Το καλοκαίρι του 2024, κατά τη διάρκεια εκτέλεσης του έργου: «Ολοκλήρωση δικτύου αποχέτευσης ακαθάρτων και εγκατάστασης επεξεργασίας λυμάτων ευρύτερης περιοχής Ιστιαίας, Β΄ φάση» στον Δήμο Ιστιαίας-Αιδηψού Π.Ε Εύβοιας, εντοπίστηκαν εντός του οικισμού των Ωρεών και πλησίον του Κάστρου, θεμέλια τοιχίων που σχημάτιζαν αψίδα σε κάτοψη.
Η ανασκαφική έρευνα που ακολούθησε έφερε στο φως τμήμα πρωτοβυζαντινής βασιλικής, το δάπεδο της οποίας ήταν στρωμένο με πλίνθους (εικ. 1). Οι τοίχοι είναι κατασκευασμένοι με αδρούς και ημίεργους λίθους, κεράμους και πηλό, ενώ εξωτερικά φέρουν λεπτό στρώμα επιχρίσματος (εικ. 2).
Στα σημεία γενέσεως του τόξου της αψίδας υπάρχουν δύο ογκώδεις πεσσοί, από τις εσωτερικές πλευρές των οποίων ξεκινούν δύο αναβαθμοί. Μεγάλο ενδιαφέρον έχουν δύο σιδερένιοι σταυροί, καθώς και μία χάλκινη στεφάνη πολυκάνδηλου που βρέθηκαν στην επίχωση (εικ. 3 και 4).
Η βασιλική χρονολογείται στον 6ο αιώνα, εποχή κατά την οποία η επισκοπή Ωρεού υπαγόταν μαζί με τις υπόλοιπες τέσσερις επισκοπές της Εύβοιας στην μητρόπολη Κορίνθου και αποτελεί ένα πολύ σημαντικό εύρημα που συμπληρώνει τις μέχρι σήμερα γνώσεις μας για τον 5ο και 6ο αι. στην περιοχή, καθώς στο παρελθόν είχαν εντοπιστεί μόνο μερικά εκκλησιαστικά γλυπτά, ορισμένα εκ των οποίων είναι εντοιχισμένα σε νεώτερες εκκλησίες.
Η βασιλική είναι «εγγεγραμμένη» σε παλαιότερο εκτεταμένο δημόσιο κτήριο, πιθανότατα μια ακόμη παλαιότερη βασιλική. Θα απαιτηθούν μελλοντικές ανασκαφές για να αποσαφηνιστεί η σχέση της βασιλικής με το ευρύτερο κτήριο, καθώς και του περιβάλλοντα χώρου αυτού.
Εικόνα 4- Χάλκινη στεφάνη από πολυκάνδηλο
Εικόνα3 – Σιδερένιος σταυρός
Εικόνα 2- Τοιχοποιία