- Γραφείο ρεπορτάζ / ope.gr
Ιστορικής σημασίας είναι η σημερινή ημέρα, Τρίτη 2 Νοεμβρίου 2021, για τον Ελληνισμό, την Ομογένεια και την Ορθόδοξη κοινότητα της Αμερικής.
Είκοσι χρόνια μετά από τις τρομοκρατικές επιθέσεις στους Δίδυμους Πύργους, επτά χρόνια μετά την τελετή θεμελίωσης, μετά από πολλά εμπόδια που είχαν ως αποτέλεσμα την παύση των εργασιών και έναν και πλέον χρόνο μετά από την επανέναρξη τους, ο Παναγιώτατος Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος αναμένεται να τελέσει το απόγευμα στις 17:00 (ώρα Ελλάδος – 11:00 το πρωί τοπική ώρα), τα Θυρανοίξια του Ελληνορθόδοξου Ιερού Ναού και του Εθνικού Προσκυνήματος του Αγίου Νικολάου στο Σημείο Μηδέν της Νέας Υόρκης.
Είναι αξιοσημείωτο ότι η σημερινή ιστορική μέρα-ορόσημο συμπίπτει με την τριακοστή επέτειο από την Ενθρόνιση του Οικουμενικού Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου, καθώς και την ημέρα που άγει τα ονομαστήρια του ο Σεβασμιώτατος Αρχιεπίσκοπος Αμερικής κ. Ελπιδοφόρος.
Τα Θυρανοίξια και η ύψωση του Σταυρού στον κατασκευασμένο από πεντελικό μάρμαρo τρούλο διαμέτρου 14.7 μέτρων, θα τελεστούν παρουσία, μεταξύ άλλων, εκπροσώπων της Αρχιεπισκοπής Αμερικής και της μη κερδοσκοπικής οργάνωσης «Οι Φίλοι του Αγίου Νικολάου», στην οποία η Αρχιεπισκοπή έχει αναθέσει την πλήρη αποπεράτωση του Ναού. Να σημειωθεί ότι εξαιτίας του γεγονότος ότι η αποπεράτωση του Ναού δεν έχει ολοκληρωθεί, δεν θα είναι δυνατό να τελούνται καθημερινά λειτουργίες μέσα στους επόμενους μήνες. Μέχρι τον Απρίλιο του 2022 θα συνεχιστεί το έργο για την αποπεράτωση του εσωτερικού του Ιερού Ναού, με την ελπίδα να έχει ολοκληρωθεί ως την Μεγάλη Εβδομάδα και το Πάσχα της ίδιας χρονιάς.
«Ο Ναός θα εγκαινιαστεί στις 4 Ιουλίου 2022, για να συμπέσει με την 100η επέτειο από την ίδρυση της Ελληνορθόδοξης Αρχιεπισκοπής της Αμερικής», είχε τονίσει σε πρόσφατες δηλώσεις του ο αντιπρόεδρος των «Φίλων του Αγίου Νικολάου», Μάικλ Ψαρρός.
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης εγκωμίασε τον Αρχιεπίσκοπο Αμερικής για την συμβολή του στην αποπεράτωση του Αγίου Νικολάου
Σε ομιλία που παραχώρησε την περασμένη Παρασκευή 29/10 κατά την διάρκεια εκδήλωσης στην Νέα Υόρκη στο πλαίσιο της επίσημης επίσκεψης του στις ΗΠΑ, ο Παναγιώτατος εγκωμίασε τον Σεβασμιώτατο Αρχιεπίσκοπο Αμερικής κ. Ελπιδοφόρο για την συμβολή του στην αποπεράτωση του Ναού του Αγίου Νικολάου.
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης υπογράμμισε ότι ο Σεβασμιώτατος μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα κατάφερε να δρομολογήσει λύσεις για τα τρία μεγάλα προβλήματα της Αρχιεπισκοπής, τα οποία αφορούσαν την αποπεράτωση του Ναού του Αγίου Νικολάου, την Θεολογική Σχολή της Βοστώνης και το ταμείο συνταξιοδότησης των κληρικών.
«Ύστερα από 12 χρόνια έχω την ευλογία του Θεού και έχω τη χαρά να είμαι κοντά στην ομογένεια της Αμερικής. Αυτή τη φορά βρήκα επικεφαλής της Αρχιεπισκοπής έναν νέο Αρχιεπίσκοπο. Νέο στην ηλικία και νέο στο ξεκίνημα της θητείας του. Από το Πατριαρχείο έχουμε πλήρη εμπιστοσύνη στο πρόσωπο του κ. Ελπιδοφόρου και για αυτό άλλωστε τον εκλέξαμε ομόφωνα και τον στείλαμε για να ηγηθεί όσα χρόνια επιτρέψει ο Κύριος. Τον εκλέξαμε γιατί υπό τις παρούσες συνθήκες δεν μπορούσαμε να βρούμε άλλον καλύτερο και καταλληλότερο γι´ αυτή την θέση. Χαίρομαι που διαπιστώνω ότι τον αγκαλιάσατε με την ίδια αγάπη που ήρθε εκείνος προς εσάς. Και η αμοιβαία αγάπη, η εμπιστοσύνη και το όραμα που έχετε είναι η καλύτερη εγγύηση για την επιτυχία της αρχιεπισκοπίας του», τόνισε.
Ο Ελληνορθόδοξος ναός του Αγίου Νικολάου που αναγεννήθηκε από τις στάχτες του
Ο παλαιός Ελληνορθόδοξος Ναός του Αγίου Νικολάου στην οδό Liberty, απέναντι από τον Νότιο Πύργο του Παγκοσμίου Κέντρου Εμπορίου, καταστράφηκε ολοσχερώς. Ήταν ο μόνος ναός που καταστράφηκε από την επίθεση και το μόνο κτήριο, που δεν ανήκε στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου.
Λίγο μετά τις επιθέσεις, οι αρχές της Νέας Υόρκης δεσμεύτηκαν να τον ανοικοδομήσουν, αλλά οι προσπάθειές τους καθυστέρησαν σημαντικά, καθώς έπρεπε πρώτα να διευθετηθούν πολλά ζητήματα πολιτικής και οικονομικής φύσης.
Οι Αρχές της πόλης είχαν αποφασίσει να αλλάξουν όλη τη φυσιογνωμία της περιοχής, θέτοντας νέα σχέδια σε εφαρμογή. Για παράδειγμα, η Cedar Street 155, όπου βρισκόταν ο Άγιος Νικόλαος προτού θαφτεί εντελώς, είναι πλέον τμήμα ενός υπερυψωμένου πάρκου που άνοιξε το καλοκαίρι του 2016.
Έτσι, προκειμένου να καρποφορήσουν οι διαπραγματεύσεις για τη νέα θέση του Ναού χρειάστηκε να περάσει μεγάλο χρονικό διάστημα.
Τελικά, για το σκοπό αυτόν παραχωρήθηκε από τη Λιμενική Αρχή της Νέας Υόρκης και του Νιου Τζέρσεϋ το οικόπεδο στη διασταύρωση των οδών Liberty Street και Greenwich.
Ενώ, όμως, αρχικά η αποπεράτωση του ναού προβλεπόταν για το 2018, οι εργασίες σταμάτησαν λόγω οικονομικών δυσκολιών την αμέσως προηγούμενη χρονιά (το 2017) και πάγωσαν για τρία ολόκληρα χρόνια.
Το 2020, η Αρχιεπισκοπή Αμερικής ανέθεσε πλήρως την ανοικοδόμηση του Αγίου Νικολάου στη μη κερδοσκοπική οργάνωση «Οι Φίλοι του Αγίου Νικολάου» και πολύ γρήγορα όλα μπήκαν σε μια σειρά. Οι εργασίες, που είχαν σταματήσει λόγω κορωνοϊού, ξεκίνησαν εκ νέου τον Αύγουστο του 2020, ενώ η συγκέντρωση χρημάτων από την ΜΚΟ είναι εντυπωσιακή.
Όταν είχε αποφασιστεί η ανοικοδόμηση του Ναού, περισσότεροι από 20 αρχιτέκτονες κατέθεσαν τα σχέδιά τους, προτού επιλεγεί εκείνο του διακεκριμένου Ισπανού Σαντιάγο Καλατράβα. Η Αρχιεπισκοπή Αμερικής εξουσιοδότησε τους «Φίλους του Αγίου Νικολάου» να αναλάβουν τη συγκέντρωση χρημάτων, την ανοικοδόμηση και την αποπεράτωση του Ναού. Και τελικά, το νέο κτίσμα έγινε τρεις φορές μεγαλύτερο από το προηγούμενο!
Ο αντιπρόεδρος των «Φίλων του Αγίου Νικολάου», Μάικλ Ψαρρός, πιστεύει πως η εκκλησία του Αγίου Νικολάου θα είναι η Ορθόδοξη εκκλησία στις ΗΠΑ που θα συγκεντρώνει τους περισσότερους επισκέπτες λόγω της θέσης της.
«Εκατομμύρια άνθρωποι επισκέπτονται κάθε χρόνο το Σημείο Μηδέν (Σ.τ.Σ: το σημείο όπου βρίσκονταν το Διεθνές Κέντρο Εμπορίου ή αλλιώς οι Δίδυμοι Πύργοι) και οι πόρτες μας στον Άγιο Νικόλαο θα είναι ανοιχτές. Αυτός θα είναι ο Ορθόδοξος Ιερός Ναός με τους περισσότερους επισκέπτες στον κόσμο από μη Ορθοδόξους, ακόμη και από ανθρώπους που δεν είναι Χριστιανοί. Εξάλλου, είναι σημαντικό να πούμε ότι θα είναι και εθνικό προσκύνημα», δηλώνει χαρακτηριστικά.
Πέρυσι, ο Σεβασμιώτατος Αρχιεπίσκοπος Αμερικής κ. Ελπιδοφόρος τέλεσε επιμνημόσυνη δέηση για τα θύματα των επιθέσεων στον χώρο έξω από τον Ιερό Ναό, που δεν ήταν ακόμα έτοιμος. Το ίδιο έγινε και φέτος, μαζί με τη φωταγώγηση του Ναού.
Ο αγιασμός της επίσημης επανέναρξης των εργασιών πραγματοποιήθηκε στις 3 Αυγούστου 2020. Το έργο της αγιογράφησης ανέλαβαν Αγιορείτες μοναχοί από την Ιερά Μονή Ξενοφώντος,
Το θαύμα με τις εικόνες που σώθηκαν
Ανάμεσα στα πολυτιμότερα αντικείμενα που είχε ο Ναός εντός του πριν την κατάρρευση ήταν κάποια αποτμήματα λειψάνων του αγίου Νικολάου, της αγίας Αικατερίνης και του αγίου Σάββα, τα οποία είχαν δωριστεί στην εκκλησία από τον τελευταίο τσάρο της Ρωσίας, Νικόλαο τον Β΄. Αυτά τα λείψανα έβγαιναν από τις οστεοθήκες τους την ήμερα του εορτασμού του αντίστοιχου αγίου ή αγίας για προσκύνηση. Μετά τις επιθέσεις τα λείψανα χάθηκαν και δεν ξαναβρέθηκαν.
Κανένας δεν ήταν μέσα στον Ναό τη στιγμή της καταστροφής. Ελάχιστα σώθηκαν: οι κατεστραμμένες εικόνες της Ζωοδόχου Πηγής και του αγίου Διονυσίου Ζακύνθου, καθώς και μερικά άλλα λατρευτικά αντικείμενα.
Είκοσι χρόνια μετά, οι πληγές δεν έχουν επουλωθεί και τα ψυχικά προβλήματα που δημιουργήθηκαν τότε σε όσους ήταν παρόντες τους ταλανίζουν μέχρι και σήμερα.
Στα τέλη Αυγούστου του 2015 έπεσε το πρώτο μπετόν για την υλοποίηση ενός έργου, που σχεδίασε ο Ισπανός αρχιτέκτονας και μηχανικός, Σαντιάγκο Καλατράβα.
Όπως έγραψαν οι New York Times, η ανοικοδόμηση της μικρής ορθόδοξης εκκλησίας του Αγίου Νικολάου, που μέχρι την κατάρρευσή της την αποφράδα 11η Σεπτεμβρίου του 2001, βρισκόταν στην οδό Τσένταρ 255 εξελίχθηκε σε ένα από πλέον πολύπλοκα προγράμματα αποκατάστασης στην περιοχή.
Παρακολουθήστε στιγμιότυπα από την τελετή θεμελίωσης του Αγίου Νικολάου στο Σημείο Μηδέν τον Οκτώβριο του 2014: