Ως διεθνή υποχρέωση χαρακτηρίζει η Χριστιανική Αρχαιολογική Εταιρεία την ανάγκη να διατηρηθεί αλώβητο το λαμπρότερο δείγμα βυζαντινής διακόσμησης της παλαιολόγειας περιόδου, η Μονή της Χώρας, η οποία από τις 6 Μαϊου λειτουργεί ως τζαμί μετά την εφαρμογή απόφασης την οποία είχε λάβει το τουρκικό κράτος.
Σε ανακοίνωσή της η Χριστιανική Αρχαιολογική Εταιρεία δηλώνει την πλήρη αντίθεσή της με την ενέργεια αυτή και επισημαίνει, μεταξύ άλλων, ότι: “Από τις 6 Μαϊου 2024 το μοναδικό αυτό μνημείο επαναλειτουργεί πλέον ως τζαμί και έως τώρα τα ψηφιδωτά του κυρίως ναού έχουν καλυφθεί με πρόσθετες κατασκευές, γεγονός που αντίκειται στην αρχή του σεβασμού της ιστορικής ταυτότητας του μνημείου και παράλληλα εγκυμονεί κινδύνους για την περαιτέρω κατάσταση του ευαίσθητου διακόσμου”.
Η Χριστιανική Αρχαιολογική Εταιρία, η οποία μελετά την Βυζαντινή και Αρχαιολογία και τέχνη από το 1844, έτος κατά το οποίο και ιδρύθηκε, αντιτίθεται στις ενέργειες και με ιδιαίτερη ανησυχία καλεί τους διεθνείς οργανισμούς τους εντεταλμένους για την προστασία των πολιτισμικών αγαθών και την ηγεσία της ΕΕ να εξαντλήσουν κάθε σύννομη προσπάθεια εφαρμογής του θεσμικού καθεστώτος προστασίας και των διεθνών συμβάσεων που διέπουν τα μνημεία τα εγγεγραμμένα στον Κατάλογο της Παγκόσμιας Κληρονομιάς.
Απογοήτευση από την ελληνική πλευρά
Το ζήτημα της μετατροπής της Μονής της Χώρας σε τζαμί θα τεθεί από τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη κατά τη σημερινή συνάντηση την οποία θα έχει στην Άγκυρα με τον Τούρκο πρόεδρο, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Η συνάντηση μπορεί να πραγματοποιείται σε μία χρονική περίοδο που οι δύο χώρες διάγουν περίοδο σχετικής ηρεμίας, ωστόσο η πρόσφατη απόφαση της Τουρκικής πολιτείας να εφαρμόσει την απόφασή της για μετατροπή της Μονής της Χώρας σε τζαμί έχει φέρει απογοήτευση και δυσαρέσκεια στην χώρα μας. Μάλιστα, όπως ήδη έχει ανακοινώσει, ο κ. Μητσοτάκης αναμένεται να θέσει το ζήτημα στον Τούρκο πρόεδρο.
Σε χθεσινή του συνέντευξη στην φιλοκυβερνητική εφημερίδα Milliyet, εξέφρασε τη δυσαρέσκειά του για τις αποφάσεις των τουρκικών αρχών να λειτουργήσει τόσο η βυζαντινή Μονή της Χώρας ως τζαμί όσο και η Αγιά Σοφιά. «Είμαι πολύ απογοητευμένος από την πρόσφατη απόφαση των τουρκικών αρχών να λειτουργήσει η βυζαντινή Μονή της Χώρας ως τζαμί, καθώς και από την παλαιότερη σχετική απόφαση για την Αγία Σοφία. Οι αποφάσεις αυτές έρχονται σε αντίθεση με τον οικουμενικό χαρακτήρα των μνημείων και την κοινή μας προσπάθεια να καλλιεργηθεί αμοιβαία κατανόηση. Αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να εργαστούμε προς την κατεύθυνση να χτίζουμε διαρκώς περισσότερες γέφυρες μεταξύ των λαών μας», είπε. (Διαβάστε ΕΔΩ την συνέντευξη).
Σε συνέντευξή του στη Βραδυνή της Κυριακής ο Υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης, ρωτήθηκε και για το ζήτημα αυτό και το κατά πόσο πιστεύει ότι είναι μία κίνηση η οποία ευνοεί τη τη συζήτηση με την Τουρκία λίγες μέρες πριν την επίσκεψη του Πρωθυπουργού αυτή.
“Κατ’ αρχάς να επισημάνουμε ότι η απόφαση για τη μετατροπή της Μονής της Χώρας σε λατρευτικό χώρο, σε τζαμί, έχει ληφθεί ήδη από το 2020 και πλέον ανακοινώθηκε η υλοποίησή της, όπως και σε περίπου 200 άλλα σχετικά μνημεία στην Τουρκία. Η θέση μας είναι σαφής. Είναι απογοητευτικό στη φάση στην οποία βρισκόμαστε, σε μία φάση που προσπαθούμε να χτίσουμε εμπιστοσύνη και αμοιβαία κατανόηση, να έχουμε τέτοια γεγονότα. Και τούτο, διότι αντιλαμβανόμαστε όλοι ότι η Μονή της Χώρας έχει έναν υψηλότατο συμβολισμό για την Ελλάδα, έχει όμως μία αυταξία και για την πολιτιστική Οικουμένη. Αποτελεί ένα βυζαντινό μνημείο απαράμιλλης αξίας και η αλλοίωση του οικουμενικού της χαρακτήρα αποτελεί ένα σφάλμα το οποίο δεν θα έπρεπε να είχε συμβεί”, απάντησε.