Τη Δευτέρα 25 Μαρτίου 2019, ετελέσθη Δοξολογία για την εθνική επέτειο στο Καθολικό του Πανιέρου Ναού της Αναστάσεως, προεξάρχοντος της Α.Θ.Μ. του Πατριάρχη Ιεροσολύμων κ.κ. Θεοφίλου και συνιερουργούντων Αρχιερέων του Θρόνου, Αγιοταφιτών Ιερομονάχων και διακόνων. Παρών ήταν ο Γενικός Πρόξενος της Ελλάδος στα Ιεροσόλυμα κ. Χρήστος Σοφιανόπουλος.
Η ανακοίνωση του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων
Τήν Δευτέραν, 12ην /25ην Μαρτίου 2019, ἐτελέσθη Δοξολογία ἐπί τῇ ἐθνικῇ ἐπετείῳ τῆς 25ης Μαρτίου 1821 εἰς τό Καθολικόν τοῦ Πανιέρου Ναοῦ τῆς Ἀναστάσεως, ἔνθα ἀνεπέμφθη δέησις ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν ψυχῶν τῶν πατέρων τοῦ ἔθνους ἡμῶν τῶν ἡρωϊκῶς πεσόντων κατά τούς χρόνους τῆς ἀπηνοῦς Ὀθωμανικῆς τυραννίας καί εὐχαριστήριος προσευχή διά τήν ἀπελευθέρωσιν αὐτοῦ.
Τῆς Δοξολογίας προεξῆρξεν ἡ Α.Θ.Μ. ὁ Πατήρ ἡμῶν καί Πατριάρχης Ἱεροσολύμων κ.κ. Θεόφιλος, συνιερουργούντων Αὐτῷ τῶν Ἀρχιερέων τοῦ Θρόνου, Ἁγιοταφιτῶν Ἱερομονάχων καί διακόνων, παρουσίᾳ τοῦ Γενικοῦ Προξένου τῆς Ἑλλάδος εἰς τά Ἱεροσόλυμα κ. Χρήστου Σοφιανοπούλου, ψάλλοντος τοῦ Πρωτοψάλτου τοῦ Πανιέρου Ναοῦ τῆς Ἀναστάσεως κ. Κωνσταντίνου Σπυροπούλου καί τῆς Ἐκκλησιαστικῆς Βυζαντινῆς χορῳδίας “Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Κουκουζέλης” ὑπό τόν κ. Ἐμμανουήλ Δασκαλάκην, τῇ συμμετοχῇ πολλῶν Ὀρθοδόξων πιστῶν καί μελῶν τῆς Ἑλληνικῆς Παροικίας Ἱεροσολύμων, μεθ΄ ἥν ἡ Πατριαρχική Συνοδεία καί ὁ λαός ἀνῆλθον εἰς τά Πατριαρχεῖα καί εἰς τήν αἴθουσαν τοῦ Θρόνου.
Ἐνταῦθα ὁ Μακαριώτατος προσεφώνησεν ὡς ἕπεται:
«Μή σκιάζεστε στά σκότη! Ἡ λευτεριά | σάν τῆς αὐγῆς τό φεγγοβόλο ἀστέρι | τῆς νύχτας τό ξημέρωμα θά φέρει», λέγει ὁ ποιητής Ἰωάννης Πολέμης.
Ἐκλαμπρότατε Γενικέ Πρόξενε τῆς Ἑλλάδος κ. Χρῆστε Σοφιανόπουλε,
Σεβαστοί Ἅγιοι Πατέρες καί Ἀδελφοί.
Ἐκπρόσωπε τῆς Κυπριακῆς Δημοκρατίας κ. Σάββα Βλαδιμήρου,
Ἀγαπητοί ἐν Χριστῷ Ἀδελφοί.
Ἔμπλεοι ἐθνικῆς καυχήσεως ἐν Χριστῷ ἑορτάζομεν σήμερον τήν ἱστορικήν ἐπέτειον τῆς ἀπελευθερώσεως τοῦ εὐσεβοῦς ἡμῶν γένους τε καί ἔθνους ἐκ τῆς μακροχρονίου δουλείας τῆς Ὀθωμανικῆς κυριαρχίας. Σήμερον ἑορτάζομεν τήν ἐπέτειον τῆς Ἐθνικῆς Παλιγγενεσίας.
Ἡ ἡρωϊκή ὄντως Ἐπανάστασις τοῦ 1821 ἀποτελεῖ ὁρόσημον εἰς τήν παγκόσμιον ἱστορίαν. Καί τοῦτο, διότι μία μικρά ὁμάς ἀποφασισμένων ἀγωνιστῶν, μέ τάς εὐλογίας τοῦ Ἐπισκόπου Παλαιῶν Πάτρων Γερμανοῦ, ὕψωσαν τό Τίμιον Λάβαρον τῆς Ἐπαναστάσεως καί ἔδωσαν τόν ἱερόν ὅρκον «Ἐλευθερία ἢ θάνατος», «νῦν ὁ ὑπέρ πάντων ἀγὼν».
Τό ἐθνεγερτικόν τοῦτο σύνθημα ἀντήχησεν ὡς οἰκουμενική προσταγή εἰς ὅλας τάς ἑστίας τῆς ὑποδουλωμένης Ρωμηοσύνης, ἡ ὁποία ἀκούουσα εἰς τούς λόγους τοῦ ψαλμῳδοῦ: «Κύριος μνησθείς ἡμῶν εὐλόγησεν ἡμᾶς», (Ψαλμ. 113,20), ἐπεδόθη μεθ’ ὅλων τῶν δυνάμεων τῶν ἐπαναστατημένων τέκνων αὐτῆς εἰς τόν ἱερόν ἀγῶνα, «γιά τοῦ Χριστοῦ τήν πίστιν τήν ἁγίαν καί τῆς Πατρίδος τήν ἐλευθερίαν», «Γλυκύτερο πρᾶμα δέν εἶναι ἄλλον ἀπό τήν πατρίδα καί τήν θρησκείαν» θά διατυπώσῃ εἰς τά ἀπομνημονεύματά του ὁ στρατηγός Μακρυγιάννης.
Ἡ συμμετοχή τῆς Ἐκκλησίας εἰς τόν ὑπέρ τῆς Παλιγγενεσίας τοῦ ἔθνους ἀγῶνα ὑπῆρξεν καθοριστική. Ἡγετικαί Ἐκκλησιαστικαί μορφαί, ὡς τοῦ Μητροπολίτου Παλαιῶν Πατρῶν Γερμανοῦ, τοῦ Ἡγουμένου Δικαίου Γρηγορίου Παπαφλέσσα, τοῦ Ἀθανασίου Διάκου, τοῦ Ἐπισκόπου Ἡσαΐου Σαλώνων, μελῶν τῆς Ἁγιοταφιτικῆς ἡμῶν Ἀδελφότητος καί πλειάδος Ἱερωμένων ἐπωνύμων καί ἀνωνύμων ἀνεδείχθησαν ὄχι μόνον ἐμψυχωταί τῆς ἀποτινάξεως τοῦ Ὀθωμανικοῦ βαρβαρικοῦ ζυγοῦ τῆς δουλείας, ἀλλά καί παραδείγματα αὐτοθυσίας, δηλονότι μαρτύρων αἵματος ὑπέρ τῆς ἐλευθερίας, τήν ὁποίαν ἐχάρισεν ὁ Θεός εἰς τόν ἄνθρωπον, ὡς κηρύττει ὁ θεῖος Παῦλος λέγων: «οὗ δέ τό Πνεῦμα Κυρίου, ἐκεῖ ἐλευθερία», ( Β΄ Κορ. 3,17). καί ἀλλαχοῦ: «Τῇ ἐλευθερίᾳ οὖν, ᾗ Χριστός ἡμᾶς ἠλευθέρωσε, στήκετε, καί μή πάλιν ζυγῷ δουλείας ἐνέχεσθε», (Γαλ. 5,1).
Μέ ἄλλα λόγια, οἱ μεγάλοι καί διακεκριμένοι ἀγωνισταί τοῦ 1821 κατενόουν τήν ἔννοιαν τῆς ἐλευθερίας καί τῆς Πατρίδος ἁγιογραφικῶς καί οὐχί κοσμικῶς. «Πίστις εἰς Χριστόν ἐσταυρωμένον καί ἀναστάντα» καί «ἐλευθερία τῆς πατρίδος» ἀποτελοῦν τήν συνεκτικήν δύναμιν τῆς διαφυλάξεως τῆς Ἑλληνορθοδόξου παραδόσεως καί ταυτότητος τοῦ εὐσεβοῦς γένους τῶν Ρωμαίων καί τοῦ Χριστωνύμου ἔθνους τῶν Ἑλλήνων. Τοῦτο ἐξ ἄλλου ἐπιμαρτυροῦν οἱ στῖχοι τοῦ Ἐθνικοῦ ἡμῶν ποιητοῦ Διονυσίου Σολωμοῦ εἰς τόν «Ὕμνον εἰς τήν Ἐλευθερίαν», τήν ὁποίαν θεωρεῖ «ἀπό τά κόκκαλα βγαλμένη τῶν Ἑλλήνων τά ἱερά».
Ἡ Ἐπανάστασις τοῦ 1821 ἀπέδειξε περίτρανα ὅτι ἡ ἀποφασιστικότης πρός αὐτοθυσίαν διά τήν ὑπεράσπισιν ἱερῶν καί ἠθικῶν ἀξιῶν, ὡς τῆς ἐλευθερίας καί τῆς πατρίδος δικαιώνεται πλήρως. Καί τοῦτο διότι ὁ θυσιάζων τήν ζωήν του τήν κερδίζει αἰωνίως, ἡ δέ τυραννική κυριαρχία ὑποχωρεῖ πρό ἠθικοῦ μεγαλείου ἐκδηλουμένου ἀποφασιστικῶς καί θυσιαστικῶς.
Ὁ ἀπαράμιλλος ἡρωϊσμός καί ἡ ἀξιοθαύμαστος θυσιαστική μέχρις αἵματος διάθεσις τῶν ἀγωνιστῶν τοῦ ΄21, δέον ὅπως ἀποτελῇ πηγήν ἐμπνεύσεως διά πάντας ἡμᾶς, ἐν ὄψει τῶν ἐκδηλουμένων ἀήθων προκλήσεων ὑπό τῆς οὕτω καλουμένης «Νέας Ἐποχῆς» ἢ «Νέας Τάξεως», πρός διαφύλαξιν τῶν φυσικῶν νόμων καί τῶν ἠθικῶν ἁγιογραφικῶν ἀξιῶν. «Ἔθνη γάρ τά μή νόμον ἔχοντα, φύσει τά τοῦ νόμου ποιεῖ», (Ρωμ. 2,14) λέγει ὁ σοφός Παῦλος.
Ἡ Γεραρά Ἁγιοταφιτική ἡμῶν Ἀδελφότης ὁλοθύμως καί χρεωστικῶς συμμετέχουσα εἰς τήν ἐπετειακήν ἱεράν ταύτην μνήμην τῆς Παλιγγενεσίας τοῦ εὐσεβοῦς γένους καί ἔθνους ἡμῶν, σύσσωμος κατῆλθεν εἰς τόν Πανίερον Ναόν τῆς Ἀναστάσεως, ἔνθα ἀνέπεμψεν εὐχαριστήριον αἶνον καί δοξολογίαν τῷ ὑπέρ ἡμῶν Σταυρωθέντι καί ἐκ νεκρῶν Ἀναστάντι Θεῷ καί Σωτῆρι Κυρίῳ δέ ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστῷ, ἐπί τῇ προσγενομένῃ τῷ ἔθνει ἡμῶν θείᾳ εὐεργεσίᾳ. Ἔτι δέ ἱκετηρίους ἐντεύξεις καί δεήσεις προσήνεγκεν ὑπέρ αἰωνίου ἀναπαύσεως ἐν χώρᾳ ζώντων τῶν μακαρίων ψυχῶν τῶν ὑπέρ πίστεως καί πατρίδος ἡρωϊκῶς ἀγωνισαμένων καί ἐνδόξως ἐν τοῖς ἱεροῖς ἀγῶσι τοῦ εὐσεβοῦς γένους δέ καί ἔθνους τῶν Ρωμαίων Ὀρθοδόξων, πεσόντων καί μαρτυρικῶς ὑπέρ τοῦ θεοσδότου δώρου τῆς ἐλευθερίας, ἀναιρεθέντων.
Ἐπί δέ τούτοις ἐπιτρέψατε Ἡμῖν, ὅπως ὑψώσωμεν τό ποτήριον Ἡμῶν καί ἀξιοτίμως ἀναφωνήσωμεν : Ζήτω ἡ 25η Μαρτίου 1821!
Ζήτω τό εὐσεβές καί βασιλικόν γένος τῶν Ρωμαίων Ὀρθοδόξων!
Ζήτω ἡ Ἑλλάς!
Ζήτω ἡ Ἁγιοταφιτική ἡμῶν Ἀδελφότης!
Καί ὁ Ἕλλην Γενικός Πρόξενος ὡς ἕπεται:
«Μακαριώτατε,
Σεβασμιώτατοι Αρχιερείς,
Σεβαστοί Πατέρες,
Κυρίες και Κύριοι,
Είμαστε ευτυχείς που γιορτάζουμε σήμερα στο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων την Εθνεγερσία του 1821 και θυμόμαστε με εθνική υπερηφάνεια την ενδοξότερη σελίδα της νεώτερης ιστορίας του Γένους. Τιμούμε εκείνους που πολέμησαν με θάρρος, ηρωϊσμό και αυταπάρνηση και κατάφεραν, μέσα από έναν άνισο και μακροχρόνιο αγώνα που απαίτησε απερίγραπτες θυσίες, να δώσουν τέλος στους τέσσερεις σκοτεινούς αιώνες ενός ξένου, τυραννικού ζυγού.
Την ημέρα αυτή οφείλουμε να θυμόμαστε τα στοιχεία εκείνα που κατέστησαν τον απελευθερωτικό αγώνα του 1821 ξεχωριστό, τόσο για την ελληνική, όσο και για την παγκόσμια ιστορία και που έχουν απόλυτη συνάφεια για μας σήμερα. Τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν δίδαγμα για όλους τους σύγχρονους Έλληνες. Τρία είναι τα στοιχεία αυτά: Το κοινό όραμα της ελευθερίας, η εθνική ενότητα και η τόλμη μπροστά σε πολύ υπέρτερους εχθρούς και σε τεράστιες αντικειμενικές δυσκολίες.
Το κοινό όραμα ήταν αυτό της ελεύθερης Πατρίδας και δη της δημιουργίας ενός κράτους προτύπου, βασισμένου στις αρχές της δημοκρατίας και της δικαιοσύνης που μεριμνά για όλους τους πολίτες του/χωρίς αποκλεισμούς. Το όραμα αυτό, ιδιαίτερα προωθημένο για την εποχή του, κατέστησε τον αγώνα δίκαιο και ηθικά επιβεβλημένο, χαλυβδώνοντας την αποφασιστικότητα και το σθένος των αγωνιστών και κερδίζοντας τη συμπάθεια χιλιάδων φιλελλήνων που τον ενίσχυσαν ποικιλοτρόπως.
Η εθνική ενότητα και ομοψυχία ήταν απαραίτητη για την έκβαση της Επανάστασης, όπως και κάθε κοινού αγώνα. Ο αντίπαλος προσπάθησε να διχάσει τους αγωνιστές, υποδαυλίζοντας εσωτερικές έριδες, με στόχο να πλήξει την πίστη στο δίκαιο αγώνα, να εξουδετερώσει το σθένος και να κάμψει την αντίσταση των αγωνιστών. Η ενότητα κατακτήθηκε μέσα από δυσκολίες και μετά από εμφύλιες ρήξεις που καθυστέρησαν την αίσια έκβαση της Επανάστασης. Το δίδαγμα για όλους, τότε και τώρα, είναι ότι χωρίς ενότητα και ομοψυχία ο κοινός σκοπός και τα εθνικά δίκαια κινδυνεύουν να απωλέσουν το νόημά τους και την αξία τους.
Η τόλμη των αγωνιστών που αψηφησαν την τεράστια ισχύ του δυνάστη και την αρνητική διεθνή συγκυρία και κήρυξαν τον απελευθερωτικό αγώνα, διεξάγοντάς τον, επί 8 και πλέον έτη, σε ξηρά και θάλασσα, είναι το χαρακτηριστικό εκείνο των Ελλήνων που επανειλημμένα τους έχει ωθήσει στο προσκήνιο της ιστορίας. Μια συνετή, υπολογιστική εκτίμηση των περιστάσεων θα συνεπαγόταν τη συνέχιση της εθνικής υποτέλειας και την εγκατάλειψη του εθνικού οράματος της ελευθερίας και της εθνικής υπερηφάνειας. Όπως το έθεσε ο Στρατηγός Μακρυγιάννης, «όταν οι ολίγοι αποφασίζουν να πεθάνουν, κι όταν κάνουν αυτήνη την απόφασιν, λίγες φορές χάνουν και πολλές κερδαίνουν».
Σήμερα δεν λησμονούμε τον καίριο ρόλο που διαδραμάτισε η Εκκλησία για την επίτευξη του εθνικού σκοπού, διατηρώντας ακέραιη την ταυτότητα των Ελλήνων, στα μακρά και ζοφερά χρόνια της Τουρκοκρατίας. Η Εκκλησία υπήρξε η κιβωτός της σωτηρίας του Γένους και ο θεματοφύλακας των αξιών μας, διαφυλάσσοντας τη γλώσσα, την χριστιανική Πίστη και την ελπίδα της Ανάστασης του Γένους. Έτσι, όπως οι ίδιοι οι αγωνιστές διακήρυτταν, ο αγώνας της εθνικής παλιγγενεσίας έγινε «Δια την πίστιν του Χριστού την αγίαν και της Πατρίδος την ελευθερίαν».
Η Ελλάδα δεν λησμονεί την μεγάλη προσφορά των αποδήμων Ελλήνων στον αγώνα της εθνικής παλιγγενεσίας και αισθάνεται εσαεί ευγνώμων για αυτή. Οι Φιλικοί, εκκινώντας από μεγάλα αστικά κέντρα της Ευρώπης, συστρατεύθηκαν με ενθουσιασμό και αυταπάρνηση με τους επαναστατημένους αδελφούς τους είχαν σημαντική συμμετοχή στη διαμόρφωση του κοινού οράματος της ελευθερίας, καθώς και στους αρχικούς σχεδιασμούς της Επανάστασης και συνέβαλαν στη δημιουργία του Φιλελληνικού ρεύματος.
Η 25η Μαρτίου παραμένει για όλους μας ο θεμέλιος λίθος της εθνικής μας οντότητας και ο κορυφαίος σταθμός της σύγχρονης ιστορίας του Γένους. Ο ηρωϊσμός, η αυταπάρνηση και η αποφασιστικότητα των αγωνιστών της Επανάστασης, και όσων εμπνεύστηκαν από εκείνους, να επιδιώξουν μια ελεύθερη, δίκαιη και δημοκρατική Πατρίδα, εμπνέουν κι εμάς, αλλά ταυτόχρονα μας δεσμεύουν να φανούμε αντάξιοί τους και, όπως εκείνοι, να αρθούμε στο ύψος των περιστάσεων και να συμπράξουμε όλοι για την υπέρβαση των εμποδίων, οσοδήποτε ανυπέρβλητα κι αν εμφανίζονται.
Ζήτω η 25η Μαρτίου 1821
Ζήτω η Ελλάδα».
Ἐκ τῆς Ἀρχιγραμματείας