Η μνήμη του Προφήτη Ηλία του Θεσβίτου εορτάστηκε στη φερώνυμη πανηγυρίζουσα Ιερά Μονή που βρίσκεται στα περίχωρα των Ιεροσολύμων την Τρίτη 2 Αυγούστου 2022 (20 Ιουλίου 2022 με το παλαιό εορτολόγιο).
Το απόγευμα της παραμονής της εορτής τελέσθηκε Εσπερινός και το πρωί της κυριωνύμου ημέρας Θεία Λειτουργία προεξάρχοντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Καπιτωλιάδος κ. Ησυχίου, συλλειτουργούντων του Σεβασμιωτάτου Αρχιεπισκόπου Σεβαστείας κ. Θεοδοσίου και του Σεβασμιωτάτου Αρχιεπισκόπου Μαδάβων κ. Αριστοβούλου, Αγιοταφιτών Ιερομονάχων, του Αρχιμανδίτου π. Μελετίου, των εφημερίων του Ιερού Ναού του Αγίου Ιακώβου του Αδελφοθέου π. Φάραχ και π. Χάδερ και άλλων Αραβοφώνων Πρεσβυτέρων από τα Ιεροσόλυμα, τη Βηθλεέμ, τη Μπετζάλλα και το Χωριό των Ποιμένων.
Έψαλλε η χορωδία του Καθεδρικού Ναού του Αγίου Ιακώβου και παρέστη, μεταξύ άλλων πιστών, η εκπρόσωπος του Ελληνικού Γενικού Προξενείου κ. Ζαχαριουδάκη Χριστίνα.
Στο Κοινωνικό της Θείας Λειτουργίας ο προεξάρχων Αρχιερέας Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Καπιτωλιάδος κ. Ησύχιος εκφώνησε το κήρυγμα του Μακαριωτάτου Πατριάρχη Ιεροσολύμων κ.κ. Θεοφίλου, επισημαίνοντας, μεταξύ άλλων, ότι «τα ποικίλα κατορθώματα της προφητικής δράσεως του Θεσβίτου Ηλία κατέστησαν αυτόν “Άνθρωπον του Θεού”».
Την Αρχιερατική Συνοδεία και το εκκλησίασμα δεξιώθη στο ηγουμενείο ο φίλεργος και επιμελής επιστάτης της Μονής Μοναχός Αχίλλιος, ενώ το μεσημέρι παρετέθη εόρτιος τράπεζα.
Αναλυτικά, το σχετικό δελτίο τύπου της Αρχιγραμματείας του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων:
Τήν Τρίτην, 20ήν Ἰουλίου/2αν Αὐγούστου 2022, ἑωρτάσθη ὑπό τοῦ Πατριαρχείου ἡ ἑορτή τοῦ Προφήτου Ἠλιοῦ τοῦ Θεσβίτου, ἤτοι τοῦ ἐκ Θέσβης καταγομένου.
Κατά τήν ἑορτήν ταύτην ἡ Ἐκκλησία ἀντλοῦσα ἐκ τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, κυρίως ἐκ τῶν βιβλίων τῶν Βασιλειῶν, ἀλλά καί ἐκ τῆς Καινῆς, ἐκ τῶν Εὐαγγελίων καί ἐκ τῆς ἐπιστολῆς τοῦ Ἁγίου Ἰακώβου, ἀναμιμνῄσκεται ὅτι ὁ προφήτης Ἠλίας εἶναι «ὁ ἔνσαρκος ἄγγελος, τῶν προφητῶν ἡ κρηπίς, ὁ δεύτερος Πρόδρομος τῆς παρουσίας Χριστοῦ», εἶναι ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος «ἀποδιώκει νόσους καί καθαρίζει λεπρούς», ὁ καταρρίψας διά τῆς προσευχῆς πῦρ ἐξ οὐρανοῦ καί κατασφάξας τούς Ἱερεῖς τῆς αἰσχύνης τοῦ ἐν τῷ Καρμηλίῳ ὄρει θυσιαστηρίου, ὁ μή θανών ἀλλ’ ἀναληφθείς ἐπί πυρίνου ἅρματος εἰς οὐρανούς καί ἐπιρρίψας τήν μηλωτήν αὐτοῦ εἰς τόν μαθητήν αὐτοῦ Ἐλισσαῖον, ὁ ὁποῖος περιεπάτησεν ἐπ΄ αὐτήν καί διέσχισεν τόν Ἰορδάνην.
Πρός τιμήν τοῦ προφήτου Ἠλιοῦ ἐτελέσθη εἰς τήν Ἱεράν Μονήν αὐτοῦ, τήν κειμένην μεταξύ Ἱεροσολύμων καί Βηθλεέμ, Ἑσπερινός ἀφ’ ἑσπέρας καί θεία Λειτουργία τήν πρωΐαν, προεξάρχοντος τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καπιτωλιάδος κ. Ἡσυχίου, συλλειτουργούντων τοῦ Σεβασμιωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Σεβαστείας κ. Θεοδοσίου καί τοῦ Σεβασμιωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Μαδάβων κ. Ἀριστοβούλου, Ἁγιοταφιτῶν Ἱερομονάχων, τοῦ Ἀρχιμανδίτου π. Μελετίου, τῶν ἐφημερίων τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἰακώβου τοῦ Ἀδελφοθέου π. Φάραχ καί π. Χάδερ καί ἄλλων Ἀραβοφώνων Πρεσβυτέρων ἐξ Ἱεροσολύμων, Βηθλεέμ, Μπετζάλλας καί Χωρίου τῶν Ποιμένων, ψαλλούσης τῆς χορῳδίας τοῦ Καθεδρικοῦ Ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἰακώβου καί μετεχόντων πιστῶν ἐκ τῶν ὡς ἄνω πόλεων, παρουσίᾳ τῆς ἐκπροσώπου τοῦ Ἑλληνικοῦ Γενικοῦ Προξενείου κ. Ζαχαριουδάκη Χριστίνης.
Εἰς τό Κοινωνικόν τῆς θείας Λειτουργίας ὁ προεξάρχων Ἀρχιερεύς Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Καπιτωλιάδος κ. Ἡσύχιος ἐξεφώνησε τό κήρυγμα τοῦ Μακαριωτάτου, ἔχον ὡς ἔπεται:
“Χωρητικόν δοχεῖόν σε, θείου Πνεύματος ἔγνωμεν, ἄγγελον ἐν γῇ, πῦρ ζήλου θείου πνέοντα, δυσσέβειαν τρέποντα, καί βασιλεῖς ἐλέγχοντα, χρίοντα προφήτας, Ἠλιού καί αἰσχύνης, συγκόπτοντα μαχαίρᾳ, ἱερεῖς· διά τοῦτο, βοῶμέν σοι· Μελλούσης ἡμᾶς αἰσχύνης ρῦσαι», ἀναφωνεῖ ὁ ὑμνῳδός τῆς Ἐκκλησίας.
Ἀγαπητοί ἐν Χριστῷ ἀδελφοί,
Εὐλαβεῖς Χριστιανοί καί προσκυνηταί,
Ἡ πανέορτος μνήμη τῆς ἐν οὐρανούς πυρφόρου ἀναβάσεως τοῦ ἁγίου ἐνδόξου Προφήτου Ἠλιοῦ τοῦ Θεσβίτου, συνήθροισεν ἡμᾶς σήμερον ἐν τῷ πανσέπτῳ Ναῷ, ἵνα εὐχαριστιακῶς δοξάσωμεν τῷ τοῦτον δοξάσαντα Χριστῷ τῷ Θεῷ ἡμῶν.
Ὁ Προφήτης Ἠλίας διακρίνεται διά τόν ὑπερβάλλοντα ἔνθεον καί κατ’ ἐπίγνωσιν ζῆλον αὐτοῦ, ὡς διατυπώνει τοῦτο ὁ ὑμνῳδός αὐτοῦ λέγων: «Ἠλίας ὁ ζηλωτής καί τῶν παθῶν αὐτοκράτωρ… οὗτος γάρ ἐν σώματι ἄγγελος καί ἄσαρκος ἄνθρωπος δέδεικται τοῖς κατορθώμασιν…».
Τά ποικίλα κατορθώματα τῆς προφητικῆς δράσεως τοῦ Θεσβίτου Ἠλία κατέστησαν αὐτόν «Ἄνθρωπον τοῦ Θεοῦ» κατά τήν μαρτυρίαν τῆς εἰς Σαρεπτά τῆς Σιδωνίας χήρας γυναικός: «Καί εἶπεν ἡ γυνή πρός Ἠλιού· ἰδού ἔγνωκα ὅτι σύ ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ καί ρῆμα Κυρίου ἐν τῷ στόματί σου ἀληθινόν», (Γ΄ Βασιλ. 17,24). Τοῦτο ἐξ ἄλλου ἐπιβεβαιοῖ καί ὁ Εὐαγγελιστής Λουκᾶς λέγων περί Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου: “καί αὐτός (ὁ Ἰωάννης) προελεύσεται ἐνώπιον αὐτοῦ ἐν πνεύματι καί δυνάμει ᾿Ηλιοῦ, ἐπιστρέψαι καρδίας πατέρων ἐπί τέκνα καί ἀπειθεῖς ἐν φρονήσει δικαίων, ἑτοιμάσαι Κυρίῳ λαόν κατεσκευασμένον”, (Λουκ. 1,17).
Ἑρμηνεύοντες τό χωρίον τοῦτο, ὁ μέν Ζιγαβηνός λέγει: «Πνεῦμα μέν ὠνόμασε [ἡ Γραφή ] τό πνευματικόν χάρισμα, δύναμιν δέ τήν ἐνέργειαν. Λέγει γοῦν, ὅτι καί τό χάρισμα καί τήν ἐνέργειαν ἕξει τοῦ Ἠλιοῦ». Ὁ δέ Ὠριγένης ἐπισημαίνει: «Οὐ γάρ ἐν ψυχῇ Ἠλιού φησιν· οὐ γάρ ἦν μετεμψύχωσις. Ἀλλ’ ἐν πνεύματι καί δυνάμει Ἠλιοῦ. Ἦν γάρ ἐπί τόν Ἠλίαν πνεῦμα καί δύναμις, εἴτ’ οὖν πνευματικόν χάρισμα, ὥσπερ καί ἐπί ἕκαστον τῶν προφητῶν. Τό οὖν πνεῦμα, ὅπερ ἦν ἐν Ἠλίᾳ, γέγονεν ἐν Ἰωάννῃ… τό ἐν πνεύματι… ἐν τῷ προφητικῷ λέγει χαρίσματι».
Ὁ ἅγιος ἀπόστολος Ἰάκωβος ὁ Ἀδελφόθεος ἐπικαλεῖται ἐν τῇ ἐπιστολῇ αὐτοῦ τόν Προφήτην Ἠλίαν ὡς παράδειγμα τῆς δυνάμεως τῆς προσευχῆς λέγων: «Πολύ ἰσχύει δέησις δικαίου ἐνεργουμένη. Ἠλίας ἄνθρωπος ἦν ὁμοιοπαθής ἡμῖν, καί προσευχῇ προσηύξατο τοῦ μή βρέξαι, καί οὐκ ἔβρεξεν ἐπί τῆς γῆς ἐνιαυτούς τρεῖς καί μῆνας ἕξ· καί πάλιν προσηύξατο, καί ὁ οὐρανός ὑετόν ἔδωκε καί ἡ γῆ ἐβλάστησε τόν καρπόν αὐτῆς», (Ἰακ. 5, 16-17).
Ὁ Συναξαριστής τοῦ μεγαλωνύμου προφήτου ἡμῶν λέγει ὅτι «ὁ ὑπέρ τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ ζῆλος τοῦ Ἠλιοῦ συγκρίνεται πρός τό πῦρ· καί ὁ λόγος αὐτοῦ εἰς διδασκαλίαν καί ἔλεγχον πρός λαμπάδα καιομένην· ἐκ τούτου ἔλαβε καί τήν ἐπωνυμίαν ζηλωτής». Κινούμενος ὑπό τοῦ ἐνθέου αὐτοῦ ζήλου ὁ Ἠλίας ἤλεγξεν αὐστηρῶς τήν ἀσέβειαν, δηλονότι τήν εἰδωλολατρίαν, ἀλλά καί τήν παρανομίαν τῶν ἀρχόντων τῆς ἐποχῆς αὐτοῦ.
Ἀξιοσημείωτον τό γεγονός τῆς ὑπό τοῦ δικαίου Ἠλιοῦ καταβιβάσεως πυρός ἐκ τοῦ οὐρανοῦ ἐπί τό Καρμήλιον Ὄρος, ἔνθα κατέκαυσε τήν πρός τόν Θεόν θυσίαν αὐτοῦ, ἐνώπιον παντός τοῦ λαοῦ εἰς ἐπίγνωσιν τῆς ἀληθείας, ὡς μαρτυροῦσιν αἱ Ἅγιαι Γραφαί: «καί ἀνεβόησεν ᾿Ηλιού εἰς τόν οὐρανόν καί εἶπεν…· ἐπάκουσόν μου, Κύριε, ἐπάκουσόν μου ἐν πυρί, καί γνώτω ὁ λαός οὗτος, ὅτι σύ εἶ Κύριος ὁ Θεός καί σύ ἔστρεψας τήν καρδίαν τοῦ λαοῦ τούτου ὀπίσω. Καί ἔπεσε πῦρ παρά Κυρίου ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καί κατέφαγε τά ὁλοκαυτώματα … καί τούς λίθους καί τόν χοῦν ἐξέλειξε τό πῦρ· καί ἔπεσε πᾶς ὁ λαός ἐπί πρόσωπον αὐτῶν καί εἶπον· ἀληθῶς Κύριος ὁ Θεός, αὐτός ὁ Θεός», (Γ΄ Βασιλ. 18,35,37,38,39).
Προσέτι δέ ὁ θεσπέσιος Ἠλίας ἔσχισε τό ρεῦμα τοῦ Ἰορδάνου ποταμοῦ καί διέβη αὐτός καί ὁ μαθητής αὐτοῦ Ἐλισσαῖος διά ξηρᾶς καί ἐν ᾧ συνελάλει μετ’ αὐτῶν ἁρπαγείς αἰφνιδίως ὑπό πυρίνου ἅρματος ἀνελήφθη «ὡς εἰς τόν οὐρανόν, τοὐτέστιν εἰς τόν ἀέρα καί ἐκεῖθεν εἰς τόπον, ὅπου μόνον ὁ Θεός γνωρίζει», (Δ΄ Βασιλ. 2,11).
Καί τοῦτο, διότι, ὡς λέγει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Εὐαγγελιστής: «Οὐδείς ἀναβέβηκεν εἰς τόν οὐρανόν, εἰ μή ὁ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καταβάς, ὁ Υἱός τοῦ ἀνθρώπου», (Ἰωάν. 3,13).
Ὁ προφήτης Ἠλίας, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, κατέχει ἐξέχουσαν θέσιν μεταξύ τῶν προφητῶν καί τῶν δικαίων τοῦ Μωσαϊκοῦ νόμου, δηλονότι τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης. Ὀρθῶς ἐλέχθη ὅτι οὗτος ὁμοιάζει μέ τάς μεγάλας προσωπικότητας τοῦ Μωϋσέως καί τοῦ Προδρόμου καί θεωρεῖται τύπος Χριστοῦ. Ὁ Ἠλίας ἐμφανίζεται μετά τοῦ Μωϋσέως εἰς τήν Μεταμόρφωσιν τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν Χριστοῦ ἐν τῷ Ὄρει Θαβώρ. Ὁ Ἠλίας καί ὁ Πρόδρομος ἀναγνωρίζονται ἀμφότεροι θερμοί καί αὐστηροί κήρυκες μετανοίας.
Ὁ Θεσβίτης Ἠλίας μνημονεύεται ὑπό τοῦ Προφήτου Μαλαχίου ὡς κήρυξ μετανοίας πρό τῆς Δευτέρας Παρουσίας τοῦ Χριστοῦ: «καί ἰδού ἐγώ ἀποστελῶ ὑμῖν ᾿Ηλίαν τόν Θεσβίτην, πρίν ἢ ἐλθεῖν τήν ἡμέραν Κυρίου τήν μεγάλην καί ἐπιφανῆ, ὃς ἀποκαταστήσει καρδίαν πατρός πρός υἱόν καί καρδίαν ἀνθρώπου πρός τόν πλησίον αὐτοῦ, μή ἐλθών πατάξω τήν γῆν ἄρδην,… λέγει Κύριος Παντοκράτωρ», (Μαλαχίου 4, 5-6).
Ὁ θεσπέσιος Ἠλίας, ὡς πολλάκις ἐπεβεβαίωσεν ὁ Ἰησοῦς Χριστός, θά ἔλθῃ κατά τό τέλος τοῦ κόσμου, ὅπως ὁ Ἰωάννης ὁ Βαπτιστής κατά τήν πρώτην παρουσίαν «ὁ ἐν πνεύματι καί δυνάμει Ἠλιοῦ», (Λουκ. 1,17), ἵνα ἐπιστρέψωσιν καρδίας τέκνων ἐπί πατέρων διά τοῦ κηρύγματος τῆς μετανοίας, (Πρβλ. Ματθ. 13, 13-17 καί Ματθ. 11, 2-14).
Ἑρμηνεύων τούς ὡς ἄνω λόγους ὁ ἅγιος Κύριλλος Ἀλεξανδρείας λέγει: «Ὥσπερ ὁ μακάριος Ἰωάννης ὁ Βαπτιστής, διεκήρυττε λέγων: ἑτοιμάσατε τήν ὁδόν Κυρίου, εὐθείας ποιεῖτε τάς τρίβους αὐτοῦ (Ματθ. 3,3), οὕτω καί ὁ θεσπέσιος Ἠλίας ἐγγύς ὄντα [τόν Κύριον] διακηρύττει τότε, καί ὅσον οὐδέπω παρεσόμενον [= ἐν ᾧ ἀκόμη δέν ἔχει ἔλθει], ἵνα κρίνῃ τήν οἰκουμένην ἐν δικαιοσύνῃ».
Ἡμεῖς, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, οἱ τιμῶντες τήν πάνσεπτον μνήμην τοῦ ἁγίου Προφήτου Ἠλιοῦ, τοῦ Θεσβίτου, τοῦ ἔχοντος μεγάλην παρρησίαν παρά τῷ Θεῷ καί Πατρί ἐν τοῖς οὐρανοῖς, παρακαλέσωμεν τήν μεσιτείαν αὐτοῦ σύν ταῖς πρεσβείαις τῆς Ὑπερευλογημένης Δεσποίνης Θεοτόκου καί ἀειπαρθένου Μαρίας καί μετά τοῦ ὑμνῳδοῦ εἴπωμεν:«Ρήματι ζῶντι ἔκλεισας, οὐρανόν ὑετίζοντα, ρήματί σου νῦν, πνευματικῷ διάνοιξον, τάς πύλας μοι δέομαι, τῆς μετανοίας Ἅγιε, πέμπων τῇ ψυχῇ μου, κατανύξεως ὄμβρους, καί σῶσόν με βοῶντα· Ἱερεῖς εὐλογεῖτε, λαός ὑπερυψοῦτε, Χριστόν εἰς τούς αἰῶνας».
Ἀμήν, ἔτη πολλά!”
Τήν Ἀρχιερατικήν Συνοδείαν καί τό ἐκκλησίασμα ἐδεξιώθη εἰς τό ἡγουμενεῖον ὁ φίλεργος καί ἐπιμελής ἐπιστάτης τῆς Μονῆς Μοναχός Ἀχίλλιος τῇ δέ μεσημβρίᾳ παρετέθῃ τῇ Ἀρχιερατικῇ Συνοδεία ἑόρτιος τράπεζα.
ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΣΠΕΡΙΝΟ:
ΑΠΟ ΤΗ ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ:
