Εωρτάσθη χθες (13ην/26ην Ὀκτωβρίου 2019) ὑπό τοῦ Πατριαρχείου ἡ ἑορτή τῆς ἐπανακομιδῆς τοῦ λειψάνου τοῦ Ὁσίου Πατρός ἡμῶν Σάββα τοῦ ἡγιασμένου.
Τό γεγονός τῆς ἐπανακομιδῆς τοῦ λειψάνου ἔλαβε χώραν τήν 13ην/26ην Ὀκτωβρίου τοῦ ἔτους 1965. Τότε, ἕν ἔτος μετά τήν συνάντησιν τοῦ μακαριστοῦ Πατριάρχου Ἀθηναγόρα καί τοῦ Πάπα Ἰωάννου Παύλου ΣΤ΄, μετά τήν ἄρσιν τῶν ἀναθεμάτων καί τήν ἔναρξιν τοῦ θεολογικοῦ διαλόγου μεταξύ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας καί Ρωμαιοκαθολικῆς Ἐκκλησίας, τό Πατριαρχεῖον Ἱεροσολύμων ἐζήτησε τό ἱερόν λείψανον τοῦ Ὁσίου Σάββα, τό ὁποῖον οἱ Σταυροφόροι εἶχον μεταφέρει εἰς Βενετίαν.
Ἡ Ρωμαιοκαθολική Ἐκκλησία ἐπέστρεψε τοῦτο καί μετηνέχθη πρός ὑποδοχήν πάνδημον εἰς τήν Πύλην τοῦ Δαβίδ, προσκύνησιν ἐπί μίαν ἑβδομάδα εἰς τό Ναόν τῆς Ἀναστάσεως καί ἐκεῖθεν πρός φύλαξιν διά παντός εἰς τήν Λαύραν τήν ὑπό τοῦ Ἁγίου Σάββα ἱδρυθεῖσαν πρός προστασίαν τῶν Ἁγιοσαββιτῶν Πατέρων καί τῶν προσκυνητῶν καί πρός ἐνίσχυσιν πνευματικήν καί ἁγιασμόν
Διά τόν ἑορτασμόν τοῦ γεγονότος τούτου προεξῆρξεν ὁλονυκτίου Ἀγρυπνίας, Ἀποδείπνου και Χαιρετισμῶν, Ὄρθρου καί θείας Λειτουργίας ἡ Α.Θ.Μ. ὁ Πατήρ ἡμῶν καί Πατριάρχης Ἱεροσολύμων κ.κ. Θεόφιλος, συλλειτουργούντων Αὐτῷ τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ἑλενουπόλεως κ. Ἰωακείμ καί τοῦ Σεβασμιωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντίνης κ. Ἀριστάρχου, Ἁγιοταφιτῶν Ἱερομονάχων καί Ἱερομονάχων ἄλλων Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν, Ἀραβόφωνων Ἱερέων, καί τῶν Ἱεροδιακόνων Μάρκου και Εὐλογίου, ψαλλόντων τοῦ Πρωτοψάλτου Κωνσταντίνου Σπυροπούλου καί τοῦ Λαμπαδαρίου τοῦ Ναοῦ τῆς Ἀναστάσεως κ. Βασιλείου Γκοτσοπούλου δεξιά ἑλληνιστί καί τοῦ Ἀρχιμανδρίτου Φιλοθέου ἀριστερά Ἀραβιστί καί προσευχομένων, τοῦ Πνευματικοῦ της Λαύρας Ἀρχιμανδρίτου Εὐδοκίμου, ἐντοπίων ἐξ Ἱεροσολύμων, Βηθλεέμ, Μπετζάλλας, Χωρίου τῶν Ποιμένων καί προσκυνητῶν ἐξ Ἑλλάδος, Ρουμανίας καί Ρωσίας.
Πρός τό ἐκκλησίασμα τοῦτο ἐκήρυξε τόν θεῖον λόγον ὁ Μακαριώτατος εἰς τό Κοινωνικόν τῆς θείας Λειτουργίας ἑλληνιστί ὡς ἕπεται:
«Παρακαλῶ οὖν ἡμᾶς, ἀδελφοί, διά τῶν οἰκτιρμῶν τοῦ Θεοῦ παραστῆσαι τά σώματα ὑμῶν θυσίαν ζῶσαν, ἁγίαν, εὐάρεστον τῷ Θεῷ, τήν λογικήν λατρείαν ὑμῶν καί μή συσχηματίζεσθαι τῷ αἰῶνι τούτῳ, ἀλλά μεταμορφοῦσθαι τῇ ἀνακαινώσει τοῦ νοός ὑμῶν εἰς τό δοκιμάζειν ὑμᾶς τί το θέλημα τοῦ Θεοῦ, τό ἀγαθόν καί εὐάρεστον καί τέλειον», (Ρωμ. 12, 1-2), κηρύττει ὁ θεῖος Παῦλος.
Ἀγαπητοί ἐν Χριστῷ ἅγιοι Πατέρες καί ἀδελφοί,
Εὐλαβεῖς Χριστιανοί καί προσκυνηταί,
«Ὁ τῆς ἐπουρανίου μητροπόλεως γεγονώς πολίτης», Σάββας ὁ ἡγιασμένος, συνήγαγε πάντας ἡμᾶς ἐν τῇ ἱερᾷ αὐτοῦ Λαύρᾳ, ἵνα ἑορτάσωμεν τήν σεπτήν μνήμην τῆς ἐκ τῆς ἰταλικῆς πόλεως Βενετίας ἀνακομιδῆς τῶν Ἁγίων αὐτοῦ λειψάνων, δηλονότι τοῦ εὐωδιάζοντος σκηνώματος αὐτοῦ.
Ἡ ἐπιτέλεσις τῆς μνήμης τῆς ἀνακομιδῆς τοῦ σκηνώματος τοῦ Ὁσίου Πατρός ἡμῶν Σάββα ἀποτελεῖ ἔργον εὐάρεστον τῷ Θεῷ ἀφ’ ἑνός καί εὐεργεσίαν προσγενομένην εἰς ἡμᾶς, τούς ὑποκειμένους τῇ φθορᾷ τοῦ θανάτου, ὑπό τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ τοῦ ζῶντος ἀφ’ ἑτέρου.
Ἀκούων εἰς τήν παράκλησιν τοῦ Ἀποστόλου Παύλου, ὁ θεσπέσιος Σάββας παρέστησε τό σῶμα αὐτοῦ θυσίαν ζῶσαν, ἁγίαν, εὐάρεστον τῶ Θεῷ, προσφέρων τοιουτοτρόπως τήν λογικήν λατρείαν, δηλονότι τήν πνευματικήν «τήν οὐδέν ἔχουσαν σωματικόν, οὐδέν παχύ, οὐδέν αἰσθητόν» κατά τόν Ἱερόν Χρυσόστομον. Τοῦτο ἐπιβεβαιοῖ καί ὁ βιογράφος αὐτοῦ, ἅγιος Κύριλλος ὁ Σκυθουπολίτης, λέγων: «Ὁ Σάββας, προωρισμένος ὤν ὑπό τοῦ Θεοῦ ἐκ μήτρας καί προεγνωσμένος πρό διαπλάσεως κατά τόν μέγαν προφήτην Ἱερεμίαν, πάντων ὁμοῦ τῶν τοῦ βίου περιφρονήσας ἐκδέδωκεν ἑαυτόν μοναστηρίῳ…, ἔνθα ἐξεπαιδεύθη τήν τῆς μοναχικῆς πολιτείας ἀκρίβειαν καί ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ τό τε ψαλτήριον ἐκμανθάνει καί τήν λοιπήν τοῦ κοινοβιακοῦ κανόνος κατάστασιν».
Ὁ πόθος πρός τήν εὐσέβειαν, τοὐτέστιν τήν κατά Χριστόν ζωήν, ὡδήγησε τόν ἐκ τῆς κώμης Μουταλάσκης τῆς Καππαδοκίας Σάββαν, εἰς τούς θεοβαδίστους τόπους τῆς Παλαιστίνης, ἔνθα ἐμαθήτευσε τόν μοναστικόν βίον παρά τούς πόδας τῶν μεγάλων τῆς ἐρήμου καθοδηγητῶν Θεοδοσίου τοῦ Κοινοβιάρχου καί Εὐθυμίου, τῶν ὁποίων καί ἀληθής μιμητής ἐγένετο.
Ὁ πολιστής τῆς ἐνταῦθα ἐρήμου Σάββας ἔχων κατά νοῦν τό παράγγελμα τοῦ σοφοῦ Παύλου: «δοκιμάζειν ὑμᾶς τί τό θέλημα τοῦ Θεοῦ τό ἀγαθόν καί εὐάρεστον καί τέλειον», (Ρωμ. 12,2), κατεφρόνησε τά σχήματα τοῦ παρόντος αἰῶνος, οἷον πλοῦτον, δόξαν καί πάντα τά πρόσκαιρα καί φθαρτά καί ἀντ’ αὐτῶν ἐζήλωσε τό τέλειον τοῦ Θεοῦ θέλημα. Διό και ὁ ὑμνῳδός τῆς Ἐκκλησίας λέγει: «Ἔξω σαρκός καί τοῦ κόσμου ταῖς ἀρεταῖς γεγονώς, καί δι’ αὐτῶν δοξάσας, ἐπί γῆς διά βίου, τόν Κύριον τῆς δόξης, Πάτερ σοφέ κατ’ ἀξίαν δεδόξασαι καί ἰαμάτων ἐδείχθης θεία πηγή, παρ’ αὐτοῦ Σάββα θεόληπτε».
Καί ὄντως, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, ὁ θεόληπτος Σάββας ἀνεδείχθη «ἰαμάτων θεία πηγή», δηλονότι ἰατρός ἀσθενῶν καί θεραπευτής ἀνιάτων ψυχικῶν τε καί σωματικῶν νόσων. Ἀψευδής ἀπόδειξις τούτου, ἀποτελεῖ τό πρό τῶν ὀφθαλμῶν ἡμῶν κείμενον ἄφθαρτον σκήνωμα αὐτοῦ, τό ὁποῖον ἀναδίδει ἱεράν εὐωδίαν καί χαρίσματα ἰαμάτων, ὡς λέγει καί ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς: «Τίς λόγος ἀξίως ἐξείποι τήν ἐν τοῖς σοροῖς τῶν ἁγίων καί τοῖς λειψάνοις τῶν ὁσίων παρά Θεοῦ δόξαν, τῷ παντί χρόνῳ συμπαρατεινομένην, τήν ἀναδιδομένην ἐκ τούτων ἱεράν εὐωδίαν, τά πηγάζοντα μύρα, τά χαρίσματα τῶν ἰαμάτων, τά ἐνεργήματα τῶν δυνάμεων, τάς πολυειδεῖς καί σωτηρίους ἡμῖν ἐν τούτοις ἐπιφανείας»· καί ἀναλυτικώτερον: Ποῖος λόγος θά διηγηθῆ ἐπαξίως τήν δόξαν, ἡ ὁποία προέρχεται ἀπό τόν Θεόν εἰς τούς σορούς τῶν Ἁγίων καί εἰς τά λείψανα τῶν ὀστῶν, ὅπου συμπαρατείνεται διαχρονικῶς, ὡς καί τήν εὐωδίαν, ἡ ὁποία ἀναδίδεται ἀπό αὐτά καί τά μύρα πού ἀναβλύζουν τά χαρίσματα τῶν ἰαμάτων, τά ἐνεργήματα τῶν δυνάμεων καί τάς ποικίλας καί σωτηρίους θεραπείας τάς γενομένας εἰς ἡμᾶς δι’ αὐτῶν;
Περιττόν νά εἴπωμεν, ὅτι τά λείψαντα τῶν ἁγίων ἀποτελοῦν μαρτυρίαν ἁπτήν τῆς Ἀναστάσεως τῶν νεκρῶν, καί «μνήμην δικαίων μετ’ ἐγκωμίων», (Παροιμ. 10,7) καί «δικαίων ψυχαί ἐν χειρί Θεοῦ», (Σοφ. Σολομ. 3,1), λέγει ἡ Ἁγία Γραφή. Ὁ δέ Σωτήρ ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός λέγει: «Οὐκ ἔστιν οὖν ὁ Θεός, Θεός νεκρῶν ἀλλά ζώντων, πάντες γάρ αὐτῷ ζῶσιν», (Ματθ. 22,32).
Τήν ἀληθῆ ταύτην μαρτυρίαν «τοῦ Θεοῦ τῶν ζώντων» ἀφ’ ἑνός καί τῆς «Ἀναστάσεως τῶν νεκρῶν» ἀφ’ ἑτέρου, κηρύττει καί εὐαγγελίζεται ἡμῖν ὁ Ὅσιος τοῦ Θεοῦ Πατήρ ἡμῶν Σάββας ὁ ἡγιασμένος, ὁ ὁποῖος ἠγάπησε Κύριον τόν Θεόν αὐτοῦ ἐν ὅλῃ τῇ καρδίᾳ του καί ἐν ὅλῃ τῇ ψυχῇ του καί ἐν ὅλῃ τῇ διανοίᾳ του, (Ματθ. 22, 37), κατά τήν ἐντολήν τοῦ Κυρίου.
Εἰς τοῦτο καλούμεθα καί ἡμεῖς σήμερον, οἱ τιμῶντες τήν μνήμην τοῦ Ὁσίου καί θεοφόρου Πατρός ἡμῶν Σάββα, ἵνα τηρῶμεν τάς ἐντολάς τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν Χριστοῦ καί ἀγαπῶμεν τήν Ἐκκλησίαν Αὐτοῦ, διότι, ὡς λέγει ὁ Εὐαγγελιστής Ἰωάννης, «οἴδαμεν ὅτι ἐκ Θεοῦ ἐσμεν, καί ὁ κόσμος ὅλος ἐν τῷ πονηρῷ κεῖται. Οἴδαμεν δέ ὅτι ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ ἥκει καί δέδωκεν ἡμῖν διάνοιαν, ἵνα γινώσκομεν τόν ἀληθινόν», (Α΄ Ἰωάν. 5,19).
Λέγομεν δέ τοῦτο διότι, κατά τόν ψαλμῳδόν, πολλοί «ἠγάπησαν αὐτόν ἐν τῷ στόματι αὐτῶν καί τῇ γλώσσῃ αὐτῶν ἐψεύσαντο αὐτῷ» [τῷ Θεῷ],(Ψαλμ. 77,36).
Παρακαλέσωμεν τόν μέγαν τῆς ἐρήμου πολιστήν, Σάββαν τόν ἡγιασμένον, τόν παρρησίαν ἔχοντα πρός Χριστόν τόν Θεόν, ἵνα μετά τῶν πρεσβειῶν τῆς Ὑπερευλογημένης Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου καί ἀειπαρθένου Μαρίας αἰτῆται φῶς ταῖς διανοίαις καί εἰρήνην ταῖς ψυχαῖς ἡμῶν. Μετά δέ τοῦ ὑμνῳδοῦ εἴπωμεν: «Βοᾷ χαριστήρια ἡ σή μεγίστη Λαύρα καί πάντιμος, οἰκιστήν σε καί κτίστην καί πολιοῦχον προβαλλομένη σοφέ καί καυχωμένη κραυγάζει πρός Κύριον· εὐλογητός ὁ Θεός ὁ τῶν Πατέρων ἡμῶν». Ἀμήν.
Μετά τήν Ἀπόλυσιν καί τό κόλλυβον εἰς τόν νάρθηκα, ὁ Μακαριώτατος παρεκάθισεν εἰς μοναστηριακήν τράπεζαν καί εὐλογῶν ἀνεχώρησε διερχόμενος κατά τό ἔθος ἐκ τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τοῦ Ὁσίου Θεοδοσίου τοῦ Κοινοβιάρχου.