Με κάθε μεγαλοπρέπεια εoρτάσθηκε χθες, Παρασκευή, 25 Δεκεμβρίου 2021/7η Ιανουαρίου 2022, η δεσποτική εορτή των Χριστουγέννων από το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων, συμφώνως προς την επικρατούσα Τυπική καί Προσκυνηματική τάξη αυτού.
Επιμέλεια: Ευγενία Δίτσα
Η πανήγυρη της κυριωνύμου ημέρας της εορτής των Χριστουγέννων άρχισε με τον Όρθρο τη νυκτερινή ορθρινή ώρα της Παρασκευής, διά της επίσημης εισόδου από της Πύλης του Βαπτιστηρίου και εν συνεχεία διά της Λιτής, του Εξαψάλμου καί των Καθισμάτων προεξάρχοντος τού Πατριαρχικού Επιτρόπου, Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καπιτωλιάδος κ. Ησυχίου.
Κατά τη διάρκεια αυτών προσήλθε από το παρεκκλήσιο του Αγίου Γεωργίου μετά Συνοδείας ο Μακαριώτατος Πατριάρχης Ιεροσολύμων κ.κ. Θεόφιλος στο Ιερόν Βήμα, όπου ενεδύθη πλήρη Αρχιερατική στολή και με την ευλογία του ενεδύθησαν και οι Αρχιερείς και οι Ιερείς.
Άμα τη ενάρξει τού Καθίσματος «Δεύτε ίδωμεν πιστοί πού εγεννήθη ο Χριστός…» άρχισε από την Ωραία Πύλη η Κάθοδος προς το Άγιο Σπήλαιο από την Νότια Πύλη αυτού, παρισταμένων δεξιά του εκπροσώπου του Παλαιστινιακού Κράτους Πρωθυπουργού, κ. Μουχάμαντ Στάγιε, του Προέδρου της Ανωτάτης Παλαιστινιακής Επιτροπής επί Εκκλησιαστικών Θεμάτων, κ. Ράμζη Χούρη και του Εκπροσώπου της Ιορδανίας, Υπουργού Εσωτερικών, κ. Μάζεν Φουράγιε, παρουσία τού Γενικού Προξένου της Ελλάδος στα Ιεροσόλυμα κ. Βλιώρα.
Στο Θεοδέγμον Σπήλαιον αναγνώσθηκε το Ευαγγέλιον της Γεννήσεως εκ του Ευαγγελιστού Λουκά «εξήλθε δόγμα παρά Καίσαρος Αυγούστου…», το Μήνυμα των Χριστουγέννων του Μακαριωτάτου στα ελληνικά από τον Γέροντα Αρχιγραμματέα Σεβασμιώτατο Αρχιεπίσκοπο Κωνσταντίνης κ. Αρίσταρχο και στα αραβικά από τον Πρεσβύτερο π. Ήσσα Μούσλεχ, εκπρόσωπο του Πατριαρχείου στον Αραβικό τύπο, ως έπεται:
Ὁ οὐρανός καί ἡ γῆ σήμερον ἡνώθησαν τεχθέντος τοῦ Χριστοῦ.
Σήμερον Θεός ἐπί γῆς παραγέγονεν καί ἄνθρωπος εἰς οὐρανούς ἀναβέβηκεν.
Σήμερον ὁρᾶται σαρκί ὁ φύσει ἀόρατος διά τόν ἄνθρωπον.
(β΄Στιχηρόν Λιτῆς Χριστουγέννων).
Τοῦτο τό γεγονός, τοῦτο τό μυστήριον, ἑορτάζει σήμερον πανηγυρικῶς ἐν δοξολογίᾳ καί εὐχαριστίᾳ ἡ ἀνά τά πέρατα τῆς οἰκουμένης Ὀρθόδοξος τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησία, ἰδιαιτέρως τῶν Ἱεροσολύμων
καί ἰδιαίτατα ἡ πόλις Βηθλεέμ. Ἑορτάζει τό ὑπερφυές γεγονός τῆς συναντήσεως καί ἑνώσεως οὐρανοῦ καί γῆς, τό γεγονός ὅτι ὁ Θεός κατῆλθεν εἰς τήν γῆν, διά νά ἀνεβάσῃ τόν ἄνθρωπον εἰς τόν οὐρανόν.
Τοῦτο γέγονε, «ὡς οἶδε, ὡς ἠθέλησε καί ὡς ηὐδόκησεν ὁ Θεός». Ὁ Πατήρ ηὐδόκησεν, ὁ Λόγος σάρξ ἐγένετο καί ἡμεῖς ἐθεασάμεθα Θεόν Ἐνανθρωπήσαντα. Ὁ Θεός ἐν τῇ ἀνεικάστῳ ἀγάπῃ Αὐτοῦ πρός
τόν ἄνθρωπον, κατά τόν οὐρανοβάμονα Ἀπόστολον Παῦλον, «ὅτε ἦλθε τό πλήρωμα τοῦ χρόνου, ἐξαπέστειλε τόν υἱόν Αὐτοῦ, γενόμενον ἐκ γυναικός, γενόμενον ὑπό νόμον, ἵνα τούς ὑπό νόμον ης
ἐξαγοράσῃ, ἵνα τήν υἱοθεσίαν ἀπολάβωμεν» (Γαλ. 4, 4-5 ). Κατά τόν ὑμνῳδόν τῆς Ἐκκλησίας, «ὁ πρό Ἑωσφόρου ἐκ Πατρός ἀμήτωρ γεννηθείς, ἐπί τῆς γῆς ἀπάτωρ ἐκ τῆς Παρθένου ἐσαρκώθη».
«Γέγονεν ὁ Ὤν, ὅ οὐκ ἦν δι’ ἡμᾶς». Ὁ Μονογενής Υἱός καί Λόγος τοῦ Θεοῦ ἐγένετο καί Υἱός ἀνθρώπου, ἐκ Πνεύματος Ἁγίου καί Μαρίας τῆς Παρθένου, Θεάνθρωπος, ἐν μιᾷ τῇ ὑποστάσει καί ἐν δύο ταῖς φύσεσιν. Ἐκεῖνος ἐπτώχευσε δι’ ἡμᾶς, ἵνα ἡμεῖς πλουτήσωμεν, ἐκένωσεν Ἑαυτόν, ἵνα ἡμεῖς πληρωθῶμεν, συγκατέβη πρός ἡμᾶς, ἵνα ἡμεῖς ἀναβῶμεν, ἐνηπίασε δι’ ἡμᾶς, ἵνα ἡμεῖς ἐνηλικιωθῶμεν «εἰς μέτρον ἡλικίας τοῦ πληρώματος Αὐτοῦ», (Ἐφεσ. 4, 13). Κατά τόν Μέγαν Ἀθανάσιον: «διά τήν ἡμῶν σωτηρίαν ἐν ἀνθρωπίνῳ σώματι ἡμῖν πεφανέρωται» (Περί Ἐνανθρωπήσεως, ΕΠΕ 1, σ.228). Κατά τόν ἱερόν Χρυσόστομον « Θεός ὁ ἀπόρρητος καί ἀνέκφραστος καί ἀπερινόητος καί τῷ Πατρί ἴσος διά μήτρας ἦλθε παρθενικῆς, καί γενέσθαι ἐκ γυναικός κατεδέξατο». (Ὁμιλία Β΄, Εἰς τό κατά Ματθαῖον Εὐαγγέλιον).
Πρό τῆς θέας τοῦ μυστηρίου τούτου καί ὁ ὑμνῳδός τῆς Ἐκκλησίας ἀναβοᾷ ἐκστατικός: «μυστήριον ξένον ὁρῶ καί παράδοξον, οὐρανόν τό σπήλαιον, Θρόνον Χερουβικόν τήν Παρθένον, τήν φάτνην
χωρίον, ἐν ᾧ ἀνεκλίθη ὁ ἀχώρητος Χριστός ὁ Θεός». Ὄντως τό σπήλαιον ὡμοιώθη οὐρανῷ. Ἐν τῷ σπηλαίῳ τούτῳ τῆς Βηθλεέμ τῆς Ἰουδαίας, εἰς συγκεκριμένην στιγμήν τοῦ χρόνου, ἐπί μοναρχίας
Καίσαρος Ὀκταβιανοῦ Αὐγούστου, ὁ Θεός ἀποκαλύπτεται ἐν Χριστῷ εἰς τούς ἀνθρώπους σωματικῶς. Ὁ ἄναρχος ἄρχεται, ὁ ἀόρατος ὁρᾶται. Τήν ἔνσαρκον ἐπιφάνειαν τοῦ Υἱοῦ Αύτοῦ φανερώνει ὁ Θεός εἰς τούς ἀνθρώπους διά τῶν στοιχείων τῆς φύσεως, δι’ ἀστέρος «θεοδρόμου» φωτεινοῦ, ὁδηγοῦντος μάγους Περσῶν βασιλεῖς, ἐρευνητάς τοῦ σύμπαντος, «καί ἐλθόντος καί στάντος ἐπάνω οὗ ἦν τό παιδίον». Τήν θαυμαστήν ταύτην ἐπιφάνειαν ἀποκαλύπτει καί δι’ ἀγγέλων Αὐτοῦ, στησάντων χορόν, ψαλλόντων: «Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ καί ἐπί γῆς εἰρήνη ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία» καί καλούντων ἐργάτας τοῦ μόχθου, ποιμένας ἀγραυλοῦντας εἰς τήν ποίμνην αὐτῶν.
Αμφοτέρους καλεῖ ὁ Θεός ὡς μάρτυρας καί κήρυκας, ὡς συνεργούς καί μετόχους εἰς τό ἔργον Του. Οὖτοι ἀνταποκρινόμενοι εἰς τήν Θείαν πρόσκλησιν προσῆλθον καί «πεσόντες προσεκύνησαν, «εἶδον γάρ ἐν τῷ σπηλαίῳ βρέφος κείμενον τόν ἄναρχον», ἤτοι ἐπέγνωσαν καί διεκήρυξαν καί διελάλησαν τό μυστήριον ὅπερ εἶδον, οἱ ποιμένες εἰς τήν κώμην αὐτῶν καί οἱ μάγοι, φεύγοντες «Ἡρώδην τόν ληρώδη», εἰς Βαβυλῶνα τήν πατρίδα αὐτῶν.
Ἡ Ἐνανθρώπησις καί ἡ κατά σάρκα Γέννησις τοῦ Χριστοῦ, τήν ὁποίαν προσκυνοῦμεν, ἀναμένοντες καί τἀ Ἅγια Θεοφάνεια, εἶναι ἡ ἀπαρχή μόνον τῶν σωτηριωδῶν διά τόν ἄνθρωπον μυστηρίων τοῦ
Θεοῦ. Ἠ ἀκολουθία ταύτης εἶναι τό ὅλον ἔργον τοῦ Χριστοῦ, τό ὁποῖον ἐνεκαινίασε εἰς τήν γῆν ὡς ὁ «μεγάλος ἄγγελος τῆς βουλῆς τοῦ Θεοῦ». Ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός ἐλθών παρά Πατρός, ζήσας
ἐπί τῆς γῆς καί τούς ἀνθρώπους συναναστραφείς, ἐνεκαινίασε, ἐγκαθίδρυσε καί ἐστερέωσε ἐπί τῆς γῆς τήν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ καί τήν βασιλείαν Αὐτοῦ, οὖσαν μίαν, ἤτοι τό σῶμα Αὐτοῦ, τήν
Ἐκκλησίαν. Ἡ Ἐκκλησία συνεχίζει καί διαιωνίζει τό ἔργον Αὐτοῦ, τῆς συνδιαλλαγῆς, τῆς συμφιλιώσεως, τῆς εἰρηνικῆς συμβιώσεως καί τῆς ἀγάπης μεταξύ τῶν ἀνθρώπων. Τό ἔργον τοῦτο ὁ
Ἐνανθρωπήσας Κύριος ἐθεμελίωσεν ἐπί τῆς διδασκαλίας Του καί ἐπί τοῦ αἵματος τῆς σταυρικῆς θυσίας Του. Ἐθεμελίωσεν ἔργον ἁγιαστικόν, ἀφέσεως ἁμαρτιῶν καί διδακτικόν, ἐξημερωτικόν καί
μεταμορφωτικόν τῶν ἠθῶν τῶν ἀνθρώπων. Ἀρξάμενος ἀπό Βηθλεέμ ὁ Χριστός, ἀπό τοῦ σπηλαίου τούτου, κατέκτησε, κάλλιον ἐσαγήνευσε, τήν οἰκουμένην ὁλόκληρον ἄνευ στρατοῦ, ἄνευ ὅπλων, διά
τῶν δώδεκα μόνον καί τούτων ἀγραμμάτων κατά κόσμον, ἐγγραμμάτων ὅμως κατά τό Πνεῦμα τό Ἅγιον. Ἡ Ἐκκλησία ὡς ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ ἐπί τῆς γῆς ηὐξήθη, ἐπληθύνθη καί ἐμεγαλύνθη
ἀθορύβως χωρίς στράτευσιν ὀπαδῶν, ἀλλά μέ ἔνταξιν μελῶν διά τοῦ Βαπτίσματος. Κεφαλή αὐτῆς εἶναι ὁ Ἐνανθρωπήσας Κύριος, ὁ Λυτρωτής τοῦ κόσμου. Ὅσον ἡ ἀνθρωπότης δέν ἀσπάζεται καί δέν
ἀκολουθεῖ τό μήνυμα Χριστοῦ, τοῦ τεχθέντος Βασιλέως, ἡ ζωή αὐτῆς γίνεται κόλασις, ἐν μάχαις, πολέμοις καί ἀδικίαις, οἵαν καί βλέπομεν ἐνίοτε καί σήμερον, ἐφ’ ὅσον δέχεται καί ἐφαρμόζει τοῦτο,
ἡ ζωή αὐτῆς μεταμορφοῦται εἰς παράδεισον.
Τοῦτο τό ἔργον, ἁγιαστικόν, Ποιμαντικόν, Προσκυνηματικόν, συνδιαλλακτικόν, εἰρηνευτικόν, ἡ Ἐκκλησία Ἱεροσολύμων ἐπιτελεῖ ἀπό τῆς ἱδρύσεως αὐτῆς ἀδιακόπως εἰς τούς Τόπους τῆς Χάριτος
καί σήμερον εἰς τόν τόπον τῆς κατά σάρκα Γεννήσεως τοῦ Ἱδρυτοῦ αὐτῆς, εἰς Βηθλεέμ τήν Ἁγίαν, εἰς τό θεοδέγμον Σπήλαιον καί εἰς τήν ἐπ’ αὐτοῦ Κωνσταντίνειον καί Ἰουστινιάνειον Βασιλικήν τῆς
Γεννήσεως καί ἀπό τῶν ἁγιασμάτων τούτων προσεύχεται ὑπέρ εἰρήνης καί ἀγαθῆς καταστάσεως τοῦ σύμπαντος κόσμου, ἰδιαιτέρως προσεύχεται ὑπέρ τοῦ ἑλληνορθοδόξου αὐτῆς ποιμνίου, τοῦ
διαβιοῦντος εἰς τό Παλαιστινιακόν κράτος, ἀλλά καί ὑπέρ ὅλου τοῦ Παλαιστινιακοῦ λαοῦ καί συμπαρίσταται δι’ ὅλων τῶν δυνάμεων αὐτῆς καί δι’ ὅλων τῶν εἰρηνικῶν μέσων εἰς τόν ἐξοχώτατον
Πρόεδρον Μαχμούντ Ἀμπάς Ἀμποῦ -Μάζεν, τόν τιμῶντα διά τοῦ ἐκπροσώπου Αὐτοῦ δρος Μουχάμαντ Ἰστάγιε τήν ἑορτήν ἡμῶν, ἵνα ὁλοκληρώσῃ ἐπιτυχῶς τήν ἐκστρατείαν Αὐτοῦ τῆς
διατηρήσεως τοῦ ὑπό τῆς διεθνοῦς Κοινότητος ἀναγνωριζομένου πολιτικοῦ καί θρησκευτικοῦ καθεστῶτος τῆς Ἱερουσαλήμ καί τῆς πλήρους ἀναγνωρίσεως τοῦ Παλαιστινιακοῦ κράτους ὑφ’ ὅλων
τῶν κρατῶν ἀνά τόν κόσμον διεθνῶς.
Ἐν τῇ Ἁγίᾳ Πόλει Βηθλεέμ, Χριστούγεννα 2021
Διάπυρος πρός Κύριον εὐχέτης,
ΘΕΟΦΙΛΟΣ Γ’
Πατριάρχης Ἱεροσολύμων
Μετά από αυτά έλαβε χώρα η προσκύνηση στον Αστέρα και τη Φάτνη και έγινε η έξοδος από την βορεία Πύλη του Σπηλαίου. Εν συνεχεία, έλαβε χώρα η λιτανεία διά των κλιτών της Βασιλικής, τρις καταλήξασα στο μέσον του Ναού, όπου αναπέμφθηκε δέηση.
Ακολούθησε ο Όρθρος από την Θ’ Ώρα στην Βασιλική, προεξάρχοντος του Μακαριωτάτου Πατριάρχου Ιεροσολύμων κ.κ. Θεοφίλου, συλλειτουργούντων των Σεβασμιωτάτων Αρχιεπισκόπων Γεράσων κ. Θεοφάνους, Κωνσταντίνης κ. Αριστάρχου, Πέλλης κ. Φιλουμένου και του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ελενουπόλεως κ. Ιωακείμ, Αγιοταφιτών Ιερομονάχων και των εκπροσώπων του Πατριαρχείου Μόσχας καί του Πατριαρχείου Ρουμανίας, των Βηθλεεμιτών Πρεσβυτέρων π. Σπυρίδωνος Σαμούρ, π. Γεωργόυ Ζακαμάν και π. Ήσσα Θαλτζήγιε, του Αρχιδιακόνου Μάρκου και των άλλων διακόνων, ψαλλούσης της χορωδίας δεξιά ελληνιστί υπό τον Ιεροδιάκονον π. Συμεών καί της χορωδίας της Κοινότητος Βηθλεέμ αριστερά αραβιστί υπό τον κ. Λώρενς Σαμούρ.
Μετά τον Όρθρο έλαβε χώρα η θεία Λειτουργία του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, απολυθείσα συμφώνως προς το Προσκυνηματικό Καθεστώς στις 3.30 π.μ., ενώ τελέσθηκε και θεία Λειτουργία στο Θεοδέγμον Σπήλαιον από τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Καπιτωλιάδος κ. Ησύχιο.
Μετά το πέρας της Λειτουργίας και τις ευλογίες του Μακαριωτάτου, έλαβε χώρα η έξοδος από της Πύλης του Βαπτιστηρίου και η μετάβαση στο ηγουμενείο, όπου ο νέος ηγούμενος Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Διοκαισαρείας κ. Βενέδικτος προσέφερε κέρασμα. Το πρωί, περί την 9.00 ο Γέρων Δραγουμάνος Αρχιμανδρίτης π. Ματθαίος κατέβηκε στο Άγιο Σπήλαιο και προσκύνησε. Διά της πράξεως αυτής έληξε η Δεσποτική εορτή των Χριστουγέννων στη Βηθλεέμ, τα προεόρτια της οποίας είχαν αρχίσει από τις 23 Δεκεμβρίου/5 Ιανουαρίου 2022.
Εκείνη την ημέρα, στον μοναστηριακό Ναό των Αγίων Κωνσταντίνου καί Ελένης, χοροστατούντος της Α.Θ.Μ. του Πατρός ημών καί Πατριάρχου Ιεροσολύμων κ.κ. Θεοφίλου ανεγνώσθησαν οι μεγάλες Ώρες των Χριστουγέννων, χάριν ελαφρύνσεως τού Καθεστωτικού Προγράμματος στην Βηθλεέμ την επομένην.
Την Πέμπτη, Παραμονή των Χριστουγέννων, αναχώρησε μετά την επίσκεψη της Αστυνομίας στο Πατριαρχείο η Πατριαρχική Συνοδεία και έφθασε, με τη συνοδεία της Αστυνομίας και του Σώματος των Προσκόπων στην πύλη του Δαβίδ. Εκεί επιβιβάσθηκε σε οχήματα και κατηυθύνθηκε προς την Μονή του Προφήτου Ηλιού, μεταξύ Ιερουσαλήμ καί Βηθλεέμ παρά την αρχαία Μονή τού Καθίσματος.
Στην Μονή αυτή έγινε η υποδοχή του Μακαριωτάτου από τους Δημάρχους Μπετζάλλας και Χωρίου των Ποιμένων και από τους προύχοντες των πόλεων αυτών και της Βηθλεέμ και από την Ισραηλινή Πολιτική Διοίκηση και τον εκπρόσωπο του Υπουργείου Θρησκευμάτων του Ισραήλ κ. Σεζάρ Μαρζήε. Ακολούθως αναπέμφθηκε δεήση και δόθηκε προσφάγιο κέρασμα από τον επιστάτη της Μονής Μοναχό Αχίλλιο.
Εν συνεχεία, η Πατριαρχική Συνοδεία ανεχώρησε, προπορευομένης αυτής 5 Ισραηλινών ιππέων έως του τάφου της Ραχήλ. Εκεί την παρέλαβαν οι Παλαιστίνιοι μοτοσυκλετιστές και την συνόδευσαν τιμητικώς, έως την πλατείας της Βασιλικής της Γεννήσεως, όπου τον Μακαριώτατο υποδέχθηκε διά συντόμου προσφωνήσεως ο Πατριαρχικός Επίτροπος Βηθλεέμ, Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Διοκαισαρείας κ. Βενέδικτος, ο Πρόεδρος της Παλαιστινιακής Επιτροπής επί Εκκλησιαστικών Υποθέσεων κ. Ράμζη Χούρη και ο Νομάρχης της περιοχής.
Ακολούθως, η Πατριαρχική Συνοδεία με τη συμμετοχή ενδεδυμένων κληρικών Αγιοταφιτών και Αραβοφώνων Ιερέων καθώς και πλήθους λαού, ψέλνοντας το «ἡ Γέννησις σοῦ Χριστέ ὁ Θεός ἡμῶν» εισήλθε διά της ταπεινής Πύλης στην Βασιλική και κατέβηκε για προσκύνηση και δέηση στο άγιο Σπήλαιο και τη Φάτνη.
Μετά το προσκύνημα, ανέβηκε στο Καθολικό του Ναού, όπου άρχισε η ακολουθία των Μεγάλων Ωρών και ο πανηγυρικός Εσπερινός με τη Θεία Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου.
Μετά τό τέλος τῆς Λειτουργίας παρετέθη κέρασμα.
Το απόγευμα της παραμονής των Χριστουγέννων είχε παρατεθεί επίσημη δεξίωση από τον ηγούμενο, Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Διοκαισαρείας κ. Βενέδικτο σε προσκεκλημένους, μεταξύ των οποίων ήσαν και ο Εκπρόσωπος της Παλαιστινιακής Αυτονομίας Πρωθυπουργός κ. Μουχάμαντ Ιστάγιε, και ο εκπρόσωπος της χώρας της Ιορδανίας, Υπουργός Ἐσωτερικών κ. Μάζεν Φουράγιε. Την προσφώνηση του Μακαριωτάτου Πατριάρχη Ιεροσολύμων κ.κ. Θεοφίλου στα αραβικά ανέγνωσε ο π. Ήσσα Μοῦσλεχ. Σε αυτήν ο Μακαριώτατος υπογράμμισε τις πιέσεις, τις οποίες υφίσταται η Χριστιανική Κοινότητα από τα ακραία στοιχεία της Ιερουσαλήμ και τη δύναμη, την οποία έχει η Εκκλησία παρά του ανατείλαντος Ηλίου της Δικαιοσύνης να αντιμετωπίσει και να υπερβεί αυτές, προσφέρουσα έργα ωφελείας, όπως η πρόσφατη ανέγερση του οικισμού Lana/Jerusaelm και η ανακαίνηση του Προφήτου Ηλιού.
Διά τούτων έληξε η εορτή της Παραμονής των Χριστουγέννων από το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων στην Βηθλεέμ.