«Οφείλουμε πάρα πολλά στον προσφυγικό ελληνισμό και αποτελεί ένδειξη τιμής να αναδείξουμε την θλιβερή επέτειο των 100 χρόνων από την Μικρασιατική Καταστροφή» ανέφερε η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, απαντώντας σε σχετική επίκαιρη ερώτηση του βουλευτή της ΝΔ, Μάξιμου Χαρακόπουλου.
Η κ. Μενδώνη ανέφερε πως το υπουργείο Πολιτισμού έχει σχεδιάσει και προετοιμάσει από πέρσι, δράσεις και εκδηλώσεις για αυτή την ιστορική επέτειο, σε συνεργασία με τις δευτεροβάθμιες οργανώσεις των προσφυγικών σωματείων και τους αρμόδιους επιστημονικούς φορείς. Οι τρεις άξονες του προγράμματος είναι: Οι εκδηλώσεις των φορέων που θα χρηματοδοτηθούν από το υπουργείο Πολιτισμού – Δράσεις που θα υλοποιήσουν οι ίδιες οι υπηρεσίες και οι εποπτευόμενοι φορείς του υπουργείου – Συνέργειες για την ίδρυση νέων μουσειακών χώρων αφιερωμένων στον προσφυγικό Ελληνισμό, καθώς και σε έργα ανάδειξης μνημείων που συνδέονται άμεσα ή έμμεσα με το προσφυγικό στοιχείο.
Ειδικότερα, στο πλαίσιο του πρώτου άξονα, η υπουργός Πολιτισμού ανέφερε πως μετά από πρόσκληση έχουν υποβληθεί 57 προτάσεις από σωματεία και επίσης είναι ήδη αναρτημένες στην Πύλη Πολιτιστικών Φορέων του υπουργείου δύο νέες προσκλήσεις Στις 20 Δεκεμβρίου 2021 δημοσιεύτηκε από την διεύθυνση Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομίας, η πρόσκληση ενδιαφέροντος για την επιχορήγηση προγραμμάτων και δράσεων που αναδεικνύουν την μνήμη και την ταυτότητα των προσφυγικών ταυτοτήτων. Η πρόσκληση απευθύνεται σε δευτεροβάθμια σωματεία και ομοσπονδίες και περιλαμβάνει τις εξής θεματικές: Ανάδειξη και προβολή της άυλης κληρονομίας του προσφυγικού Ελληνισμού. Καταγραφή και τεκμηρίωση της ιστορίας των προσφυγικών κοινοτήτων που εγκαταστάθηκαν στην Ελλάδα και της εξέλιξής τους. Συγκρότηση και ψηφιοποιήσεις φωτογραφικών αχρείων, τεκμηρίωσης και μουσειακών συλλογών. Έντυπες και ψηφιακές εκδόσεις. εκπαιδευτικές δράσεις. Οργάνωση συνεδρίων, ημερίδων και εκδηλώσεων. Διοργάνωση δράσεων για την ανάδειξη της συμβολής του Ελληνισμού της Μικράς Ασίας και της Βόρειας και Ανατολικής Θράκης. Την ανάπτυξη του αθλητισμού και της αθλητικής παιδείας.
Σε ό,τι αφορά τον δεύτερο άξονα, στα 100 χρόνια Μνήμης αφιερώνεται το πρόγραμμα «Ελλάδας- Ένας Πολιτισμός» για το 2022 με θεματικό άξονα «Επέτειος Μνήμης – 100 Χρόνια από την Μικρασιατική Καταστροφή». Ήδη από τις 17 Ιανουαρίου άνοιξε η ηλεκτρονική πύλη για την κατάθεση προτάσεων και η οποία θα είναι ανοικτή έως τις 17 Φεβρουαρίου. Μέσω του προγράμματος χρηματοδοτούνται 70 νέες πρωτότυπες καλλιτεχνικές παραγωγές συνολικού προϋπολογισμού 1.800.0000 ευρώ. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει περισσότερες από 140 παραστάσεις σε όλη την Ελλάδα, σε αρχαιολογικούς χώρους και μνημεία.
Ο τρίτος άξονας περιλαμβάνει τη δημιουργία του Μουσείου Προσφυγικού Ελληνισμού μέσα στο μητροπολιτικό πάρκο του πρώην στρατοπέδου “Παύλος Μελάς” στην Θεσσαλονίκη. Επιπλέον, στον προγραμματισμό του υπουργείου έχει ενταχθεί η συντήρηση και αποκατάσταση του τοιχογραφικού διακόσμου δια χειρός Κόντογλου στον Ιερό Ναό του Αγίου Χαραλάμπους στο Πεδίο του ‘Αρεως, καθώς και οι φορητές εικόνες του ναού, που είναι κειμήλια των προσφύγων της Μικράς Ασίας.
Παράλληλα, τα μουσεία, οι εφορίες αρχαιοτήτων, οι υπηρεσίες νεότερων μνημείων του υπουργείου, καθώς και οι εποπτευόμενοι φορείς, προχωρούν στον δικό τους προγραμματισμό υψηλού επιπέδου εκδηλώσεων.
Ο βουλευτής της ΝΔ, Μάξιμος Χαρακόπουλος, τόνισε πως είναι επιβεβλημένη η οργάνωση εκδηλώσεων προβληματισμού και εθνικού αναστοχασμού. Πρότεινε να αναληφθούν δράσεις σε τρεις τομείς, που είναι: Η ανάδειξη των ιστορικών γεγονότων που οδήγησαν στην Μικρασιατική Εκστρατεία και Καταστροφή, στο περιβάλλον του Εθνικού Διχασμού ώστε να διδαχθούμε από λάθη και παραλείψεις, ειδικά σε μια εποχή που και πάλι αντιμετωπίζουμε τον τουρκικό αναθεωρητισμό. Η ανάδειξη του τρεις χιλιετούς πολιτισμού και της Ιστορίας του Μικρασιατικού Ελληνισμού. Το έπος της αποκατάστασης των περίπου ενάμιση εκατομμυρίων προσφύγων, από ένα καθημαγμένο ελληνικό κράτος αλλά και τον μεγάλο πλούτο που έφεραν αυτοί οι άνθρωποι στην Ελλάδα.
Ο βουλευτής τόνισε «πως συλλογικά ως Πολιτεία θα πρέπει να αναδείξουμε αυτό το επετειακό έτος» και ζήτησε να υπάρξουν συνέργειες με την Εκκλησία της Ελλάδος – που έχει ανακοινώσει σειρά εκδηλώσεων και πρωτοβουλιών σε βάθος τριετίας – αλλά και με τη Βουλή των Ελλήνων, την Ακαδημία, το υπουργείο Παιδείας. Επίσης πρότεινε να υπάρξει και μια οργανωτική επιτροπή, αντίστοιχη με αυτή που υπήρξε για τα 200 χρόνια Ελλάδας, που θα συντονίσει και θα ενώσει όλα τα μικρασιατικά σωματεία και οργανώσεις της χώρας.
Τι είπε για τα Γλυπτά του Παρθενώνα
«Η κυβέρνησή μας από τον Ιούλιο του 2019 εργάζεται με αθόρυβο και συστηματικό τρόπο για την οριστική επιστροφή και την επανένωση των Γλυπτών και η πολιτική μας σιγά – σιγά κεφαλαιοποιείται» ανέφερε η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη απαντώντας σε σχετική επίκαιρη ερώτηση της βουλευτή της ΝΔ, Φωτεινής Πιπιλή.
Η υπουργός Πολιτισμού σημείωσε πως «η πλέον χειροπιαστή απόδειξη της πολιτικής μας, ήταν η πολύ σημαντική για την υπόθεση των Γλυπτών απόφαση του Σεπτεμβρίου του 2021 της Διακυβερνητικής Επιτροπής της UNESCO για την επιστροφή των πολιτιστικών αγαθών στις χώρες προέλευσής τους».
Σημείωσε πως «είναι η πρώτη φορά από το 1984, όταν το θέμα της επιστροφής των Παρθενωνείων ετέθη από τη Μελίνα Μερκούρη, που αυτή η Επιτροπή καταλήγει ομόφωνα, όχι απλώς σε μία σύσταση, recommendation, αλλά ομόφωνα σε απόφαση ότι το αίτημα της Αθήνας είναι δίκαιο και νόμιμο και καλεί επιτακτικά το Ηνωμένο Βασίλειο να αναθεωρήσει τη στάση του και να συνομιλήσει με την Ελλάδα αναγνωρίζοντας τον διακυβερνητικό χαρακτήρα του ζητήματος σε αντίθεση με τα όσα εξακολουθεί να υποστηρίζει το Λονδίνο, ότι δηλαδή η υπόθεση του επαναπατρισμού των Γλυπτών στην Αθήνα αφορά το Βρετανικό Μουσείο».
Η κυρία Μενδώνη, είπε πως «όσοι διεθνώς ασχολούμαστε με το θέμα γνωρίζουμε πολύ καλά ότι οι συνθήκες παγκοσμίως έχουν αλλάξει σε σχέση με την αντιμετώπιση των κλεμμένων και βιαίως εξαχθέντων πολιτιστικών αγαθών από τις χώρες που τα δημιούργησαν και στις οποίες ανήκουν» και πρόσθεσε πως «αυτό το ευνοϊκό για την υπόθεση των πολιτιστικών αγαθών κλίμα, το αξιοποιήσαμε συστηματικά με αθόρυβη και πολλή δουλειά».
Επισήμανε πως «η πρόσφατη δημοσκόπηση τον Νοέμβριο του 2021 κατέδειξε ότι η βρετανική κοινή γνώμη υποστηρίζει την επιστροφή των Γλυπτών στην Ελλάδα σε ποσοστό 60%» Παρατήρησε πως όχι μόνο ο «GUARDIAN» αλλά και η εφημερίδα «TIMES» του Λονδίνου, μετά από 50 χρόνια, αλλάζει θέση και πλέον γράφει πως είναι καιρός τα Γλυπτά να γυρίσουν στην Ελλάδα.
Η υπουργός υπογράμμισε πως «την επανένωση των αρχιτεκτονικών γλυπτών του Παρθενώνα δεν την απαιτεί μόνο η παγκόσμια κοινή γνώμη. Είναι το ίδιο το χάσκον και ακρωτηριασμένο μνημείο που αξιώνει την επιστροφή των γλυπτών του, προκειμένου να επανακτήσει την ενιαία και αδιαίρετη φυσική, αισθητική και νοηματική του οντότητα» και πρόσθεσε πως «το θετικό κλίμα που έχει δημιουργηθεί διεθνώς εντείνεται από τις πρωτοβουλίες που αναπτύσσει προσωπικά ο πρωθυπουργός, ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ο οποίος στην ουσία επανάφερε το θέμα στο διεθνές προσκήνιο όταν το έθεσε στην προτεραιότητα των συζητήσεών του με τον Βρετανό ομόλογό του». Συνεχίζουμε, είπε η υπουργός « στην ίδια κατεύθυνση, ασκώντας όλο και μεγαλύτερη πίεση στο Λονδίνο και το Βρετανικό Μουσείο» γιατί «ο επαναπατρισμός των γλυπτών αποτελεί ηθική υποχρέωση όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά για όλη την Ευρώπη στο πλαίσιο της κοινής πολιτιστικής μας κληρονομιάς».