Η μνήμη του Αγίου Προφήτου Ελισσαίου εορτάστηκε στο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων την Πέμπτη 27 Ιουνίου 2024 (14 Ιουνίου με το παλαιό εορτολόγιο) με επίκεντρο τη φερώνυμη πανηγυρίζουσα Ιερά Μονή στην Ιεριχώ.
Όπως αναφέρει, μεταξύ άλλων, το δελτίο Τύπου της Αρχιγραμματείας του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων για το χρονικό της εορτής, η Μονή «εὑρίσκεται εἰς Ἱεριχώ, λόγῳ τῆς δράσεως τοῦ προφήτου κυρίως εἰς τήν Ἱεριχώ λόγῳ τοῦ ὅτι τά ὕδατα τῆς πηγῆς αὐτῆς μετέτρεψε διά προσευχῆς ἀπό πικρά καί θανάσιμα εἰς γλυκέα καί ὠφέλιμα.
Κατά την ἑορτήν αὐτήν ἡ Ἐκκλησία ποιεῖται μνείαν τοῦ προφήτου Ἐλισσαίου, ὡς καταγομένου ἐκ τῆς κώμης Ἄβελ -Μεήλ. Οὗτος ἦτο υἱός Σαφάτ, γεωργός τό ἐπαγγελμα καί ἐκλήθη ὑπό Θεοῦ εἰς τό προφητικόν ἀξίωμα ὑπό τοῦ προφήτου Ἠλιοῦ. Ἠλίας ὁ προφήτης ἔχρισε τόν Ἐλισσαῖον εἰς προφήτην, ρίψας ἐπ’ αὐτόν τήν μηλωτήν αὐτοῦ. Ὁ Ἐλισσαῖος ἀφῆκε τά δώδεκα ζεύγη βοῶν διά τῶν ὁποίων ὤργωνε, ἔσφαξεν αὐτά καί ἐποίησεν συμπόσιον εἰς τόν λαόν καί ἠκολούθησε τόν προφήτην Ἠλίαν πιστῶν εἰς ὅλον τόν βίον αὐτοῦ, ποιήσας πολλά θαύματα, ὡς διηγοῦνται τά βιβλία τῶν Βασιλειῶν τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης. Οὗτος εἶδε τόν διδάσκαλον αὐτοῦ Ἠλίαν ἀναλαμβανόμενον ἐπί πυρίνου ἅρματος εἰς τόν οὐρανόν καί ἐζήτησε καί ἔλαβε παρ’ αὐτοῦ διπλῆν τήν χάριν καί τήν μηλωτήν, ἐπί τῆς ὁποίας ἐπέβη καί διέβη ὡς διά ξηρᾶς τόν Ἰορδάνην ποταμόν.»
Της Θείας Λειτουργίας προεξήρχε ο Μακαριώτατος Πατριάρχης Ιεροσολύμων κ.κ. Θεόφιλος, συλλειτουργούντων του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καπιτωλιάδος κ. Ησυχίου και του Σεβασμιωτάτου Αρχιεπισκόπου Κωνσταντίνης κ. Αριστάρχου, Αγιοταφιτών Πατέρων, ων πρώτος ο Τυπικάρης του Ναού Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης Αρχιμανδρίτης π. Αλεξιος, των Αρχιμανδριτών π. Σιλουανού και π. Κυριακού και του Πρεσβυτέρου π. Ήσσα Μούσλεχ, του Αρχιδιακόνου π. Μάρκου και του Ιεροδιακόνου π. Δοσιθέου.
Έψαλλε στα ελληνικά ο Ιεροδιάκονος π. Συμεών με βοηθό τον κ. Γεώργιο Βαράκλα και στα αραβικά ο Ιεροψάλτης της ενορίας και το Ορθόδόξο εκκλησίασμα.
Στο Κοινωνικό της Θείας Λειτουργίας ο Μακαριώτατος κήρυξε τον Θείο λόγο επισημαίνοντας, μεταξύ άλλων, «ὅτι τό προφητικόν ἀξίωμα ἀποτελεῖ τήν προτύπωσιν τοῦ Ἀποστολικοῦ ἀξιώματος, ἐκ τοῦ ὁποίου τόσον οἱ Προφῆται ὅσον καί οἱ Ἀπόστολοι ἀντλοῦν ἐξ αὐτοῦ ἰσχύν καί θείαν αὐθεντίαν».
Αναλυτικά το κήρυγμα του Πατριάρχη Ιεροσολύμων κ.κ. Θεοφίλου:
«Καί ᾿Ηλιού εἶπε πρός ῾Ελισαιέ· αἴτησαι τί ποιήσω σοι πρίν ἢ ἀναληφθῆναί με ἀπό σοῦ. καί εἶπεν ῾Ελισαιέ· γενηθήτω δή διπλᾶ ἐν πνεύματί σου ἐπ’ ἐμέ. καί εἶπεν ᾿Ηλιού· ἐσκλήρυνας τοῦ αἰτήσασθαι· ἐάν ἴδῃς με ἀναλαμβανόμενον ἀπό σοῦ, καί ἔσται σοι οὕτως»· (Δ’ Βασιλ. 2,9-10), ἀναφέρει τό Βιβλίον τῶν Βασιλειῶν.
Ἀγαπητοί ἐν Χριστῷ ἀδελφοί,
Εὐλαβεῖς Χριστιανοί,
Τό Πνεῦμα τοῦ Προφήτου Ἠλιοῦ τοὐτέστιν τό Ἅγιον Πνεῦμα, τό μεταδοθέν εἰς τόν μαθητήν αὐτοῦ Ἐλισσαῖον, συνήγαγε πάντας ἡμᾶς ἐν τῷ αγιογραφικῷ τούτῳ τόπῳ τῆς Ἱεριχοῦς ἐν τῇ περιχώρῳ τοῦ Ἰορδάνου ποταμοῦ, ἔνθα καί ἡ ἐπώνυμος Ἱερά Μονή τοῦ Προφήτου Ἐλισσαίου, ἵνα ἑορτάσωμεν τήν ἐτήσιον μνήμην αὐτοῦ.
Ὁ ἅγιος Προφήτης Ἐλισσαῖος διακρίνεται μεταξύ τῶν Προφητῶν τῶν προφητευσάντων τήν ἐπί γῆς παρουσίαν τοῦ Κυρίου καί Θεοῦ καί Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, διότι μαθητής ὤν τοῦ μεγάλου Ἠλιοῦ τοῦ Θεσβίτου καί διπλῆν λαβών τοῦ προφητικοῦ πνεύματος Χάριν, πολλά μεγάλα καί θαυμαστά ἐποίησεν ὁ Θεός δι’ αὐτοῦ, ὡς γράφει καί ὁ Συναξαριστής αὐτοῦ τά ὕδατα τῆς Ἱεριχοῦς, ἀτεκνοῦντα καί ἁλμυρά ὄντα ἰάσατο· «καί ἐξῆλθεν ῾Ελισαιέ εἰς τήν διέξοδον τῶν ὑδάτων καί ἔρριψεν ἐκεῖ ἅλα καί εἶπε· τάδε λέγει Κύριος· ἴαμαι τά ὕδατα, οὐκ ἔσται ἔτι ἐκεῖθεν θάνατος καί ἀτεκνουμένη· καί ἰάθησαν τά ὕδατα ἕως τῆς ἡμέρας ταύτης κατά τό ρῆμα ῾Ελισαιέ, ὅ ἐλάλησε», (Δ’ Βασιλ 2,20-22).
Ἐπί πλέον δέ ὁ θεσπέσιος Ἐλισσαῖος ἤγειρε νεκρούς· καί ἐκαθάρισεν ἐκ τῆς λέπρας Νεεμάν τόν Σῦρον. Καί τόν ὑπηρέτην αὐτοῦ Γιεζῆ ἐποίησε λεπρόν διά τήν φιλαργυρίαν καί τήν παρακοήν του. Καί τά Ἰορδάνεια ρεῖθρα τῇ τοῦ Ἠλιοῦ μηλωτῇ πατάξας διέρρηξεν, (Πρβλ. Δ’ Βασιλ. 2,14).
Ἡ ἁγία τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησία τιμᾷ τούς προφήτας ὡς τούς «Δικαίους» τοῦ Θεοῦ, δηλονότι τούς Ἁγίους τοῦ Θεοῦ. Οἱ Προφῆται καί δή ὁ προφήτης Ἐλισσαῖος ἀποτελοῦν τά ἐκλελεγμένα ὄργανα τοῦ Θεοῦ, τά ἐμπνεόμενα ὑπό τῆς φωτιστικῆς δυνάμεως τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. «Πνεῦμα ὁ Θεός καί τούς προσκυνοῦντας αὐτόν ἐν Πνεύματι καί ἀληθείᾳ δεῖ προσκυνεῖν» (Ἰωάν. 4,24), λέγει Κύριος.
Οἱ ἅγιοι Προφῆται εἶναι ἐκεῖνοι οἱ ὁποῖοι προητοίμασαν καί προκατήγγειλαν τό μέγα μυστήριον τῆς Θείας Οἰκονομίας ἐν τῷ προσώπῳ τοῦ Χριστοῦ, ὡς κηρύττει ὁ θεῖος Παύλος: «καί ὁμολογουμένως μέγα ἐστί τό τῆς εὐσεβείας μυστήριον· Θεός ἐφανερώθη ἐν σαρκί, ἐδικαιώθη ἐν Πνεύματι, ὤφθη ἀγγέλοις, ἐκηρύχθη ἐν ἔθνεσιν, ἐπιστεύθη ἐν κόσμῳ, ἀνελήφθη ἐν δόξῃ», (Α’ Τιμ. 3,16).
Ἀξιοσημείωτοι ἐν προκειμένῳ οἱ λόγοι τοῦ Ἰησοῦ πρός τούς μαθητάς Αὐτοῦ μετά τήν Ἀνάστασιν Αὐτοῦ: «ὦ ἀνόητοι καί βραδεῖς τῇ καρδίᾳ τοῦ πιστεύειν ἐπί πᾶσιν οἷς ἐλάλησαν οἱ προφῆται! οὐχί ταῦτα ἔδει παθεῖν τόν Χριστόν καί εἰσελθεῖν εἰς τήν δόξαν αὐτοῦ; καί ἀρξάμενος ἀπό Μωϋσέως καί ἀπό πάντων τῶν προφητῶν διηρμήνευεν αὐτοῖς ἐν πάσαις ταῖς γραφαῖς τά περί ἑαυτοῦ», (Λουκ. 24,25-27).
Ἑρμηνεύων τόν λόγον τοῦτον τοῦ Χριστοῦ, ὁ ἅγιος Κύριλλος Ἀλεξανδρείας λέγει: «Οὐδέ γάρ παρά τῶν Θεοῦ μάταιον, ἀλλά τάξις ἁπάντων καί χρεία τῶν καθέκαστον. Ἐν τάξει προαπεστέλλοντο δοῦλοι καί προῳκονόμουν (=προοιτοίμαζον) τῇ τοῦ Δεσπότου Παρουσίᾳ, ἀναγκαίαν τήν προφητείαν εἰς τήν πίστιν ἀνθρώποις προεισάγοντες», (Migne 72, 944). [Καί ἁπλούστερον: κανένα πρᾶγμα, τό ὁποῖον προέρχεται ἀπό τόν Θεόν δέν εἶναι ἄνευ σημασίας/χρήσεως, ἀλλά ὅλα καί ὡρισμένα ἐξ αὐτῶν ἔχουν τήν καθωρισμένην θέσιν καί ὑπηρεσίαν. Εἰς τόν κατάλληλον τόπον ἀπεστέλλοντο δοῦλοι, ὑπηρέται διά νά ἑτοιμάσουν τήν παρουσίαν τοῦ Κυρίου, εἰσάγοντες ἐκ τῶν προτέρων τήν προφητείαν ὡς ἀναγκαίαν προετοιμασίαν διά τήν πίστιν (εἰς Χριστόν)].
Μέ ἄλλα λόγια, ἀγαπητοί μου, τό χάρισμα τῆς προφητείας, τό ὁποῖον δίδει ὁ Θεός εἶναι χάρισμα ἀποκαλύψεως τῶν κεκρυμμένων σχεδίων τοῦ Θεοῦ, ὡς ὁμολογεῖ καί ὁ προφήτης Ἀμώς λέγων: «οὐ μή ποιήσῃ Κύριος ὁ Θεός πρᾶγμα, ἐάν μή ἀποικαλύψῃ παιδείαν αὐτοῦ πρός τούς δούλους αὐτοῦ τούς προφήτας», (Ἀμώς 3,7).
Ὡς ἄλλος οὐρανοβάμων Παῦλος «ἁρπαγείς ἕως τρίτου οὐρανοῦ» (Β΄ Κορ. 12,2) ὁ τοῦ Προφήτου Ἠλιοῦ συνόμιλος Ἐλισσαῖος εἰς ὕψη πνευματικά ἀνελθών ἔλαβε παρά Κυρίου τοῦ Θεοῦ τήν ἀπόκρυφον θείαν γνῶσιν, τοὐτέστιν τήν θεογνωσίαν. Διό καί ὁ ὑμνῳδός ἀναφωνεῖ λέγων «Ρήσει θεοπνεύστῳ, σέ χρηματισθείς σαφῶς ἔχρισεν, Ἐλισαῖε, ἔνδοξε Προφήτην, Ἠλιού ὁ θεσπέσιος. Εὗρε τήν ἀνάπαυσιν, καί ἐνεσκήνωσεν ἄφθονος, χάρις ἐν σοί, Πνεύματος Ἁγίου, Ἐλισαιέ, ἀοίδιμε».
Καθίσταται σαφές, ὅτι τό προφητικόν ἀξίωμα ἀποτελεῖ τήν προτύπωσιν τοῦ Ἀποστολικοῦ ἀξιώματος, ἐκ τοῦ ὁποίου τόσον οἱ Προφῆται ὅσον καί οἱ Ἀπόστολοι ἀντλοῦν ἐξ αὐτοῦ ἰσχύν καί θείαν αὐθεντίαν. Κατά τήν ἀψευδῆ μαρτυρίαν τοῦ ἱεροῦ συγγραφέως τῶν «Βασιλειῶν», ὁ θεσπέσιος Ἐλισσαῖος διά τῆς μηλωτῆς τοῦ διδασκάλου αὐτοῦ Ἠλιοῦ διεχώρισε τά ὕδατα τοῦ Ἰορδάνου ἔνθεν καί ἔνθεν καί διέβη αὐτόν (τόν ποταμόν). Ἐκ δέ τοῦ γεγονότος τούτου οἱ «υἱοί τῶν Προφητῶν διέγνωσαν ἐν τῷ Ἐλισσαίῳ τό πνεῦμα τοῦ διδασκάλου των Ἠλιοῦ καί προσεκύνησαν αὐτόν ἕως εδάφους», (Δ’ Βασιλ. 2, 13-15).
Τόν μέγαν καί θαυμαστόν τοῦτον ἅγιον Προφήτην τοῦ Θεοῦ καί δοχεῖον τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, τόν ὁποῖον ἰδιαιτέρως τιμᾷ σήμερον ἡ ἁγία ἡμῶν Ἐκκλησία θερμῶς ἱκετεύσωμεν, ἵνα μετά τῶν πρεσβειῶν τῆς Ὑπερευλογημένης Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου καί ἀειπαρθένου Μαρίας, μεσιτεύει ὑπέρ πάντων ἡμῶν. Μετά δέ τοῦ ὑμνῳδοῦ εἴπωμεν: «Τῶν Προφητῶν τούς ἀκραίμονας, καί παμφαεῖς φωστῆρας τῆς οἰκουμένης, ἐν ὕμνοις τιμήσωμεν πιστοί, Ἠλίαν καί Ἐλισαῖον, καί Χριστῷ ἐκβοήσωμεν μελῳδικῶς· Εὔσπλαγχνε Κύριε, παράσχου τῷ λαῷ σου, ἱκεσίαις τῶν Προφητῶν σου, ἄφεσιν ἁμαρτιῶν, (εἰρήνην) καί τό μέγα ἔλεος». Ἀμήν, ἔτη πολλά καί εἰρηνικά».
Μετά τη Θεία Λειτουργία ο Ηγούμενος της Μονής Αρχιμανδρίτης Παρθένιος δεξιώθηκε την Πατριαρχική συνοδεία και το εκκλησίασμα.
Το μεσημέρι παρετέθη πλούσια τράπεζα προς τιμήν του Μακαριωτάτου σε εστιατόριο της πόλης, ευγενική προσφορά του Ηγουμένου του Αββά Γερασίμου Αρχιμανδρίτου π. Χρυσοστόμου.
