Η μνήμη των Αγίων Ισαποστόλων Κωνσταντίνου και Ελένης εορτάστηκε τη Δευτέρα 3 Ιουνίου 2024 (21 Μαΐου με το παλαιό εορτολόγιο) στο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων με επίκεντρο τον φερώνυμο πανηγυρίζοντα Κεντρικό Μοναστηριακό Ναό στα Ιεροσόλυμα, ο οποίος είναι η Έδρα της Αγιοταφιτικής Αδελφότητος.
Προς τιμήν των δύο αγίων μεγάλων βασιλέων και ισαποστόλων Κωνσταντίνου και Ελένης, ιδρυτών και προστατών της Ρωμαιορθοδόξου εποχής στην Αγίαν Γη, τελέσθηκε Μέγας Εσπερινός το απόγευμα της παραμονής της εορτής στο Κεντρικό Μοναστήριο, χοροστατούντος του Μακαριωτάτου Πατριάρχου Ιεροσολύμων κ.κ. Θεοφίλου, και ιερουργούντων του Τυπικάρη Αρχιμανδρίτου π. Αλεξίου και των εφημερίων του Ναού Αρχιμανδρίτου π. Νικοδήμου, Αρχιμανδρίτου π. Στεφάνου, Αρχιμανδρίτου π. Αμφιλοχίου, του εφημερίου της Ιεράς Μονής Μεγάλης Παναγίας Αρχιμανδρίτου π. Μακαρίου, του Αρχιμανδρίτου π. Επιφανίου, του Ηγουμένου του Πραιτωρίου Αρχιμανδρίτου π. Διονυσίου.
Το πρωί της κυριώνυμης ημέρας τελέσθηκε Αναστάσιμη Πανηγυρική Θεία Λειτουργία λειτουργούντος του Μακαριωτάτου και συλλειτουργούντων του Τυπικάρη Αρχιμανδρίτου π. Αλεξίου, του Αρχιμανδρίτου π. Αμφιλοχίου, του Αρχιμανδρίτου π. Στεφάνου, του Πατριαρχικού Επιτρόπου και Ηγουμένου Άκκρης Αρχιμανδρίτου π. Σιλουανού, του π. Φάραχ εφημερίου του Καθεδρικού Ναού του Αγίου Ιακώβου.
Έψαλλαν ο Σεβασμιώτατος Αρχιεπισκόπος Μαδάβων κ. Αριστοβούλου και ο Ιεροδιάκονος π. Συμεών με μαθητές της Πατριαρχικής Σχολής Σιών.
Παρέστη η Πρόξενος κ. Άννα Μάντικα με τη συμμετοχή των Αραβοφώνων Ορθοδόξων πιστών και προσκυνητών.
Μετά την Απόλυση ακολούθησε επίσημη άνοδος εν πλήρει Ιερατική λειτουργική αμφιέσει στην αίθουσα του Πατριαρχείου.
Κατά την διάβαση της Πύλης του Πατριαρχείου η επιμελουμένη του Αρτοποιείου καθηγουμένη της Ιεράς Μονής Παναγίας Σειδανάγιας μοναχή Σεραφείμα απένειμε τα αρτίδια ευλογίας στους διερχομένους.
Στο Πατριαρχείο ο Μακαριώτατος, διένειμε Πατριαρχικές ευλογίες και ευχήθηκε στους εορτάζοντες τας πρεσβείας των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης.
Στη συνέχεια ο Μακαριώτατος Πατριάρχης Ιεροσολύμων κ.κ. Θεόφιλος απήυθυνε προσφώνηση επισημαίνοντας, μεταξύ άλλων, ότι οι Αγίοι Κωνσταντίνος και Ελένη «ἀνεδείχθησαν μεγάλοι βασιλεῖς καί ἡγέται ὄχι μόνον διά τήν τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίαν, ἀλλά καί διά σύμπασαν τήν ἀνθρωπότητα».
Αναλυτικά η προσφώνηση του Πατριάρχη Ιεροσολύμων κ.κ. Θεοφίλου:
“Οὐκ ἐξ ἀνθρώπων εἴληφε, τό βασίλειον κράτος, ἀλλ’ ἐκ τῆς θείας Χάριτος, Κωνσταντῖνος ὁ μέγας, σύν τῇ μητρί οὐρανόθεν, ἐξαστράπτον δέ βλέπει, Σταυροῦ τό θεῖον τρόπαιον· ὅθεν τούτῳ ὀλέσας τούς δυσμενεῖς, τῶν εἰδώλων ἔλυσε τήν ἀπάτην, ἐν κόσμῳ δέ ἐκράτυνε, τήν ὀρθόδοξον πίστιν”.
Ἐκλαμπρότατε Γενικέ Πρόξενε τῆς Ἑλλάδος κ. Δημήτριε Ἀγγελοσόπουλε,
Σεβαστοί Ἅγιοι Πατέρες καί Ἀδελφοί,
Εὐλαβεῖς Χριστιανοί καί Προσκυνηταί,
Εὐφραίνεται καί ἀγάλλεται σήμερον ἡ Ἁγία τοῦ Θεοῦ Ἐκκλησία καί δή ἡ τῶν Ἱεροσολύμων ἐπί τῇ ἑορτίῳ μνήμῃ τῶν ἁγίων ἐνδόξων, θεοστέπτων καί ἰσαποστόλων μεγάλων βασιλέων Κωνσταντίνου καί Ἑλένης.
Οἱ Ἅγιοι οὗτοι ἀνεδείχθησαν μεγάλοι βασιλεῖς καί ἡγέται ὄχι μόνον διά τήν τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίαν, ἀλλά καί διά σύμπασαν τήν ἀνθρωπότητα. Ἐπ᾽ αὐτοῦ καί δι᾽ αὐτοῦ τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου ἐξεδόθη τό Διάταγμα τῶν Μεδιολάνων τῷ 313 μ.Χ. διά τοῦ ὁποίου ἔπαυσαν πάντες οἱ κατά τῆς Ἐκκλησίας διωγμοί, ἐθριάμβευσεν ὁ Χριστιανισμός καί κατελύθη τό σκότος τῆς δαιμονιώδους εἰδωλολατρείας. Τῷ 325 συνήθροισε τήν ἐν Νικαίᾳ Α´ Οἰκουμενικήν Σύνοδον, τήν ὁποίαν καί προσηγόρευσεν αὐτοπροσώπως. Τῷ 328 κατέβαλε τά θεμέλια τῆς ἐπωνύμου αὐτῷ Κωνσταντινουπόλεως, εἰς τήν ὁποίαν μετηνέχθη ὁ αὐτοκρατορικός θρόνος ἐκ τῆς Ρώμης, ἐπονομασθεῖσα καί αὐτή Νέα Ρώμη.
Τήν ἀνεκτίμητον ταύτην συμβολήν ἐξόχως ἐμεγάλυνε ἡ ὑπό τῶν Ἁγίων Κωνσταντίνου καί Ἑλένης ἐπιδειχθεῖσα εὐλάβεια διά τούς Ἁγίους Τόπους καί δή διά τήν οἰκοδομήν τοῦ σωτηρίου Μαρτυρίου, τοῦ ἱεροῦ δηλονότι μνήματος τοῦ Χριστοῦ τῷ 326. “Οὗτος καί πρῶτος καί μόνος μοι σκοπός… ὅπως τόν ἱερόν ἐκεῖνον τόπον, ὅν Θεοῦ προστάγματι αἰσχίστης εἰδώλου προσθήκης ὥσπερ τινός ἐπικειμένου βάρους ἐκούφισα (=ἐλάφρυνα) ἅγιον μέν ἐξ ἀρχῆς Θεοῦ κρίσει γεγενημένον, ἁγιώτερον δ᾽ ἀποφανθέντα ἀφ᾽ οὗ τήν τοῦ σωτηρίου πάθους πίστιν εἰς φῶς προήγαγεν, οἰκοδομημάτων κάλλει κοσμήσωμεν”, γράφει εἰς τήν πρός Μακάριον Ἐπίσκοπον τῆς ἐν Ἱεροσολύμοις Ἐκκλησίας ὁ βασιλεύς Κωνσταντῖνος.
Εὐγνώμονες ὄντες εἰς τούς ἐνδόξους τούτους ἱδρυτάς τοῦ “Τάγματος τῶν Σπουδαίων”, τήν Γεραράν δηλονότι Ἁγιοταφιτικήν ἡμῶν Ἀδελφότητα ἀφ᾽ ἑνός καί τούς γεννήτορας τοῦ χριστοπρεποῦς πνευματικοῦ μεγέθους τῆς Ρωμηοσύνης ἀφ᾽ ἑτέρου, χρεωστικῶς ἐτελέσαμεν Πατριαρχικήν θείαν Λειτουργίαν ἐν τῷ ἐπωνύμῳ Μοναστηριακῷ Ναῷ Ἁγίων Κωνσταντίνου καί Ἑλένης, ἔνθα ἱκετηρίους δεήσεις ἀνεπέμψαμεν τῷ Ἁγίῳ Τριαδικῷ Θεῷ ὑπέρ εἰρήνης ἐν τῇ ὑπό τοῦ πυρός τοῦ πολέμου δοκιμαζομένῃ περιοχῇ ἡμῶν.
Μετά δέ τοῦ ὑμνῳδοῦ εἴπωμεν: “Χαίροις Κωνσταντῖνε πάνσοφε, ὀρθοδοξίας πηγή, ἡ ποτίζουσα πάντοτε, τοῖς γλυκέσι νάμασι, τήν ὑφήλιον ἅπασαν. Χαίροις ἡ ρίζα, ἐξ ἧς ἐβλάστησε, καρπός ὁ τρέφων, τήν Ἐκκλησίαν Χριστοῦ. Χαίροις τό καύχημα, τῶν περάτων ἔνδοξε, Χριστιανῶν, βασιλέων πρώτιστε· Χαῖρε χαρά τῶν πιστῶν”.
Ἀμήν. Χριστός Ἀνέστη. Ἔτη πολλά καί εἰρηνικά”.
Στο πλαίσιο της δεξιώσεως ο Μακαριώτατος δέχθηκε τον Αγγλικανό Επίσκοπο Antony Poggo, General Secretary of the Anglican Communion, συνοδευόμενο από τον Αρχιεπίσκοπο Χουσάμ, Αγγλικανό Επίσκοπο στα Ιεροσόλυμα και τον π. Donald.
Ακολούθησε μοναστηριακή τράπεζα.
