Την Ημέρα Μνήμης των 100.000 Μαρτύρων της Τιφλίδος τίμησε το Πατριαρχείο Γεωργίας στις 13 Νοεμβρίου, με τους Μητροπολίτες Κουτάισι και Γκαενάτι Ιωάννη και Γκόρι και Ατένι Ανδρέα να αποτίουν φόρο τιμής και να τελούν τρισάγιο στη γέφυρα, όπου αποκεφαλίστηκαν οι μάρτυρες και εξοντώθηκε ο λαός των Γεωργιανών για την πίστη του με την ευλογία του Μακαριωτάτου Πατριάρχη. Έκτοτε, μάλιστα, η γέφυρα ονομάστηκε «Γέφυρα των Αγίων Εκατό Χιλιάδων Μαρτύρων της Τιφλίδας» ή «Γέφυρα του Μαρτυρίου».
Επιμέλεια: Ευγενία Δίτσα
Επίσης, σήμερα ο Επίσκοπος Τσάλκας Γρηγόριος και ο Αρχιμανδρίτης Ισαάκ (Πριντονισβίλι) τέλεσαν Θεία Λειτουργία υπέρ των Αγίων 100.000 μαρτύρων στον ομώνυμο ναό καθώς και στον Ιερό Ναό Αγίου Ιωάννη Τυφλίδος.
Η ιστορία των Αγίων 100.000 μαρτύρων
Το 1227 κατέλαβαν την Γεωργία οι Χβάρασμοι ή Χωράσμιοι με αρχηγό τον Τζαλαλεντίν. Ο εχθρός κατέστρεψε όλη την χώρα, ως και την πρωτεύουσα Τιφλίδα, η οποία αντιστάθηκε ηρωικά αρκετό διάστημα. Ο εχθρός δεν σεβάστηκε τίποτε, άνδρες, γυναίκες, ούτε και παιδιά. Για το φρικτό αυτό γεγονός ο Γεωργιανός ιστοριογράφος Ζαμτααγμτσερέλι αναφέρει στις πηγές του «και μπήκαν με μεγάλη οργή, άρπαξαν τα βρέφη από το στήθος των μανάδων τους, τα έριχναν επάνω σε πέτρες, τους έβγαζαν μάτια και μυαλά και μετά σκότωναν και τις μάνες τους. Τους ιερείς τους έδεναν στα άλογα και τους έσερναν στους δρόμους. Τους νέους αποκεφάλιζαν.
Στον Ιερό Ναό των Αγίων 100.000 μαρτύρων Τυφλίδος και μπροστά από το άγαλμα του Βασιλέως Βαχτάνγκ Γκοργκασάλι.
Το αίμα κυλούσε σαν ποτάμι… Ο Τζαλαλεντίν άρχισε να καταστρέφει τις εκκλησίες, και γκρέμισε τον τρούλο του Μητροπολιτικού ναού, για να ανοικοδόμηση εκεί την έδρα του. Εκείνος ο αιμοσταγής διέταξε να βγάλουν τις εικόνες του Χρίστου και της Παναγίας, που υπήρχαν στην εκκλησία και να τις βάλουν στην είσοδο της γέφυρας και πρόσταζε ο κατακτητής τους Χριστιανούς να προσβάλλουν τις εικόνες, πατώντας τες με τα πόδια τους και αρνούμενοι την πίστι τους. Όσοι αρνούνταν να εκτελέσουν την διαταγή του πρόσταξε να αποκεφαλίζονται. «Έφερναν πλήθος γεωργιανών κατοίκων, άνδρες, γυναίκες, νέους, εξαναγκάζοντας τους, με αυτό τον τρόπο, να αρνηθούν την Χριστιανική Θρησκεία. Ο πιστός όμως λαός ακόμη μια φορά έδειξε την βαθιά του ευσέβεια στην αγία πίστι του Χρίστου και αρνήθηκε να εκτέλεση την διαταγή του κατακτητού, και πολλές χιλιάδες γεωργιανοί πήραν το στεφάνι του μαρτυρίου».
Οι πληροφορίες για το αιματοκύλισμα των γεωργιανών από τους Χβαράσμους σώζονται σε αραβικές και αρμενικές πηγές.
Η μετάφραση από τον Γεωργιανό συναξαριστή έγινε από τον φοιτητή Γεώργιο Ινασαρίτζε, ενώ το μπλογκ agiografikesmeletes.blogspot.com αναφέρει τα εξής:
Οἱ Τουρκμένοι μὲ τὴν βοήθεια τῶν Περσῶν κατέλαβαν τὴν Τυφλίδα καὶ ἀφοῦ κατέκαψαν τὸν Καθεδρικὸ Ναό, μετέφεραν τὶς Εἰκόνες τοῦ Σωτῆρος καὶ τῆς Θεοτόκου στὴν γέφυρα τοῦ ποταμοῦ, ὁ ὁποῖος διασχίζει τὴν πόλη.
Κατόπιν ἀνήγγειλαν στοὺς αἰχμαλώτους Χριστιανοὺς Γεωργιανοὺς ὅτι ὅποιος ἀρνηθεῖ νὰ περάση τὴν γέφυρα πατώντας τὶς Ἱερὲς Εἰκόνες θὰ τὸν ἐσφαγίαζαν.
Δέκα μυριάδες πιστῶν κατέπτυσαν τὸ ἀσεβὲς πρόσταγμα τῶν τυράννων, καὶ προτίμησαν μᾶλλον νὰ πεθάνουν παρὰ νὰ ἀτιμάσουν τὶς Ἅγιες Εἰκόνες.
Ἑνώθηκαν ἔτσι διὰ τοῦ Μαρτυρίου τους μὲ τὸν Δεσπότη Χριστὸ, τοῦ Ὁποίου τὴν Εἰκόνα ἐτίμησαν μὲ τὸ Ἅγιο αἷμα τους.
Ταῖς Αὐτῶν ἁγίαις πρεσβεῖαις, ὁ Θεὸς ἐλέησον καὶ σῶσον ἡμᾶς. Ἀμήν!
*Χωράσμιοι: Λαός της Περσίας κατοικών εν τη Σογδιανή χώρα περί τον Ωξον ποταμόν εν τη νυν Καρεσμ ή Χορασάν. ( Ηροδοτ. 3,93 – Διοδ. Σικ. α’ , 115- Strabo, Geography , ΙΙ.8.8.) –Η Χορασμία ή Χωρεσμία είναι μια μεγάλη περιοχή-όαση. Η σημερινή Χορασμία ανήκει μερικώς στο Ουζμπεκιστάν, Καζακστάν και Τουρκμενιστάν. Στην αρχαιότητα αποτελούσε μία από τις τρεις σπουδαιότερες σατραπείες των Περσών. Ο Ηρόδοτος την αναφέρει με το όνομα Χορασίμα.