Την Παρασκευή 5 Νοεμβρίου 2021 εορτάσθηκε στο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων η μνήμη του Αγίου Ιακώβου του Αδελφοθέου, του πρώτου Ιεράρχου των Ιεροσολύμων.
Προς τιμή της μνήμης του αποστόλου και ιερομάρτυρος Αγίου Ιακώβου τελέσθηκε στον φερώνυμο Καθεδρικό Ναό, ο Εσπερινός την παραμονή της εορτής, χοροστατούντος του Μακαριωτάτου Πατριάρχου Ιεροσολύμων κ.κ. Θεοφίλου.
Στην ακολουθία του Πανηγυρικού Εσπερινού συμμετείχε πλήθος Αγιοταφιτών Αρχιμανδριτών, ιερομονάχων, ιερέων και ιεροδιακόνων, ενώ στο ιερό ψαλτήρι έψαλλαν μαθητές της Πατριαρχικής Σχολής της Αγίας Σιών υπό του ιεροδιακόνου Συμεών, καθώς και η χορωδία του ναού του Αγίου Ιακώβου.
Το πρωί της Παρασκευής 5 Νοεμβρίου, ανήμερα της εορτής τελέσθηκε Πατριαρχική Θεία Λειτουργία προεξάρχοντος του Μακαριωτάτου Πατριάρχη Ιεροσολύμων κ.κ. Θεοφίλου, ενώ συλλειτούργησαν ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Καπιτωλιάδος κ. Ησύχιος, ο Σεβ. Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντίνης κ. Αρίσταρχος, ο Πέλλης κ. Φιλούμενος και ο Μαδάβων κ. Αριστόβουλος, μαζί με Αγιοταφίτες πατέρες.
Κατά την Πανηγυρική Θεία Λειτουργία έψαλλαν και πάλι η χορωδία της Πατριαρχικής Σχολής της Αγίας Σιών υπό του ιεροδιακόνου Συμεών και του κ. Βασιλείου Γκοτσόπουλου, μαζί με τον κ. Ριμόν Κάμαρ όπου συνέψαλλε στην αραβική γλώσσα.
Επίσης στη Θεία Λειτουργία παρέστη ο Γενικός Πρόξενος της Ελλάδος στα Ιεροσόλυμα κ. Ευάγγελος Βλιώρας.
Στο κοινωνικό της Θείας Λειτουργίας ο Μακαριώτατος Πατριάρχης Ιεροσολύμων κήρυξε τον θείο Λόγο αναφέροντας:
«Ὁ δέ παρακύψας εἰς νόμον τέλειον τόν τῆς ἐλευθερίας καί παραμείνας, οὗτος οὐκ ἀκροατής ἐπιλησμονῆς γενόμενος, ἀλλά ποιητής ἔργου, οὗτος μακάριος ἐν τῇ ποιήσει αὐτοῦ ἔσται», (Ἰακ. 1,25), κηρύττει ὁ ἅγιος Ἰάκωβος ἐν τῇ ἐπιστολῇ αὐτοῦ.
Ἀγαπητοί ἐν Χριστῷ ἀδελφοί,
Εὐλαβεῖς Χριστιανοί καί προσκυνηταί.
Ἡ χάρις τοῦ ἁγίου Ἀποστόλου Ἰακώβου «δούλου τοῦ Θεοῦ καί Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ» (Ἰακ. 1,1), συνήγαγε πάντας ἡμᾶς σήμερον ἐν τῷ ἐπωνύμῳ ἱερῷ ναῷ αὐτοῦ, τῷ παρακειμένῳ παρά τῷ Πανιέρῳ Ναῷ τῆς Ἀναστάσεως, ἵνα ἑορτάσωμεν τήν σεπτήν μνήμην αὐτοῦ ἐν τῷ τόπῳ τοῦ μαρτυρικοῦ θανάτου αὐτοῦ, δηλονότι τῆς ἁγίας πόλεως Ἱερουσαλήμ.
Χαίρει καί ἀγάλλεται ἡ ἁγιογραφική Μήτηρ τῶν Ἐκκλησιῶν, τό κατοικητήριον τοῦ Θεοῦ, ἐπί τῇ τελουμένῃ ἱερᾷ μνήμῃ τοῦ θεσπεσίου Ἰακώβου τοῦ καί ἀναδειχθέντος πρώτου Ἱεράρχου, ποιμένος καί διδασκάλου τῶν Ἱεροσολύμων, ἀλλά καί πιστοῦ οἰκονόμου τῶν μυστηρίων τῶν πνευματικῶν. Οὗτος ἐπωνομάσθη δίκαιος διά τήν ἄκραν αὐτοῦ ὁσιότητα καί δικαιοσύνην. Τοῦτο ἐξάλλου μαρτυρεῖ καί ἡ περί τῆς ἀληθοῦς σοφίας διδασκαλία αὐτοῦ λέγων: «Ἡ δέ ἄνωθεν σοφία πρῶτον μέν ἁγνή ἐστι, ἔπειτα εἰρηνική, ἐπιεικής, εὐπειθής, μεστή ἐλέους καί καρπῶν ἀγαθῶν, ἀδιάκριτος καί ἀνυπόκριτος. Καρπός δέ δικαιοσύνης εἰρήνη σπείρεται τοῖς ποιοῦσιν εἰρήνην», (Ἰακ. 3, 17-18).
Κατά δέ τόν Εὐσέβιον Καισαρείας Παλαιστίνης, ὁ δίκαιος Ἰάκωβος ὑπέστη μαρτυρικόν θάνατον διά τό κήρυγμα αὐτοῦ, ὅτι ὁ Ἰησοῦς κάθηται ἐκ δεξιῶν μεγάλης δυνάμεως, τοὐτέστιν τοῦ Θεοῦ Πατρός, καί μέλλει ἔρχεσθαι ἐπί τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ. Ἐν προκειμένῳ ὁ Εὐσέβιος παραθέτει τήν σχετικήν ἀναφοράν τοῦ Κλήμεντος Ἀλεξανδρείας ἔχουσαν οὕτως: «Ἰακώβῳ τῷ δικαίῳ καί Ἰωάννῃ καί Πέτρῳ μετά τήν ἀνάστασιν παρέδωκε τήν γνῶσιν ὁ Κύριος· Οὗτοι τοῖς λοιποῖς Ἀποστόλοις παρέδωκαν … δύο δέ γεγόνασιν Ἰάκωβοι, εἷς ὁ δίκαιος, ὁ κατά τοῦ πτερυγίου βληθείς καί ὑπό γναφέως ξύλῳ πληγείς εἰς θάνατον, ἕτερος δέ ὁ καρατομηθείς», (Εὐσεβ. Ἐκκλ. Ἱστορία Β,23).
Ὁ δίκαιος Ἰάκωβος μετά παρρησίας ἐκήρυττε ὅτι ὁ μόνος τέλειος νόμος εἶναι ὁ νόμος τοῦ Χριστοῦ, δηλονότι τό Εὐαγγέλιον τῆς Καινῆς Διαθήκης, τῆς προαναγγελθείσης ὑπό τοῦ Προφήτου Ἱερεμίου λέγοντος: «Ἰδού ἡμέραι ἔρχονται, φησί Κύριος, καί διαθήσομαι τῷ οἴκῳ Ἰσραήλ καί τῷ οἴκῳ Ἰούδα διαθήκην καινήν» (Ἱερεμίου 31,31).
Ὁ τέλειος οὗτος νόμος τοῦ Εὐαγγελίου τοῦ Χριστοῦ ἤ τῆς Καινῆς Διαθήκης, διακρίνεται διά τήν ἐλευθερίαν, τήν ὁποίαν παρέχει εἰς τόν ἐκτελοῦντα αὐτόν (=τόν νόμον). Διό καί ὁ Ἀπόστολος Ἰάκωβος λέγει: «ὁ δέ παρακύψας εἰς νόμον τέλειον τόν τῆς ἐλευθερίας καί παραμείνας … οὗτος μακάριος ἐν τῇ ποιήσει αὐτοῦ ἔσται», (Ἰακ. 1,25).
Ἑρμηνεύων τόν λόγον τοῦτον τοῦ Ἀδελφοθέου ὁ Οἰκουμένιος λέγει: «εἰπών νόμον τέλειον ἐπήνεγκε τόν τῆς ἐλευθερίας, τήν ἐλευθερίαν ἐπίσημον [=διακριτικόν σημεῖον] αὐτοῦ ποιούμενος. Ὁ γάρ κατά Χριστόν νόμος, τῆς περί πᾶν τό σαρκικόν ἀπαλλάξας δουλείας … ἐν ἐλευθερίᾳ καί ἀνέσει τόν προσιόντα [= τόν προσερχόμενον] καθίστησι». Μέ ἄλλα λόγια, ὁ νόμος τοῦ Χριστοῦ εἶναι αὐτός, ὁ ὁποῖος ἐλευθερώνει τόν ἄνθρωπον ἀπό τήν δουλείαν τῆς ἁμαρτίας.
Ὁ ἱερώτατός Παῦλος ἐπανειλημμένως ποιεῖται μνείαν «τῆς ἐλευθερίας ἥν ἔχομεν ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ», (Γαλ. 2,4). Διό καί παραγγέλλει λέγων: «τῇ ἐλευθερίᾳ οὖν, ᾗ Χριστός ἡμᾶς ἠλευθέρωσε, στήκετε καί μή πάλιν ζυγῷ δουλείας ἐνεχεσθε», (Γαλ.5,1). Ὁ δέ κορυφαῖος τῶν Ἀποστόλων Πέτρος λέγει: «ὅτι οὕτως ἐστί τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, ἀγαθοποιοῦντας φιμοῦν τήν τῶν ἀφρόνων ἀνθρώπων ἀγνωσίαν· ὡς ἐλεύθεροι, καί μή ὡς ἐπικάλυμμα ἔχοντες τῆς κακίας τήν ἐλευθερίαν, ἀλλ’ ὡς δοῦλοι Θεοῦ», (Α΄ Πετρ. 2, 15-16). (Διότι ἔτσι εἶναι τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, μέ τήν ἀγαθοεργίαν νά ἐπιβάλλετε σιωπήν εἰς τήν ἄγνοιαν τῶν ἀνθρώπων πού σᾶς κατηγοροῦν, χωρίς νά γνωρίζουν ποῖοι εἶσθε. Ὑποταχθῆτε σάν ἐλεύθεροι ἄνθρωποι ἀπό τήν κακίαν καί ἀπό κάθε ἄτοπον καί ὄχι σάν ἄνθρωποι πού ἔχουν τήν ἐλευθερίαν ὡς πρόφασιν τῆς κακίας καί τῆς ἀπαθείας, ἀλλά σάν δοῦλοι Θεοῦ).
Ἐλεύθερος ἐν Χριστῷ κατά τόν θεσπέσιον Ἰάκωβον, εἶναι ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος «οὐκ ἀκροατής ἐπιλησμονῆς γενόμενος, ἀλλά ποιητής ἔργου», (Ἰακ. 1,25). Κατά δέ τόν ψαλμῳδόν, ἐκεῖνος, ὁ ὁποῖος φυλάσσει τάς ἐντολάς τοῦ Κυρίου θά ἔχῃ ἀμοιβήν μεγάλην. «Τά κρίματα Κυρίου ἀληθινά, δεδικαιωμένα ἐπί τό αὐτό. Καί γάρ ὁ φυλάσσων αὐτά ἀνταπόδοσις πολλή», (Πρβλ. Ψαλμ. 18, 10-12). Κατά τόν σοφόν Παῦλον «καί αὐτή ἡ κτίσις ἐλευθερωθήσεται ἀπό τῆς δουλείας τῆς φθορᾶς εἰς τήν ἐλευθερίαν τῆς δόξης τῶν τέκνων τοῦ Θεοῦ»,(Ρωμ. 8,21).
Ἀξιοσημειώτως ὁ κατά τῶν Ἀρειανῶν λόγος τοῦ Μεγάλου Ἀθανασίου, ὅτι ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ τοῦ ζῶντος δέν εἶναι ἐξ ἐκείνων πού στενάζουν ἤ ἔχουν ἀνάγκην ἐλευθερίας, ἀλλ’ αὐτός εἶναι ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος υἱοθετεῖ καί ἐλευθερώνει τά πάντα. «Εἰ δέ πᾶσα μέν ἡ κτίσις συστενάζει ἐλευθερίας χάριν τῆς ἀπό τῆς φθορᾶς τῆς δουλείας, ὁ δέ Υἱός οὐκ ἐστι τῶν στεναζόντων οὐδέ τῶν δεομένων ἐλευθερίας ἀλλ’ αὐτός ἐστιν ὁ υἱοποιῶν καί ἐλευθερῶν τά πάντα».
Ἐκ τῶν ἀνωτέρω καθίσταται σαφές, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, ὅτι «ὁ τέλειος νόμος τῆς ἐλευθερίας» δέν εἶναι ἄλλος ἀπό τό Εὐαγγέλιον τοῦ Χριστοῦ, δηλονότι ἀπό αὐτόν τοῦτον τόν Υἱόν τοῦ Θεοῦ, τόν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν, τοῦ ὁποίου μαθητής, μάρτυς τῆς ἀληθείας καί ἀπόστολος ἀνεδείχθη ὁ σήμερον τιμώμενος δίκαιος Ἰάκωβος ὁ ἐπικληθείς ἀδελφόθεος, ὡς ἀναφωνεῖ καί ὁ ὑμνῳδός τῆς Ἐκκλησίας: «Ὡς Ἱεράρχης πρώτιστος, τῆς Καινῆς Διαθήκης, ὡς μέγιστος Ἀπόστολος, ὡς σοφός Ὑποφήτης, καί Μάρτυς ὢν ἀληθείας, παρά πάντας πλουτήσας, ἐξαίρετον ἀξίωμα, ἀδελφός τοῦ Κυρίου, νῦν πρός αὐτόν, λίθοις ἀναιρούμενος μετετέθης, παρ’ οὗ ἡμῖν Ἰάκωβε, λύσιν αἴτει πταισμάτων.»
Ἡμᾶς τούς ἑορτάζοντας τό σεπτόν σου μνημόσυνον, Ἀπόστολε τοῦ Χριστοῦ καί μάρτυς Ἰάκωβε δίκαιε, ἐλευθέρωσον ἐκ τῶν συνεχόντων πταισμάτων πρεσβεύων μετά τῆς Ὑπερευλογημένης Θεοτόκου καί ἀειπαρθένου Μαρίας Χριστῷ τῷ Θεῷ ἡμῶν. Ἀμήν. Ἔτη πολλά.
Τήν θείαν Λειτουργίαν ἠκολούθησεν ἄνοδος εἰς τά Πατριαρχεῖα, τῇ συνοδείᾳ τῶν Ἁγιοταφιτῶν Ἀρχιερέων καί Ἀρχιμανδριτῶν διά τῶν ἐσωτερικῶν βαθμίδων τοῦ Ναοῦ καί διά τῆς κεντρικῆς πύλης τοῦ Πατριαρχείου, ἔνθα ἐγένετο καί ἡ διανομή τῶν ἀρτιδίων εὐλογίας ὑπό τῆς ἀρτοποιοῦ μοναχῆς Σεραφείμας.
Εἰς τό Πατριαρχεῖον ὁ Μακαριώτατος προσεφώνησε πάλιν ὡς ἕπεται:
«Εὐηγγελισάμην δικαιοσύνην ἐν ἐκκλησίᾳ μεγάλῃ· … τήν δικαιοσύνην σου οὐκ ἔκρυψα ἐν τῇ καρδίᾳ μου, τήν ἀλήθειάν σου καί τό σωτήριόν σου εἶπα, οὐκ ἔκρυψα τό ἔλεός σου καί τήν ἀλήθειάν σου ἀπό συναγωγῆς πολλῆς», (Ψαλμ. 39, 10-11) , ἀναφωνεῖ ὁ ψαλμῳδός.
Ἐκλαμπρότατε Γενικέ Πρόξενε τῆς Ἑλλάδος κ. Εὐάγγελε Βλιώρα,
Σεβαστοί Ἅγιοι Πατέρες καί Ἀδελφοί,
Ἀγαπητοί ἐν Χριστῷ ἀδελφοί,
Ἡ ἁγία ἡμῶν τῶν Ἱεροσολύμων Ἐκκλησία εὐφραίνεται σήμερον ἐπι τῇ ἱερᾷ μνήμῃ τοῦ ἁγίου Ἱερομάρτυρος καί δικαίου Ἀποστόλου Ἰακώβου τοῦ Ἀδελφοθέου.
Καί τοῦτο διότι, Αὐτός οὗτος ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός «ὁ ἀρχηγός καί τελειωτής τῆς πίστεως ἡμῶν» (Ἑβρ. 12,2) ἀνέδειξεν Ἰάκωβον τόν θεσπέσιον πρῶτον Ἱεράρχην καί ποιμένα τῆς Ἐκκλησίας Ἱεροσολύμων, ἀλλά καί διδάσκαλον καί πιστόν Οἰκονόμον τῶν μυστηρίων τῶν πνευματικῶν.
Ἡ συμβολή τοῦ δικαίου Ἰακώβου ἀφ’ ἑνός μέν εἰς τήν ἐν τῷ κόσμῳ διοργάνωσιν τῆς Ἐκκλησίας διά τῆς συνάξεως τῆ Ἀποστολικῆς Συνόδου εἰς Ἱεροσόλυμα (Πρβλ. Πράξ 15,6) καί ἀφ’ ἑτέρου εἰς τόν Εὐαγγελισμόν τόσον τῶν κατά σάρκα συγγενῶν αὐτοῦ (Ρωμ. 9,3) ὅσον καί τῶν ἐθνῶν ὑπῆρξε καθοριστική, διό καί ὁ θεῖος Παῦλος ποιεῖται μνείαν τοῦ γεγονότος ὅτι κατά τήν μετάβασίν του εἰς Ἱεροσόλυμα «ἕτερον δέ τῶν ἀποστόλων οὖκ εἶδον, εἰ μή Ἰάκωβον τόν ἀδελφόν τοῦ Κυρίου», (Γαλ. 1,19).
Τήν ἀποστολικήν αὐτοῦ αὐθεντίαν καί τοῦ ἀξιώματος τοῦ Πρεσβυτέρου, δηλονότι τοῦ Πρώτου Ἱεράρχου τῆς Ἐκκλησίας, ἐπεσφράγισε τό ὑπέρ τοῦ Εὐαγγελίου ἐκχυθέν αἷμα αὐτοῦ, γενόμενος οὕτω συμμάρτυς τοῦ Θεοῦ καί Σωτῆρος ἡμῶν Χριστοῦ.
Ἡ Μετριότης Ἡμῶν, ἐλέῳ Θεοῦ κατασταθέντες διάδοχος τοῦ Ἀποστολικοῦ θρόνου Ἰακώβου τοῦ Ἀδελφοθέου, κατήλθομεν εἰς τόν παρά τόν Ναόν τῆς Ἀναστάσεως κείμενον ἐπώνυμον Ναόν τοῦ Ἁγίου Ἰακώβου, ἔνθα ἐτελέσαμεν εὐχαριστιακήν Πατριαρχικήν θείαν Λειτουργίαν, περιστοιχούμενοι ὑπό τῶν Ἱερωτάτων Ἀρχιερέων καί τιμίων μελῶν τῆς Ἁγιοταφιτικῆς ἡμῶν Ἀδελφότητος.
Σημειωτέον ὅτι ἡ σημερινή ἑόρτιος μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἰακώβου δέν ἀφορᾷ μόνον εἰς τόν ἐκκλησιαστικόν θεσμικόν αὐτῆς χαρακτῆρα, ἀλλά κυρίως εἰς τήν ἀδιάκοπον ἱστορικήν μαρτυρίαν τῆς πρωτογενοῦς Ἐκκλησίας καί τῆς ἐν Ἱεροσολύμοις Ἰουδαιο – Χριστιανικῆς καί Ρωμαιορθοδόξου Κοινότητος.
Διό καί ἡ ἁγία ἡμῶν Ἐκκλησία εὐγνωμόνως βοᾷ καί λέγει: «Σέ, Κύριε, φωνῇ ἐλευθέρᾳ ἐκήρυξεν ὁ δίκαιος ἀδελφός σου, μιμητής τε τοῦ πάθους ἐγένετο κτεινόμενος».
Ἡμεῖς καυχώμενοι ἐν Κυρίῳ μετά τοῦ ὑμνῳδοῦ εἴπωμεν: «εὐφραίνεται ἐπί σοί ἡ Ἐκλησία σου Χριστέ κράζουσα· σύ μου ἰσχύς Κύριε καί καταφυγή καί στερέωμα», Ἀμήν. Ἔτη πολλά.
Ἐν συνεχείᾳ ὁ Μακαριώτατος παρέδωσε τάς κλεῖδας τοῦ Ναοῦ εἰς τούς Ἐπιτρόπους αὐτοῦ καί ηὐλόγησεν αὐτούς.
