Πενήντα δύο χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από την ημέρα που το τουρκικό συνταγματικό δικαστήριο έλαβε την απόφαση για την κατάργηση της ανώτατης ιδιωτικής παιδείας στην Τουρκία, ένας νόμος ο οποίος αποτέλεσε το πρόσχημα για την οριστική παύση λειτουργίας της Ιεράς Θεολογικής Σχολής της Χάλκης η οποία παραμένει σιωπηλή περιμένοντας δικαίωση.
Βασικός στόχος η επαναλειτουργία
Η Θεολογική Σχολή της Χάλκης παραμένει ένας από τους βασικούς στόχους που βρίσκονται ψηλά στην ατζέντα του Οικουμενικού Πατριαρχείου καθώς η επαναλειτουργία της Σχολής αποτελεί ένα προσωπικό όραμα του Οικουμενικού Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου.
Σήμερα η Σχολή παραμένει σιωπηλή καθώς οι αίθουσες της δεν σφύζουν από ζωή όπως άλλοτε, ωστόσο παραμένουν εκεί περιμένοντας με την ελπίδα ότι θα καθίσουν και πάλι στα θρανία της όσοι θέλουν να σπουδάσουν τα ιερά γράμματα της θεολογίας.
Το κλείσιμο της Σχολής παραμένει ένα μεγάλο αγκάθι που βαραίνει και την Τουρκία καθώς δεν είναι λίγες οι φορές που έχει εκφραστεί από τη διεθνή κοινότητα η αναγκαιότητα της επαναλειτουργίας της Χάλκης. Παρά τις ιαχές τίποτα ουσιαστικό δεν έχει γίνει μέχρι σήμερα.
Πόλος έλξης για Έλληνες και ξένους
Υπό την πνευματική καθοδήγηση σήμερα η Θεολογική Σχολή της Χάλκης λειτουργεί μόνο ως μοναστήρι με Καθηγούμενο τον Θεοφιλέστατο Επίσκοπο Αραβισσού κ. Κασσιανό.
Η λειτουργική ζωή είναι καθημερινή ενώ αρκετοί είναι κάθε χρόνο οι επισκέπτες από την Ελλάδα και το εξωτερικό που επισκέπτονται τους χώρους την ιστορικής Σχολής. Έντονο είναι το ενδιαφέρον των ερευνητών καθώς η βιβλιοθήκη της Χάλκης πραγματικά αποτελεί έναν πολύτιμο θησαυρό με πολλά σπάνια βιβλία στη διάθεση της. Συχνά τα τελευταία χρόνια στους χώρους της Θεολογικής Σχολής που βρίσκονται στο μοναστήρι της Αγίας Τριάδας στον λόγο της Καλής Ελπίδας στο νησί της Χάλκης φιλοξενούνται και Διεθνή Συνέδρια.
Πριν λίγες ημέρες, μάλιστα, πραγματοποίησε ιδιωτική επίσκεψη ο αναπληρωτής Πρέσβης της Αμερικανικής Πρεσβείας στην Άγκυρα, κ. Scott Oudkirk, μαζί με την οικογένειά του. Οι επισκέπτες έγιναν δεκτοί από Καθηγούμενο κ. Κασσιανό, και την περί αυτόν αδελφότητα. Κατά την συνάντησή του με τον Αμερικανό αξιωματούχο ο Καθηγούμενος αναφέρθηκε στην ιστορία και την πλούσια προσφορά της Θεολογικής Σχολής στα γράμματα και στην Εκκλησία. Οι επισκέπτες ξεναγήθηκαν στο Μέγα Συνοδικό, τις αίθουσες διδασκαλίας, το ναΰδριο, την Βιβλιοθήκη και τους λοιπούς χώρους της Σχολής.
Από την καταδίωξη στην οριστική παύση λειτουργίας
Η καταδίωξη της Σχολής ξεκίνησε επί εποχής Νεότουρκων όταν κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου επιχειρήθηκε, αναποτελεσματικά, η απαλλοτρίωσή της. Το ιδιοκτησιακό καθεστώς της Σχολής αμφισβητήθηκε επίσης από την κεμαλική Τουρκία και διευθετήθηκε μόνο όταν το Φανάρι εξαναγκάστηκε να αποδεχθεί ως αντάλλαγμα την απώλεια της Εμπορικής Σχολής, το έτερο μεγαλοπρεπές κτίριο της Ρωμιοσύνης στη Χάλκη που ανήκε στο Οικουμενικό Πατριαρχείο.
Η Θεολογική Σχολή Χάλκης δεν μπορούσε να μην επηρεαστεί όταν κατά τη δύσκολή περίοδο της διετίας 1964-1965 διαδοχικές τουρκικές κυβερνήσεις εφάρμοσαν ένα σχέδιο αποδυνάμωσης και υπονόμευσης του πατριαρχικού θεσμού.
Τα περιοριστικά μέτρα στην περίπτωση της Χάλκης κορυφώθηκαν το 1971, όταν μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα, η ελεγχόμενη από τον στρατό υπηρεσιακή κυβέρνηση του Νιχάτ Ερίμ προχώρησε στην απαγόρευση της λειτουργίας της Θεολογικής Σχολής.
Παρά τις σχετικές διαμαρτυρίες του Οικουμενικού Πατριαρχείου στις αρχές Ιουλίου 1971 ανακοινώθηκε και επισήμως η παύση λειτουργίας της Θεολογικής Σχολής Χάλκης, η οποία έκτοτε παραμένει κλειστή με διαδοχικές τουρκικές κυβερνήσεις να αρνούνται πεισματικά στην ελληνορθόδοξη μειονότητα το δικαίωμα της εκπαίδευσης των κληρικών της.
Όπως γράφει ο Πρέσβης ε.τ. Αλέξης Αλεξανδρής σε παλαιότερο άρθρο του στη Καθημερινή: “Τόσο κατά τη διάρκεια της οθωμανικής περιόδου αλλά και για 48 χρόνια από το 1923 έως το 1971 επί τουρκικής δημοκρατίας, το θεολογικό αυτό φυτώριο προσέφερε στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, στη Ρωμιοσύνη, στον οικουμενικό Ελληνισμό αλλά και γενικότερα στην Ορθοδοξία 930 αποφοίτους. Από αυτούς οι 343 έγιναν αρχιερείς και 12 εξ αυτών αναδείχθηκαν Οικουμενικοί Πατριάρχες, δύο Πατριάρχες Αλεξανδρείας, δύο Αντιοχείας, τέσσερις Αρχιεπίσκοποι Αθηνών και ένας Αρχιεπίσκοπος Τιράνων”.
Ντοκιμαντέρ: Χάλκη, ανάμεσα σε δύο κόσμους
Παρακολουθήστε σήμερα στις 15:00 μ.μ. στην ψηφιακή τηλεόραση της Pemptousia TV το ιστορικό ντοκιμαντέρ για την θεολογική σχολή της Χάλκης, η οποία έκλεισε λόγω μιας νομικής απόφασης που εκδόθηκε σαν σήμερα.
Η Θεολογική Σχολή της Χάλκης ήταν η κύρια θεολογική σχολή του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινούπολης, έως το 1971. Στις 12 Ιανουαρίου του 1971 το τουρκικό συνταγματικό δικαστήριο αποφάσισε την κατάργηση της ανώτατης ιδιωτικής παιδείας στην Τουρκία. Η απόφαση αυτή έδωσε το νομικό πρόσχημα στην Άγκυρα για να κλείσει τη Θεολογική Σχολή της Χάλκης. Οι εγκαταστάσεις της σχολής βρίσκονται στο νησί Χάλκη, ένα από τα Πριγκηπονήσια.