Σήμερα, 10 Μαΐου, η Βουλγαρική Ορθόδοξη Εκκλησία γιορτάζει την επέτειο της αποκατάστασης του Πατριαρχείου Βουλγαρίας, του οποίου η ύπαρξη διακόπηκε στα τέλη του 14ου αιώνα, όταν η Βουλγαρία έπεσε για περίπου 5 αιώνες στον οθωμανικό ζυγό. Η αποκατάσταση της κοινωνίας και των σχέσεων με το Οικουμενικό Πατριαρχείο αποτελεί γεγονός με ιστορική σημασία στην εκκλησιαστική και πολιτική ιστορία του βουλγαρικού κράτους.
Από την εποχή της Αναγέννησης ήδη είχαν ξεκινήσει κάποιες ενέργειες εκ μέρους των Βουλγάρων εκκλησιαστικών ηγετών για την αποκατάσταση του Πατριαρχείου Βουλγαρίας.
Το 1870 ιδρύθηκε Βουλγαρική Εξαρχία, με έδρα την Κωνσταντινούπολη, η οποία δεν ήταν σε ευχαριστιακή κοινωνία με το Οικουμενικό Πατριαρχείο.
Μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, στις 22 Φεβρουαρίου 1945, άρθηκε το σχίσμα, καθώς το Οικουμενικό Πατριαρχείο αναγνώρισε την αυτοκεφαλία της Βουλγαρικής Ορθόδοξης Εκκλησίας με ειδικό τόμο.
Το 1950 συντάχθηκε Καταστατικό της Βουλγαρικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, σύμφωνα με το οποίο «η αυτοδιοικούμενη Βουλγαρική Ορθόδοξη Εκκλησία» ονομάζεται «Πατριαρχείο».
Σε συνεδρίασή της στις 3 Ιανουαρίου 1953, η Αγία και Ιερά Σύνοδος της Βουλγαρικής Ορθόδοξης Εκκλησίας αποφάσισε να συγκαλέσει Κληρικο-Λαϊκή Συνέλευση στις 8 Μαΐου, για να εκλέξει προκαθήμενο/Πατριάρχη και να αποκαταστήσει το «Πατριαρχικό καθεστώς» του Πατριαρχείου Βουλγαρίας.
Αντιπροσωπείες από τις εξής Ορθόδοξες Εκκλησίες έφθασαν στη Σόφια για αυτή τη μεγάλη κληρικο-λαϊκή γιορτή: Ρωσική, με επικεφαλής τον Μητροπολίτη Λένινγκραντ (Αγία Πετρούπολη) και Νόβγκοροντ Γρηγόριο, Ρουμανική, με επικεφαλής τον Πατριάρχη Ιουστινιανό, Πολωνική, με επικεφαλής τον Προκαθήμενο Μητροπολίτη Μακάριο, Τσεχοσλοβακίας, με επικεφαλής τον Μητροπολίτη Ελευθέριο. Στον εορτασμό συμμετείχαν, επίσης, τα Πατριαρχεία Αλεξάνδρειας, Αντιόχειας, Ιεροσολύμων, Γεωργίας, Σερβίας και η Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών και πάσης Ελλάδος μέσω εκπροσώπων τους ή με τηλεγραφικούς και γραπτούς χαιρετισμούς.
Το Γ’ Εκκλησιαστικό-Λαϊκό Συμβούλιο, που συνήλθε σύμφωνα με το Καταστατικό (8-10 Μαΐου), αποκατέστησε το «πατριαρχικό καθεστώς» της Βουλγαρικής Ορθόδοξης Εκκλησίας και στις 10 Μαΐου εξέλεξε τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Φιλιππούπολης κ. Κύριλλο σε Πατριάρχη Βουλγαρίας και Μητροπολίτη Σόφιας.
Η ενθρόνιση έγινε αμέσως μετά την εκλογή του στον Καθεδρικό Ναό Αγίου Αλεξάνδρου Νέφσκι, παρουσία εκπροσώπων της κυβέρνησης, ξένων αντιπροσωπειών και πολυάριθμων πιστών.
Μετά την κοίμηση του Μακαριωτάτου Πατριάρχη Κυρίλλου (7 Μαρτίου 1971), άξιος αντικαταστάτης του έγινε ο Πατριάρχης Βουλγαρίας Μάξιμος, ο οποίος παρέμεινε ο μακροβιότερος Βούλγαρος Πατριάρχης στην πρόσφατη εκκλησιαστική ιστορία.
Μετά την κοίμησή του, στις 24 Φεβρουαρίου 2013, Πατριάρχης Βουλγαρίας εξελέγη ο τότε Μητροπολίτης Ρούσε κ. Νεόφυτος.