Σε συνεργασία της Δημαρχίας Μπετζάλλας και του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων, με την τεχνική επιμέλεια του Αρχιτέκτονα του Πατριαρχείου, Θεοδόσιου Μητρόπουλου και του Δημάρχου Νικόλα Χαμής, στερεώθηκε, μέσα στον Οκτώβριο του 2021, η στέρνα του ηγουμενείου Μπετζάλλας και περιεχαράχθηκε ολίγον, χάριν διευρύνσεως της δημοσίας οδού, προς διευκόλυνση των διερχομένων οχημάτων των κατοίκων της Μπετζάλλας.
Δείτε λεπτομέρειες στο άρθρο του αρχιτέκτονα Δρ. Θεοδοσίου Μητρόπουλου:
“Η ιστορική στέρνα (Φρέαρ) του Ηγουμενείου της Μπετζάλλας”
Ἡ στέρνα αὐτή βρίσκεται βόρειο-ἀνατολικά τοῦ Ἡγουμενείου τῆς Μπετζάλλας[1] ὅπου καί ἐφάπτεται μετ’ αὐτοῦ καταλαμβάνοντας ὁλόκληρη τήν υπεδάφεια ἔκταση τοῦ κήπου, ἐνῶ τό στόμιο αὐτῆς βρίσκεται ἐντός τοῦ κήπου. Ἡ στέρνα αὐτή ἔχει ὀρθογωνική κάτοψη διαστάσεων (5X8X6M) καί εἶναι λαξευμένη στό βραχῶδες ὑπέδαφος τῆς περιοχῆς, ἐνῶ ἡ καμαροσκεπαστή ὀροφή τῆς εἶναι κατασκευασμένη ἀπό ἀσβεστολίθους καί ὑδραυλικό κονίαμα. Τήν τεχνική αὐτή τήν συναντοῦμε καί στίς στέρνες τοῦ Δαυΐδ, πού βρίσκονται στήν Βηθλεέμ, οἱ ὁποῖες ἐπίσης εἶναι κατασκευασμένες μέ τήν ἴδια τεχνοτροπία.[2] Ἐσωτερικά ἡ στέρνα εἶναι ἐπιχρισμένη μέ παχύ στρῶμα κουρασανίου πάχους 10εκ. περ., ὥστε νά ἐμποδίζεται ἡ διαρροή τῶν ὑδάτων. Ἡ στέρνα αὐτή εἶναι ἀρχαιότατη, ἱστορικά δέ, θά πρέπει νά ἔχει σχέση μέ τίς στέρνες (φρέατα) τοῦ Δαυΐδ πού βρίσκονται στήν Βηθλεέμ. Τό Ἡγουμενεῖο τῆς Μπετζάλλας θά οἰκοδομηθεῖ μετά τό 1862 (ἔτος κατασκευῆς τοῦ Ἱ. Ναοῦ Γενεθλίου τῆς Θεοτόκου στήν Μπετζάλλα) στήν ἱστορική αὐτή θέση τῆς ἐν λόγῳ στέρνας. Μέ τήν σημερινή διαμόρφωση τῆς ὁδοῦ πέριξ τοῦ Ἡγουμενείου, μιά μεγάλη βραχώδης μάζα τῆς στέρνας θά ἐκσκαφεῖ (ἀφαιρεθεῖ) καί στήν θέση της θά κατασκευαστεῖ λιθόκτιστος τοῖχος ὕψους ἄνω τῶν 4μ. προκειμένου νά συγκρατηθοῦν οἱ ὑδραυλικές πιέσεις πού προέρχονται ἀπό τά ὕδατα τῆς στέρνας. Ἐπειδή τό στόμιο ὑπερχείλισης τῆς στέρνας εἶχε καλυφθεῖ ἀπό τόν ἐξωτερικό περιμετρικό τοῖχο, αὐτό εἶχε σάν συνέπεια νά ἀνέλθει ἡ στάθμη τῶν ὑδάτων πολύ ὑψηλά ἐντός τῆς στέρνας, μέ ἀποτέλεσμα τήν αὔξηση τῶν πιέσεων στά λιθόκτιστα τοιχώματα καί τήν δημιουργία κατακόρυφων ἀνησυχητικῶν ρηγματώσεων μέ ἄμεσο κίνδυνο ὁλικῆς κατάρρευσης τοῦ λιθόκτιστου θόλου τῆς στέρνας. Σήμερα τό Δημαρχεῖο τῆς Μπετζαλλας, τό ὁποῖο διενεργεῖ στερεωτικές ἐργασίες σέ συνεργασία μέ τό Πατριαρχεῖο Ἱεροσολύμων στήν ἐν λόγῳ στέρνα, προέβη στήν τμηματική ἀφαίρεση τῆς ὑπάρχουσας ρηγματωμένης λιθοδομῆς καί τήν ἐπανακατασκευή της ἀπό ὁπλισμένο σκυρόδεμα καί λίθους πού ἁρμόζουν μέ τήν αἰσθητική τοῦ περιβάλλοντος χώρου. Μέ τήν ἐπέμβαση αὐτή τῆς ἀποκατάστασης τῆς στέρνας θά πρέπει νά διακοπεῖ πλέον ἡ τροφοδοσία της μέ νερό καί ὁ χῶρος αὐτός νά ἀξιοποιηθεῖ ἀπό τό Πατριαρχεῖο τόσο ἀρχαιολογικά ὅσο καί τουριστικά (θρησκευτικό τουρισμό) λόγῳ τῆς μεγάλης ἱστορικῆς ἀξίας της”.
[1] Ἡ κατασκευή τοῦ Ἡγουμενείου ἀνάγεται μετά τό 1862 ἐπί Πατριαρχίας τοῦ Κυρίλλου Β΄(1845-1872) καί ἡγουμένου Χριστοφόρου μοναχοῦ τοῦ Κυπρίου Ὁ 19ος αἱ. εἶναι ἡ περίοδος ὅπου παρατηρεῖται μεγάλη ἔξαρση στήν ἀνέγερση καί τήν διακόσμηση ὀρθόδοξων ναῶν στόν χῶρο τῆς Ὀθωμανικῆς αὐτοκρατορίας, ὅπου οἱ συνθῆκες γιά τήν Ὀρθοδοξία ἀλλάζουν καί γίνονται εὐνοϊκότερες μετά τήν συνθήκη τῆς Ἀνδριανουπόλεως τό 1829 καί ἰδιαίτερα μετά τό Χάτι Σερίφ τοῦ 1839 καί τό Χάτι Χουμαγιούν τοῦ 1856, ὅπου φαίνεται ἡ ἀλλαγή στήν ἐσωτερική πολιτική τοῦ Ὀθωμανικοῦ κράτους, μέ τήν καθιέρωση τῆς ἰσονομίας ὅλων τῶν ὑπηκόων τοῦ. Ἀρχίζει τότε συστηματικότερα ἡ ἀνέγερση μεγαλοπρεπῶν ναῶν στήν Μ. Ἀσία, Σμύρνη, Κων/πολη, Κύπρο καί Μ. Ἀνατολή.
[2] Οἱ στέρνες στήν Βηθλεέμ θά σταματήσουν να χρησιμοποιοῦνται γιά πόσιμο νερό μετά τό 1200, ὅταν Σαρακινή γυναίκα ἔπεσε μέσα στό φρέαρ καί ἐπνίγη· ἔκτοτε τό νερό χρησιμοποιεῖται μόνο γιά ἄρδευση, σύμφωνα μέ τά ὁδοιπορικά τῆς ἐποχῆς. ΠΡΟΣΚΥΝΗΤΑΡΙΟΥ Η ΑΓΙΑ ΒΗΘΛΕΕΜ ΒΕΝΙΑΜΙΝ ΙΩΑΝΝΙΔΟΥ 1867
ΙΙ SAMUEL 23, 14-17