Να εισέλθουμε στο πνευματικό στάδιο της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής έτσι ώστε να αξιωθούμε να προσκυνήσουμε τα Άγια Πάθη και την Ανάσταση του Κυρίου μας καλεί στο μήνυμά του ο Μητροπολίτης Σουηδίας κ. Κλεόπας.
Επικαλούμενος τον Ευαγγελιστή Ματθαίο ο Σεβασμιώτατος υπενθυμίζει τα τρία σκαλοπάτια της πνευματικής ζωής που είναι πρώτον η νηστεία από τη μνησικακία, το δεύτερο η νηστεία από την κενοδοξία και το τρίτο η αποφυγή του πάθους της φιλαργυρίας.
Αναλυτικά η Επισκοπική Εγκύκλιος για την Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή:
Καθώς ολοκληρώθηκε η περίοδος του κατανυκτικού Τριωδίου, έφθασε η Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή και ανοίγεται ενώπιόν μας το «στάδιον τῶν ἀρετῶν», όπως θα μάς υπενθυμίσει ο ιερός υμνογράφος της Εκκλησίας μας. Η προκαταρκτική περίοδος του Τριωδίου έκλεισε με την ανάμνηση της εξορίας του Αδάμ από τον Παράδεισο.
Οι Πατέρες μας διδάσκουν τα οφέλη της νηστείας. Αρχικά, το νόημα της νηστείας είναι πνευματικό. «Νηστεύσωμεν νηστείαν δεκτήν εὐάρεστον τῷ Κυρίῳ. Ἀληθής νηστεία ἡ τῶν κακῶν ἀλλοτρίωσις». Αληθινή νηστεία εφαρμόζουμε, όταν ασκούμε τον εαυτό μας στην εγκράτεια της γλώσσας, στο να απέχουμε από το θυμό, τις κακές επιθυμίες της κατακρίσεως, της ψευτιάς και επιορκίας.
Έφθασε, λοιπόν, «ἡ νηστεία, ἡ μήτηρ τῆς σωφροσύνης, ἡ κατήγορος της ἁμαρτίας καί συνήγορος τῆς μετανοίας»! Γυμνάζοντας τον εαυτό μας με τη νηστεία των παθών και της αμαρτίας πρώτιστα και όλοι ανεξαίρετα, στην εγκράτεια της τροφής, όσοι είναι σωματικά υγιείς, διότι η νηστεία των τροφών, σαν ουδέτερη ύλη, δεν παίρνει αξία, αν δεν την παρακολουθεί και η νηστεία των παθών.
Ο Ευαγγελιστής Ματθαίος μάς υπενθυμίζει τα τρία σκαλοπάτια της πνευματικής ζωής. Το πρώτο είναι να νηστεύουμε από τη μνησικακία. «Ἐάν γάρ ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις…», διότι, όταν συγχωρούμε, μας συγχωρεί κι εμάς ο Θεός. Συγχώρεσε, για να συγχωρεθείς. Τα λόγια αυτά μοιάζουν με όσα ανέφερε η Αντιγόνη στη σύγκρουσή της με τον Κρέοντα: «οὔτοι συνέχθειν, ἀλλά συμφιλεῖν ἔφυν», δε γεννήθηκα για να συμμερίζομαι το μίσος, αλλά την αγάπη.
Το δεύτερο σκαλοπάτι είναι να νηστεύουμε από το πάθος της κενοδοξίας. Να απαλλαχθούμε από την άδεια δόξα, την κούφια εκτίμηση των κοσμικών ανθρώπων, να αποφεύγουμε, δηλαδή, τη διάπραξη του καλού, «πρός τό θεαθῆναι τοῖς ἀνθρώποις».
Το τρίτο σκαλοπάτι είναι να «μή θησαυρίζετε ὑμῖν θησαυρούς». Να αποφεύγουμε το πάθος της φιλαργυρίας. Να νηστεύουμε τη φιλοπλουτία και την πλεονεξία. Να ευεργετούμε πνευματικά ή υλικά όσους το έχουν ανάγκη. Έτσι γινόμαστε πιστοί οικονόμοι της χάριτος του Θεού και σωστοί διαχειριστές με το να γινόμαστε φιλάνθρωποι.
Στον Κατηχητήριο λόγο του για την έναρξη της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής, ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος επισημαίνει τα εξής: “Ἡ ἀσκητική προσπάθεια ἐπιδιώκει τήν ὑπέρβασιν τοῦ ἐγωκεντρισμοῦ, χάριν τῆς «οὐ ζητούσης τά ἑαυτῆς» ἀγάπης, ἄνευ τῆς ὁποίας ὁ ἄνθρωπος παραμένει ἐγκλωβισμένος εἰς τόν ἑαυτόν του, εἰς τό «ἀδηφάγον ἐγώ» καί τάς ἀκορέστους ἐπιθυμίας του. Ὁ ἐγωκεντρικός ἄνθρωπος συρρικνώνεται, χάνει τήν δημιουργικότητά του, κατά τό ἔξοχον, «ὅ,τι δίνουμε πολλαπλασιάζεται, ὅ,τι κρατᾶμε γιά τόν ἑαυτό μας εἶναι χαμένο». Διά τόν λόγον αὐτόν, ἡ σοφία τῶν Πατέρων καί ἡ πεῖρα τῆς Ἐκκλησίας συνδέουν τήν περίοδον τῆς νηστείας μέ τήν «δαψίλειαν τῆς ἐλεημοσύνης», μέ ἔργα εὐποιϊας καί φιλανθρωπίας, τά ὁποῖα εἶναι ἔνδειξις ὑπερβάσεως τῆς φιλαυτίας καί ὑπαρξιακῆς πληρότητος.”
Ανέτειλε και πάλι, Αδελφοί μου, «τό ἔαρ τῆς νηστείας καί τό ἄνθος τῆς μετανοίας· ἀγνίσωμεν οὖν ἑαυτούς ἀδελφοί, ἀπό παντός μολυσμοῦ σαρκός καί πνεύματος». Ας εισέλθουμε στο πνευματικό στάδιο της νηστείας και της προσευχής, για να αξιωθούμε να προσκυνήσουμε τα Άγια Πάθη και την Ανάσταση του Κυρίου μας. Αμήν!
Με πάσης της εν Κυρίω αγάπης και πολλών πατρικών ευχών,
† ο Μητροπολίτης Σουηδίας και πάσης Σκανδιναυΐας Κλεόπας