«Καβάλα πάν’ στην εκκλησιά, καβάλα προσκυνάνε»…
Όπως μας λέει και το δημοτικό τραγούδι, οι Σιατιστινοί, ιππεύοντας τα στολισμένα άλογα τους πηγαίνουν κάθε χρόνο στο Μοναστήρι της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, για να προσκυνήσουν την θαυματουργή εικόνα της Παναγίας και μετά επιστρέφουν για την παρέλαση στην Σιάτιστα.
Το πατροπαράδοτο έθιμο, το οποίο αναβιώνει στην Σιάτιστα από την εποχή της Τουρκοκρατίας, εορτάστηκε και φέτος, αν και λίγο περιορισμένα λόγω της επιδημίας του κορωνοϊού.
Αυτό που συμβαίνει στη Σιάτιστα κάθε χρόνο τον Δεκαπενταύγουστο είναι εκπληκτικό.
Ανήμερα της Παναγίας πάνω από 150 καβαλάρηδες ξεκινούν νωρίς το πρωί από την πόλη με προορισμό το μοναστήρι στο Μικρόκαστρο Κοζάνης. Διανύσουν μιαν απόσταση δώδεκα χιλιομέτρων από τις αλογόστρατες του βουνού, για να φθάσουν στο μοναστήρι και να προσκυνήσουν την εικόνα της Παναγίας. Μετά τη δοξολογία οι καβαλάρηδες σταματούν στο μικρό εξωκλήσι του Αϊ-Λιά Μικροκάστρου για να ξεκουραστούν, πάντα υπό τους ήχους πνευστών και χάλκινων από οργανοπαίκτες, που με εξαίρεση το θρησκευτικό τελετουργικό της ημέρας βρίσκονται παντού σε όλο το μήκος της διαδρομής, σε κάθε γωνιά της.
Αφού ξεκουραστούν, οι καβαλάρηδες παίρνουν το δρόμο της επιστροφής και προς το μεσημέρι αρχίζουν να εισέρχονται στην πόλη κατά ομάδες. Όλοι μαζί σμίγουν στην πλατεία της Χώρας, όπου στήνεται γλέντι, με χορό, τραγούδι και άφθονο σιατιστινό κρασί.
Μέχρι πέρυσι δεν υπήρχε νέος ή μικρό παιδί που να μην είχε συμμετάσχει πρώτα με το γαϊδουράκι του και αργότερα με το άλογο του στη μεγάλη γιορτή. Φέτος, το έθιμο αναβίωσαν μόνο επτά παρέες καβαλάρηδων. Ανήμερα του Δεκαπενταύγουστου, πήγαν να προσκυνήσουν στο μοναστήρι της Κοίμησης της Θεοτόκου στο Μικρόκαστρο και στις 13.30 το μεσημέρι επέστρεψαν στην Πλατεία της Χώρας της Σιάτιστας. Λόγω κορωνοϊου δεν πραγματοποιήθηκε παρέλαση όπως τα προηγούμενα χρόνια, αλλά μόνο ένα πέρασμα με τα καταστόλιστα άλογα τους και χωρίς ορχήστρα χάλκινων ακουσμάτων.
Σύμφωνα με τον Σιατιστινό λαογράφο Γιώργο Μπόντα, η λαϊκή παράδοση λέει ότι όταν παραχωρήθηκε από τους Οθωμανούς το δικαίωμα να θρησκεύουν ελεύθερα, οι Σιατιστινοί συγκεντρώνονταν στην Παναγία Μικροκάστρου απ’ όλη την περιοχή για να αποτίσουν φόρο λατρείας. Σήμερα με τον ίδιο ζήλο και την ίδια πίστη, οι κάτοικοι συμμετέχουν σε αυτή τη μεγάλη γιορτή.
