Εορτάσθη ὑπό τοῦ Πατριαρχείου ἡ ἐθνική ἑορτή τῆς 25ης Μαρτίου 1821 εἰς τόν Πανίερον Ναόν τῆς Ἀναστάσεως.
Ἡ ἑορτή αὕτη ἑωρτάσθη διά Δοξολογίας ἀναπεμφθείσης πρός τόν Θεόν ὡς εὐχαριστία διά τήν βοήθειαν Αὐτοῦ εἰς τήν ἀπελευθέρωσιν τοῦ ἔθνους ἡμῶν ἐκ τοῦ ζυγοῦ τῆς Τουρκικῆς δουλείας καί ὡς δέησις διά τήν ἀνάπαυσιν τῶν ψυχῶν τῶν ἐνδόξως ἀγωνισαμένων καί πεσόντων πατέρων ἡμῶν ἐθνομαρτύρων, κληρικῶν καί λαϊκῶν.
Τῆς Δοξολογίας ταύτης προέστη ἡ Α.Θ.Μ. ὁ Πατήρ ἡμῶν καί Πατριάρχης Ἱεροσολύμων κ.κ. Θεόφιλος, συνιερουργούντων Αὐτῷ τῶν Ἁγιοταφιτῶν Ἀρχιερέων καί Ἱερομονάχων, παρουσίᾳ τοῦ Γενικοῦ Προξένου τῆς Ἑλλάδος εἰς τά Ἱεροσόλυμα κ. Χρήστου Σοφιανοπούλου καί τῇ συμμετοχῇ μελῶν τῆς Ἑλληνικῆς παροικίας.
Εἰς τήν αἴθουσαν τοῦ Πατριαρχείου μετά τήν Δοξολογίαν προσεφώνησεν ὁ Γενικός Πρόξενος και ὁ Μακαριώτατος διά τῆς κάτωθι προσφωνήσεως Αὐτοῦ ἑλληνιστί:
«Καλλιῶναι μιᾶς ὥρας ἐλεύθερη ζωή, παρά σαράντα χρόνια σκλαβιά καί φυλακή… Ἐλᾶτε μ’ ἕνα ζῆλον σέ τοῦτον τόν καιρόν, νά κάμωμεν τόν ὅρκον ἐπάνω στόν σταυρόν», λέγει ὁ Ρήγας Φεραῖος εἰς τόν ὁρμητικόν καί πατριωτικόν ὕμνον αὐτοῦ «Ὁ Θούριος».
Ἐκλαμπρότατε Γενικέ Πρόξενε τῆς Ἑλλάδος κ. Χρῆστε Σοφιανόπουλε,
Σεβαστοί Ἅγιοι Πατέρες καί ἀδελφοί,
Ἀγαπητοί ἐν Χριστῷ ἀδελφοί,
Σήμερον τό εὐσεβές γένος τῶν Ρωμαίων καί τό Ἑλληνικόν ἡμῶν ἔθνος ἑορτάζει τήν ἐπέτειον τῆς 25ης Μαρτίου τοῦ 1821, δηλονότι τήν ἡμέραν τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς παλιγγενεσίας ἐκ τῆς Ὀθωμανικῆς δουλείας καί τυραννίας.
Τό ἱστορικόν γεγονός τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπαναστάσεως τοῦ 1821 δέν ἀφορᾷ μόνον εἰς τήν ἀποτίναξιν τοῦ Ὀθωμανικοῦ ζυγοῦ, ἀλλά πρωτίστως καί κυρίως εἰς τό ἀναφαίρετον καί θεόσδοτον δικαίωμα τῆς ἐθνικῆς ἐλευθερίας τῶν λαῶν, ὡς κηρύττει ὁ θεῖος Παῦλος λέγων: «Ὁ Θεός ἐποίησέ τε ἐξ ἑνός αἵματος πᾶν ἔθνος ἀνθρώπων κατοικεῖν ἐπί πᾶν τό πρόσωπον τῆς γῆς, ὁρίσας προστεταγμένους καιρούς καί τάς ὁροθεσίας τῆς κατοικίας αὐτῶν», (Πράξ. 17,26).
Ἡ πίστις εἰς τόν ζῶντα Θεόν, τόν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν, τόν ἐκ τῆς δουλείας τοῦ ἐχθροῦ ἐλευθερώσαντα ἡμᾶς καί ὁ ἀκατανίκητος πόθος διά τήν ἐλευθερίαν τῆς πατρίδος ἀπετέλεσαν τήν ἀνεξάντλητον πηγήν ἐμπνεύσεως καί δυνάμεως, τόσον τῶν πρωτεργατῶν τῆς Ἐπαναστάσεως, ὅσον καί τῶν σκλαβωμένων Ἑλλήνων.
Ὁ ζῆλος διά τό θεῖον ἀγαθόν τῆς ἐλευθερίας καί τῆς πατρίδος ἐδικαίωσε πλήρως τόν δι’ αἵματος θυσιαστικόν καί μαρτυρικόν ἀγῶνα τῶν ὑποδούλων Ρωμηῶν, τῶν ὁποίων ὁ «ὅρκος ἐγένετο ἐπάνω εἰς τόν σταυρόν τοῦ Χριστοῦ», ὡς ἤθελεν ὁ Ρήγας Φεραῖος. Κατά δέ τόν Ἀπόστολον Πέτρον: «καί τίς ὁ κακώσων ὑμᾶς, ἐάν τοῦ ἀγαθοῦ ζηλωταί γένησθε;», (Α΄ Πέτρ. 3,13).
Λέγομεν τοῦτο, διότι τά κίνητρα τῶν ἀγωνιστῶν τοῦ 1821 ἦσαν πρωτογενῆ, δηλαδή ἁγνά καί αὐθόρμητα καί ἐπ’ οὐδενί ἐξωγενῆ. Τοῦτο ἄλλως τε ἐπιμαρτυρεῖ καί τό ἐπαναστατικόν σύνθημα τοῦ Γέρου τοῦ Μοριᾶ Θεοδώρου Κολοκοτρώνη «νῦν ὁ ἀγών διά τήν πίστιν τοῦ Χριστοῦ τήν ἁγίαν καί τῆς πατρίδος τήν ἐλευθερίαν».
Ἡ συλλογική ἐθνική συνείδησις τῶν Ἑλλήνων, σφυρηλατημένη μέ τάς ὑψηλάς ἀξίας τῆς κλασσικῆς πολιτιστικῆς κληρονομίας καί τάς ἀκαταλύτους σωτηριώδεις ἀρχάς τῆς Πατερικῆς Ὀρθοδόξου Χριστιανικῆς παραδόσεως προέταξε «τοῦ σχήματος τοῦ κόσμου τούτου», τό ὁποῖον παράγει (Α΄ Κορ. 7,31) τήν τῆς ψυχῆς πνευματικήν ἐλευθερίαν ἐν Χριστῷ τῷ Ἀναστάντι «μένουσαν πόλιν» (Ἑβρ. 13,14) ἤ μᾶλλον πατρίδα.
Μέ ἄλλα λόγια, ὁ ἐπετειακός ἑορτασμός τῆς Ἐθνικῆς Παλιγγενεσίας τοῦ 1821 δέν εἶναι ἁπλῶς γεγονός ἱστορικῆς μνήμης, ἀλλά καί ἠθικοῦ μηνύματος διά τό παρόν καί τό μέλλον τοῦ συγχρόνου ἡμῖν καλουμένου ἀνεπτυγμένου κόσμου, ὁ ὁποῖος εὑρισκόμενος ἐγκλωβισμένος εἰς τόν ὑλικόν καί οἰκονομικόν αὐτοῦ εὐδαιμονισμόν προάγει ἐν ἐπιγνώσει ἤ ἀνεπιγνώστως τήν πνευματικήν τε καί ψυχοσωματικήν αὐτοκτονίαν τῶν πολιτῶν αὐτοῦ.
Ἡ δέ συμβολή τῆς Ἐκκλησίας διά τοῦ ἱεροῦ κλήρου αὐτῆς, συμπεριλαμβανομένων καί μελῶν τῆς Ἁγιοταφιτικῆς ἡμῶν Ἀδελφότητος, ὑπῆρξε καθοριστική. Ἀναρίθμητοι Ἱεράρχαι, ὡς ὁ Παλαιῶν Πατρῶν Γερμανός ὁ ὑψώσας τό λάβαρον τῆς Ἐπαναστάσεως, ἱερεῖς, ὡς ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός καί ἁπλοῖ μοναχοί ἀνεδείχθησαν διά τοῦ αἵματος αὐτῶν μάρτυρες τῆς ἐθνικοθρησκευτικῆς ἐλευθερίας, τῆς «ἀπ’ τά κόκκαλα βγαλμένης τῶν Ἑλλήνων τά ἱερά» κατά τόν βαθυστόχαστον ποιητήν Διονύσιον Σολωμόν.
Ἡ Γεραρά ἡμῶν τῶν Ἁγιοταφιτῶν Ἀδελφότης, στοιχοῦσα τοῖς λόγοις τοῦ σοφοῦ Παύλου: «τῇ ἐλευθερίᾳ οὖν, ᾗ Χριστός ἡμᾶς ἠλευθέρωσε, στήκετε, εἰ μή πάλιν ζυγῷ δουλείας ἐνέχεσθε», (Γαλ. 5,1) καί ὀφειλετικῶς “ἀποδίδουσα τοῖς τήν τιμήν, τήν τιμήν”, (Ρωμ. 13,7), ἀλλά καί συμμετέχουσα εἰς τήν ἱεράν μνήμην τῆς Παλιγγενεσίας τοῦ εὐσεβοῦς τῶν Ρωμαίων γένους καί ἔθνους ἡμῶν κατῆλθεν εἰς τόν Πανίερον Ναόν τῆς Ἀναστάσεως, ἔνθα ἀνέπεμψεν εὐχαριστήριον αἶνον καί δοξολογίαν τῷ «διά τοῦ αἵματος τοῦ σταυροῦ Αὐτοῦ καί ἐκ νεκρῶν Ἀναστάντι» Κυρίῳ ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστῷ. Ἔτι ἱκετηρίους ἐντεύξεις καί δεήσεις προσήνεγκεν ὑπέρ αἰωνίου ἀναπαύσεως ἐν χώρᾳ ζώντων τῶν μακαρίων ψυχῶν τῶν ὑπέρ πίστεως καί πατρίδος ἡρωϊκῶς ἀγωνισαμένων καί ἐνδόξως πεσόντων, ἐν τοῖς ἱεροῖς ἀγῶσι τοῦ εὐσεβοῦς γένους τε καί ἔθνους τῶν Ρωμαίων Ὀρθοδόξων καί μαρτύρων ἀναιρεθέντων.
Ἐπί δέ τούτοις ἐπιτρέψατε ἡμῖν, ὅπως ὑψώσωμεν τό ποτήριον ἡμῶν καί ἀξιοχρέως ἀναφωνήσωμεν:
Ζήτω ἡ 25η Μαρτίου 1821!
Ζήτω τό εὐσεβές καί βασιλικόν γένος τῶν Ρωμαίων Ὀρθοδόξων!
Ζήτω ἡ Ἑλλάς!
Ζήτω ἡ Ἁγιοταφιτική ἡμῶν Ἀδελφότης!
Ἐκ τῆς Ἀρχιγραμματείας
