το Τμήμα Αρχαιοτήτων για τη φύλαξη και φροντίδα των εκκλησιών και σε συνεργασία με την Μητρόπολη θα προχωρήσει σύντομα στην εξεύρεση των αναγκαίων πόρων με στόχο την υλοποίηση του σχεδίου.
Στη συνέχεια, η κα Υφυπουργός επισκέφθηκε την Εκκλησία του Αγίου Νικολάου της Στέγης στην Κακοπετριά, όπου ενημερώθηκε από την Αρχαιολογική Λειτουργό Α’ κ. Χρυσάνθη Κούννου για τις προσπάθειες που καταβάλλονται, σε συνεννόηση με την Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου, για ορθή διαχείριση, ώστε να παραμένει ανοικτή και προσβάσιμη η Εκκλησία στους επισκέπτες. Στόχος του Υφυπουργείου είναι η ανάδειξη των μνημείων της Κύπρου, αλλά και η ταυτόχρονη αναβάθμιση της εμπειρίας των επισκεπτών, με βάση και το πρόγραμμα διακυβέρνησης του Προέδρου Χριστοδουλίδη, ώστε να καταστούν τα μνημεία πόλος έλξης τόσο για τους ντόπιους όσο και τους ξένους επισκέπτες.
Ακολούθως, η Υφυπουργός επισκέφθηκε μαζί με τον Πρόεδρο του Κοινοτικού Συμβουλίου Κακοπετριάς κ. Ιάκωβο Παπαφιλίππου τον παλαιό πυρήνα της Κακοπετριάς, όπου ενημερώθηκαν από τους λειτουργούς του Τμήματος Αρχαιοτήτων σε σχέση με τις εργασίες για προστασία της περιοχής. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε η Αρχαιολογική Λειτουργός Α΄ κα Εύη Φιούρη, κάποιες οικίες είναι κηρυγμένες Μνημεία και λαμβάνουν σχετική επιχορήγηση από το Τμήμα για τη συντήρηση και ανάδειξή τους.
Η Δρ Κασσιανίδου επισκέφθηκε στη συνέχεια το Χάνι των Καλιάνων, συνοδευόμενη από τον Κοινοτάρχη των Καλιάνων κ. Γιάννη Κυριάκου, και την κ. Φιούρη, όπου ενημερώθηκε για την πορεία των εργασιών συντήρησης. Το Χάνι, το οποίο κτίστηκε γύρω στο 1900 μ.Χ. και αποτελεί σημαντικό δείγμα λαϊκής αρχιτεκτονικής, έχει κηρυχθεί διατηρητέο μνημείο με δαπάνη του Τμήματος Αρχαιοτήτων, ύψους €300.000. Επίσης, σε συνεργασία με το Κοινοτικό Συμβούλιο που φιλοξενείται μαζί με το Πολιτιστικό Κέντρο στο Χάνι, έχει προχωρήσει στη διαμόρφωση αίθουσας που λειτουργεί ως μικρό μουσείο λαϊκής παράδοσης, με στόχο την αύξηση της προσέλευσης επισκεπτών στην περιοχή. Στόχος είναι, όπως ανέφερε η Υφυπουργός, με την ολοκλήρωση των έργων συντήρησης να δημιουργηθεί κέντρο ενημέρωσης επισκεπτών για τις Εκκλησίες του Τροόδους που εντάσσονται στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.
Ολοκληρώνοντας την περιοδεία της, η Υφυπουργός επισκέφθηκε το Μουσείο Κυπριακού Σιδηροδρόμου στην Ευρύχου, που στεγάζεται στον Σιδηροδρομικό Σταθμό που κτίστηκε το 1905 και λειτούργησε μέχρι το 1951. Ο Κυπριακός Κυβερνητικός Σιδηρόδρομος κάλυπτε μια διαδρομή από την Αμμόχωστο στα ανατολικά μέχρι τη Μόρφου στα δυτικά περνώντας από τη Λευκωσία. Από τη Μόρφου, το τρίτο τμήμα κατέληγε στο νότιο τερματικό σταθμό της Ευρύχου. Από το σταθμό εκείνο επέζησε μόνο το κυρίως κτίριο, που συντηρήθηκε και αποκαταστάθηκε από το Τμήμα Αρχαιοτήτων το 2004.
Όπως επεσήμανε η κα Κασσιανίδου, το Μουσείο αποτελεί ένα εξαίρετο δείγμα της σύγχρονης ιστορίας του τόπου και αξίζει να το επισκεφτούν μικροί και μεγάλοι. Στα δωμάτια του εκτίθενται αυθεντικά έγγραφα, σχέδια, φωτογραφίες και αντικείμενα σχετικά με τους σιδηρόδρομους της Κύπρου, και στην πίσω πλευρά έχει κτιστεί η πλατφόρμα και τμήμα της σιδηροδρομικής γραμμής με αυθεντικές ράγες και δυο βαγόνια. Τα τελευταία χρόνια υλοποιούνται κατά διαστήματα εργασίες συντήρησης από το Τμήμα Αρχαιοτήτων, με συνολικό κόστος €55.000, για την ανάδειξή του, με αποτέλεσμα να προσελκύει μεγάλο αριθμό επισκεπτών κάθε χρόνο. Το Μουσείο παραμένει ανοικτό και τα Σαββατοκύριακα.