Με επίκεντρο τον Πανίερο Ναό της Αναστάσεως εορτάστηκε η Ύψωση του Τιμίου και Ζωοποιού Σταυρού στο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων την Τρίτη 27 Σεπτεμβρίου 2022 (14 Σεπτεμβρίου με το παλαιό εορτολόγιο).
Το απόγευμα της παραμονής της εορτής τελέσθηκε Εσπερινός και το πρωί, ανήμερα της εορτής, Θεία Λειτουργία προεξάρχοντος του Μακαριωτάτου Πατριάρχη Ιεροσολύμων κ.κ. Θεοφίλου Γ’.
Με τον Μακαριώτατο συλλειτούργησαν οι Αγιοταφίτες Αρχιερείς Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Καπιτωλιάδος κ. Ησύχιος, Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βόστρων κ. Τιμόθεος και οι παρεπιδημούντες Σεβασμιώτατοι Μητροπολίτες Ξάνθης και Περιθεωρίου κ. Παντελεήμων και Μαρωνείας και Κομοτηνής κ. Παντελεήμων της Εκκλησίας της Ελλάδος.
Επίσης συλλειτούργησαν οι Σεβασμιώτατοι Αρχιεπίσκοποι Γεράσων κ. Θεοφάνης, Κωνσταντίνης κ. Αρίσταρχος, Θαβωρίου κ. Μεθόδιος, Σεβαστείας κ. Θεοδόσιος, Λύδδης κ. Δημήτριος, Ανθηδώνος κ. Νεκτάριος, ο Επίσκοπος Παρθένιος της Αρχιεπισκοπής Αχρίδος, Αγιοταφίτες ιερείς, ο Γέρων Καμαράσης Αρχιμανδρίτης π. Νεκτάριος, ο εφημέριος της Ρωσοφώνου Κοινότητος του Πατριαρχείου στην Ορεινή π. Νικολάϊ, ο π. Ιωάννης του Πατριαρχείου Ρουμανίας και πλειάδα ιερέων από πολλές Ορθόδοξες χώρες.
Έψαλλε ο Γραμματέας της Αγίας και Ιεράς Συνόδου π. Συμεών και ο κ. Βασίλειος Γκοτσόπουλος μαζί με μαθητές της Πατριαρχικής Σχολής.
Παρέστη ο Γενικός Πρόξενος της Ελλάδος στα Ιεροσόλυμα Ευάγγελος Βλιώρας και συμπροσευχήθηκε πλήθος προσκυνητών.
Μετά τη Θεία Λειτουργία ακολούθησε σύμφωνα με το Τυπικό η τελετή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού, η οποία ολοκληρώθηκε με την τοποθέτηση του επί της Αγίας Τράπεζας του Φρικτού Γολγοθά.
Στη συνέχεια οι προσκυνητές μετέβησαν στην αίθουσα του Πατριαρχείου, όπου παρετέθη νηστήσιμο κέρασμα, ενώ παράλληλα ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων κ.κ. Θεόφιλος απηύθηνε προσφώνηση.
Στην προσφώνηση του ο Μακαριώτατος, μεταξύ άλλων, επισήμανε ότι η Ύψωση του Τιμίου και Ζωοποιού Σταυρού μας καλεί να αγωνιστούμε αφ’ ενός μεν, κατά των προσωπικών μας παθών και αφ’ ετέρου υπέρ της αποκατάστασης της διαρραγείσης ενότητας της Μιάς Αγίας Καθολικής και Αποστολικής Ορθοδόξου Εκκλησίας.
Αναλυτικά, το σχετικό δελτίο τύπου της Αρχιγραμματείας του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων:
Τήν Τρίτην, 14ην/ 27ην Σεπτεμβρίου 2022, ἑωρτάσθη ὑπό τοῦ Πατριαρχείου ἡ ἑορτή τῆς Ὑψώσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ.
Κατά τήν ἑορτήν ταύτην ἡ Ἐκκλησία ἔχει προτίστως τήν μνήμην τοῦ ἐν τῷ σταυρῷ ὑψωθέντος διά τήν σωτηρίαν ἡμῶν Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἀλλά καί τήν μνήμην τῆς ὑψώσεως αὑτοῦ τοῦ ξύλου τοῦ σταυροῦ, ὅτε τοῦτο ἀνευρέθη ὑπό τῆς Ἁγίας Ἑλένης καί ἀνυψώθη ὑπό τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἱεροσολύμων Μακαρίου εἰς θέαν καί προσκύνησιν τῶν προστρεξάντων καί διά τήν τελετήν τῶν Ἐγκαινίων τοῦ Ναοῦ τῆς Ἀναστάσεως χιλιάδων προσκυνητῶν.
Τό κοσμοϊστορικόν γεγονός τοῦτο ἑωρτάσθη δι’ Ἑσπερινοῦ ἀφ’ ἑσπέρας καί διά θείας Λειτουργίας τήν πρωΐαν ἀνήμερα τῆς ἑορτῆς εἰς τό Καθολικόν τοῦ Ναοῦ τῆς Ἀναστάσεως.
Τοῦ Ἑσπερινοῦ καί τῆς θείας Λειτουργίας προεξῆρξεν ἡ Α.Θ.Μ. ὁ Πατήρ ἡμῶν καί Πατριάρχης Ἱεροσολύμων κ.κ. Θεόφιλος. Εἰς τήν θείαν Λειτουργίαν συνελειτούργησαν μετά τοῦ Μακαριωτάτου οἱ Ἁγιοταφῖται Ἀρχιερεῖς Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Καπιτωλιάδος κ. Ἡσύχιος, Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βόστρων κ. Τιμόθεος, καί ὁ ἐκ τῆς Ἑλλάδος παρεπιδημοῦντες Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ξάνθης καί Περιθεωρίου κ. Παντελεήμων καί Μητροπολίτης Μαρωνείας καί Κομοτηνῆς κ. Παντελεήμων. Ἐπίσης οἱ Σεβασμιώτατοι Ἀρχιεπίσκοποι Γεράσων κ. Θεοφάνης, Κωνσταντίνης κ. Ἀρίσταρχος, Θαβωρίου κ. Μεθόδιος, Σεβαστείας κ. Θεοδόσιος, Λύδδης κ. Δημήτριος, Ἀνθηδῶνος κ. Νεκτάριος, ὁ Ἐπίσκοπος Παρθένιος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἀχρίδος, Ἁγιοταφῖται Ἱερεῖς, ὧν πρῶτος ὁ Γέρων Καμαράσης Ἀρχιμανδρίτης π. Νεκτάριος, ὁ ἐφημέριος τῆς Ρωσοφώνου Κοινότητος τοῦ Πατριαρχείου εἰς Ὀρεινήν π. Νικολάϊ καί ὁ π. Ἰωάννης τοῦ Πατριαρχείου τῆς Ρουμανίας, ἕτεροι ἱερεῖς ἐκ πολλῶν Ὀρθοδόξων χωρῶν, ψαλλόντων δεξιά τοῦ Γραμματέως τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου Ἱεροδιακόνου π. Συμεών καί ἀριστερά τοῦ κ. Βασιλείου Γκοτσοπούλου μετά τῶν μαθητῶν τῆς Πατριαρχικῆς Σχολῆς, παρουσίᾳ τοῦ Γενικοῦ Προξένου τῆς Ἑλλάδος εἰς τά Ἱεροσόλυμα κ. Εὐαγγέλου Βλιώρα καί τῇ συμπροσευχῇ ἀθρόου πλήθους προσκυνητῶν.
Μετά τήν θείαν Λειτουργίαν εἰς τό Καθολικόν ἠκολούθησεν ἡ ὕψωσις τοῦ Τιμίου Σταυροῦ κατά τό ἑξῆς Τυπικόν:
Ἀπό τῆς Ὡραίας Πύλης τοῦ Καθολικοῦ ὁ Μακαριώτατος ηὐλόγησε τήν Ἁγίαν Εἴσοδον καί ἡ λιτανεία ἐπορεύθη, τῆς Α.Θ.Μ. προεξαρχούσης ἐν συμμετοχῇ Ἀρχιερέων, Ἱερέων καί διακόνων καί τοῦ λαοῦ ἀκολουθοῦντος, πρό τοῦ Ἁγίου Κουβουκλίου ἀριστερά διά τῆς Ἁγίας Ἀποκαθηλώσεως εἰς τό παρεκλήσιον τῆς Ἁγίας Ἑλένης. Ἐκεῖθεν κατῆλθεν εἰς τό Σπήλαιον μετά τό θυμίαμα τοῦ Ἱεροῦ τῶν Ἀρμενίων καί τοῦ Θρονίου τῆς Ἁγίας Ἑλένης. Ἐν τῷ σπηλαίῳ τῆς Εὑρέσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ ἔλαβε χώραν ἡ ὕψωσις τοῦ Τιμίου Σταυροῦ κατά τό Τυπικόν τῆς Ἐκκλησίας, ἐψάλη τό «Σῶσον Κύριε τόν Λαόν σου τρίς», ἐναπετέθη ὁ Τίμιος Σταυρός μετά τοῦ Τιμίου Ξύλου εἰς τήν θέσιν τῆς εὑρέσεως αὐτοῦ καί ἀνυψώθη πρός τά τέσσαρα σημεῖα τοῦ ὁρίζοντος καί ἀκολούθως ἐψάλη τό «Ὁ Ὑψωθείς ἐν τῷ Σταυρῷ ἑκουσίως» καί «Τόν Σταυρόν Σου προσκυνοῦμεν Δέσποτα καί τήν Ἁγίαν Σου Ἀνάστασιν δοξάζομεν» καί προσεκύνησαν οἱ Ἀρχιερεῖς καί ὁ κ. Γενικός. Ἐκεῖθεν ἡ λιτανεία ἐξῆλθεν καί διελθοῦσα διά τοῦ Ἑπτακαμάρου ἐπορεύθη τρίς πέριξ τοῦ Ἁγίου Τάφου, τοῦ Τιμίου Ξύλου βασταζομένου ἐπί τῶν κεφαλῶν τῆς Α.Θ.Μ. καί τῶν Ἀρχιερέων καί ἀκολούθως ἀνῆλθεν εἰς τόν Φρικτόν Γολγοθᾶν.
Ἐνταῦθα ἔλαβε χώραν καί πάλιν ἡ Ὕψωσις τοῦ Τιμίου Σταυροῦ ὑπό τοῦ Μακαριωτάτου πρός τά τέσσαρα σημεῖα τοῦ ὁρίζοντος διά τόν ἁγιασμόν τῶν πιστῶν καί τῆς κτίσεως ὅλης.
Τῆς τελετῆς τῆς Ὑψώσεως ὁλοκληρωθείσης, ἐτοποθετήθη ὁ Τίμιος Σταυρός ἐπί τῆς Ἁγίας Τραπέζης τοῦ Γολγοθᾶ καί προσεκύνησαν οἱ Ἀρχιερεῖς καί ὁ Γενικός Πρόξενος τῆς Ἑλλάδος καί ἔλαβον οἱ πιστοί ἐκ τῶν ἀνθέων τοῦ Τιμίου Σταυροῦ διά τόν ἁγιασμόν αὐτῶν ἐν εὐχαριστίᾳ καί δοξολογίᾳ πρός τόν Θεόν.
Ἠκολούθησεν ἄνοδος εἰς τά Πατριαρχεῖα, ἔνθα παρετέθη νηστήσιμον κέρασμα, καί ὁ Μακαριώτατος προσεφώνησε διά τῆς κάτωθι προσφωνήσεως Αὐτοῦ:
«Τρόπαιον γάρ Χριστοῦ ὁ σταυρός· ἅπαξ μέν παγεῖς ἀεί δαίμονας τρεπόμενος. Ποῦ γάρ εἴδωλα καί ζώων ματαίων οἱ φόνοι; Ποῦ δέ ναοί καί τῆς δυσεβείας πῦρ; Ἐσβέσθη πάντα δι’ ἕν ἅγιον αἷμα καί πέπτωκεν. Καί ἔστι σταυρός πολυδύναμος δύναμις, βέλος ἀόρατον, φάρμακον ἄϋλον, πληγή λυσίπονος, ἐπονείδιστος δόξα». λέγει ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός.
Ἐκλαμπρότατε Γενικέ Πρόξενε τῆς Ἑλλάδος κ. Εὐάγγελε Βλιώρα,
Σεβαστοί Ἅγιοι Πατέρες καί ἀδελφοί,
Εὐλαβεῖς Χριστιανοί καί προσκυνηταί,
Σήμερον ἡ νέα σκηνή, ἡ ἁγία δηλονότι Ἐκκλησία, τήν ὁποίαν ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός ἀνέδειξε «παράδεισον νοητόν» ἑορτάζει τήν παγκόσμιον Ὕψωσιν τοῦ Τιμίου καί Ζωοποιοῦ Σταυροῦ, διά τοῦ ὁποίου ἐπῆλθεν ἡ σβέσις καί ἡ πτῶσις τοῦ ξύλου τοῦ τῆς γνώσεως.
Τό παγκόσμιον ὄντως καί ἐξαίσιον τοῦτο γεγονός ἑώρτασε ἐν εὐχαριστιακῇ συνάξει ἐπ’ αὐτοῦ τοῦ τόπου, τοῦ ὑπό τῆς Ἁγίας Ἑλένης εὑρεθέντος Σταυροῦ ὡς καί ἐπί τοῦ τόπου τῆς πήξεως τοῦ ξύλου τοῦ Σταυροῦ, τοὐτέστιν ἐπί τοῦ Φρικτοῦ Γολγοθᾶ, ἔνθα ἐσταυρώθη, ἡ ἁγία τῶν Ἱεροσολύμων Ἐκκλησία, τῇ συμμετοχῇ Ἀρχιερέων καί ἱερέων τῶν ἀδελφῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν καί τῇ παρουσίᾳ εὐλαβῶν προσκυνητῶν.
«Τρόπαιον γάρ Χριστοῦ ὁ σταυρός … ἐσβέσθη πάντα δι’ ἕν ἅγιον αἷμα καί πέπτωκεν», κηρύττει ὁ Ἅγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός. Καί τοῦτο, διότι ο Υἱός καί Λόγος του Θεού, «ὁ Χριστός ἐν μορφῇ Θεοῦ ὑπάρχων οὐχ ἁρπαγμόν ἡγήσατο τό εἶναι ἴσα τῷ Θεῷ, ἀλλ’ ἑαυτόν ἐκένωσε μορφήν δούλου λαβών, ἐν ὁμοιώματι ἀνθρώπων γενόμενος, καί σχήματι εὑρεθείς ὡς ἄνθρωπος ἐταπείνωσεν ἑαυτόν γενόμενος ὑπήκοος μέχρι θανάτου, θανάτου δέ σταυροῦ· διό καί ὁ Θεός αὐτόν ὑπερύψωσε καί ἐχαρίσατο αὐτῷ ὄνομα τό ὑπέρ πᾶν ὄνομα», (Φιλιπ 2,6-9), κατά τόν θεῖον Παῦλον.
Διά τῆς μέχρι θανάτου ταπεινώσεως Αὐτοῦ, θανάτου δέ σταυροῦ, «ἠλευθέρωσεν ἡμᾶς ὁ Χριστός ἀπό τοῦ νόμου τῆς ἁμαρτίας καί τοῦ θανάτου τῆς φθορᾶς», (Πρβλ. Ρωμ. 8,2). Ἰδού λοιπόν ἡ πολυδύναμος δύναμις, τό ὅπλον κατά τοῦ διαβόλου, τό ἄϋλον φάρμακον καί ἡ ἐπονείδιστος δόξα ἀλλά καί ἡ ὡραιότης τῆς Ἐκκλησίας, ἡ ὁποία εἶναι τεθεμελιωμένη ἐπί τοῦ θυσιαστικοῦ καί σταυρικοῦ αἵματος τοῦ Χριστοῦ. Τούτου ἕνεκεν ὁ Σταυρός τοῦ Χριστοῦ ἀποτελεῖ την ἀνεξάντλητον πηγήν τῆς δυνάμεως τῆς Ἐκκλησίας.
Ἐπί τοῦ Σταυροῦ καί διά τοῦ Σταυροῦ ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός ἐνίκησε τόν διάβολον καί παρέσχε ταῖς ψυχαῖς ἡμῶν τήν Εἰρήνην Αὐτοῦ. Οὗτός ἐστι «ὁ θεός τῆς ἀγάπης καί τῆς εἰρήνης», (Β΄ Κορ. 13,11). Διά τοῦ αἵματος τοῦ σταυροῦ αὐτοῦ ὁ Χριστός εἰρηνοποίησε τά ἐπί τῆς γῆς καί τά ἐν οὐρανοῖς (Πρβλ. Κολ. 1,20) κηρύττει καί πάλιν ὁ σοφός Παῦλος.
Ἡ Ὕψωσις τοῦ Τιμίου καί ζωοποιοῦ Σταυροῦ, τοὐτέστιν τοῦ Χριστοῦ, μᾶς καλεῖ, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, ὡς πιστά μέλη τοῦ σώματος Αὐτοῦ, ἵνα ἀγωνισθῶμεν ἀφ’ ἑνός μέν, κατά τῶν προσωπικῶν παθῶν ἡμῶν καί ἀφ’ ἑτέρου ὑπέρ τῆς ἀποκαταστάσεως τῆς διαρραγείσης ἑνότητος τῆς Μιᾶς Ἁγίας Καθολικῆς καί Ἀποστολικῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ἀκούοντες εἰς τό παράγγελμα τοῦ μακαρίου Παύλου, «σπουδάζοντες τηρεῖν τήν ἑνότητα τοῦ Πνεύματος ἐν τῷ συνδέσμῳ τῆς εἰρήνης», (Ἐφ. 4,3)
Μετά δέ τοῦ ὑμνωδοῦ εἴπωμεν: «Σταυρός ὑψοῦται σήμερον, καί κόσμος ἁγιάζεται· ὁ γάρ Πατρί συνεδρεύων, καί Πνεύματι Ἁγίῳ. ἐν τούτῳ χεῖρας ἁπλώσας, τόν κόσμον ὅλον εἵλκυσας, πρός τήν σήν Χριστέ ἐπίγνωσιν. τούς οὖν εἰς Σέ πεποιθότας, θείας δόξης ἀξίωσον» καί δός τήν εἰρήνην ἐν τῇ περιοχῇ ἡμῶν καί εἰς τόν κόσμον ἅπαντα. Ἔτη πολλά καί εἰρηνικά. Ἀμήν».
