Η Ιερά Σύνοδος της εν Ρωσία Ορθοδόξου Εκκλησίας, σε συνεδρίαση της στις 24 Οκτωβρίου 2024, υπό την προεδρία του Πατριάρχη Μόσχας και πασών των Ρωσιών κ.κ. Κύριλλου στην Πατριαρχική και Συνοδική κατοικία στην Ιερά Σταυροπηγιακή Μονή Αγίου Δανιήλ στη Μόσχα, μεταξύ άλλων, προέβη σε λήψη αποφάσεων σχετικά με την τέλεση Εξοδίου Ακολουθίας σε παιδιά και εφήβους που προέβησαν στην αυτοχειρία.
Με την ευλογία του Μακαριωτάτου Πατριάρχη κ.κ. Κυρίλλου, η Διασυμβουλιακή Επιτροπή Παρουσίας για τη Διοίκηση της Εκκλησίας, την Ποιμαντική και την Οργάνωση της Εκκλησιαστικής Ζωής διεξήγαγε μελέτη σχετικά με τη δυνατότητα τέλεσης Εξόδιου Ακολουθίας σε παιδιά και εφήβους που προέβησαν στην αυτοχειρία επηρεαζόμενοι από διάφορες ομάδες ή από άλλες καταστροφικές επιρροές.
Αυτό που σημειώθηκε, σύμφωνα με την έκθεση της Επιτροπής, είναι ότι η ψυχική αστάθεια των εφήβων και των παιδιών, ειδικά εκείνων που χειραγωγήθηκαν ή εκβιάστηκαν συμμετέχοντας ιδίως σε ομάδες αυτοκτονίας («παιχνίδια θανάτου»), μπορεί να οδηγήσει παιδιά ή εφήβους σε πράξεις αυτοχειρίας. Σε αυτήν την περίπτωση τα παιδιά και οι έφηβοι βρίσκονται σε κατάσταση «εκτός εαυτού », σύμφωνα με τον 14ο κανόνα του Πατριάρχη Αλεξανδρείας Τιμοθέου, ο οποίος προβλέπει τη δυνατότητα εκκλησιαστικής ακολουθίας των ανθρώπων που αυτοκτόνησαν σε μια τέτοια κατάσταση. [Ο 14ος κανόνας: Ἐάν τις μὴ ἔχων ἑαυτὸν χειρίσηται ἢ κρημνίσῃ ἐαυτόν, εἰ γίνεται προσφορὰ ὑπὲρ αὐτοῦ ἢ οὔ; Ἀπόκρισις. ῾Υπὲρ αὐτοῦ διακρίναι ὀφείλει ὁ κληρικός, εἰ τὸ ἀληθὲς ἐκφρενὴς ὢν πεποίηκε τοῦτο. Πολλάκις γὰρ οἰ διαφέροντες τῶ πεπονθότι, θέλοντες ἐπιτυχεῖν τῆς προσφορᾶς καὶ τῆς ὑπὲρ αὐτοῦ εὐχῆς, καταψεύδονται καὶ λέγουσιν, ὅτι οὐκ εἶχεν έαυτόν. Ἐνίοτε δὲ ἀπὸ ἐπηρείας ἀνθρώπων ἢ ἄλλως πως ἀπὸ ὀλιγωρίας πεποίηκε τοῦτο, καὶ οὐ χρὴ προσφορὰν ἐπάνω αὐτοῦ γενέσθαι, αὐτοφονευτὴς γὰρ ἑαυτοῦ ἐστι. Δεῖ οὖν πάντως τὸν κληρικὸν μετ’ ἀκριβείας ἐρευνῆσαι, ἵνα μὴ ὑπὸ κρῖμα πέσῃ.]
Ακόμη, κατατέθηκαν προτάσεις σχετικά με τη διαδικασία εξέτασης αιτημάτων για την τέλεση Εξόδιου Ακολουθίας σε παιδιά και εφήβους που προέβησαν στην αυτοχειρία. Οι προτάσεις αυτές στάλθηκαν στις 8 Αυγούστου 2024 στις Επισκοπές της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας για να λάβουν τις απόψεις των Επισκόπων, με τη διευκρίνιση ότι η έλλειψη ανταπόκρισης θα θεωρηθεί ως συμφωνία με τα προτεινόμενα. Κατά την περίοδο που προβλέπεται για την αποστολή απαντήσεων, εκτός από τις θετικές κριτικές, αρνητικές κριτικές ελήφθησαν μόνο από τρεις Επισκόπους. Επιπλέον, έγιναν αρκετές προτάσεις τροποποίησης του σχεδίου, που αφορούν κυρίως ηλικιακές κατηγορίες.
Έτσι η Ιερά Σύνοδος απεφάνθη ότι:
1. Με βαθιά λύπη επισημαίνουμε τη σημασία του προβλήματος των αυξανόμενων περιπτώσεων σκόπιμης οδήγησης εφήβων και παιδιών στην αυτοχειρία, μεταξύ άλλων μέσω εκβιασμού, χειραγώγησης ή χρήσης άλλων καταστροφικών μεθόδων που καταστέλλουν την κριτική σκέψη του θύματος.
2. Υπενθυμίζουμε ότι η συνειδητή αυτοχειρία είναι βαρύ αμάρτημα που εμποδίζει την τέλεση Εξόδιου Ακολουθίας. Ακόμη πιο σοβαρή αμαρτία είναι η εκ προθέσεως αυτοχειρία.
3. Ταυτόχρονα, λαμβάνοντας υπόψη τον 14ο κανόνα του Πατριάρχη Αλεξανδρείας Τιμοθέου και τις αποφάσεις της Ιεράς Συνόδου της 27ης Ιουλίου 2011 (περιοδικό αρ. 87) βάσει αυτού του κανόνα σχετικά με τη δυνατότητα τέλεσης Εξοδίου Ακολουθίας σε πρόσωπα που διέπραξαν αυτοχειρία όντας σε κατάσταση ψυχικής διαταραχής, καθώς και λαμβάνοντας υπόψη την αστάθεια της εφηβικής και παιδικής ψυχής και την ευαισθησία της σε χειριστικές επιρροές , καθορίστε ότι θα ακολουθείται η ακόλουθη διαδικασία για την εξέταση αιτημάτων για την τέλεσε Εξοδίου Ακολουθίας σε παιδί ή έφηβο που αυτοκτόνησε:
α) Το ζήτημα θα εξετάζεται από τον Επίσκοπο ή από εξουσιοδοτημένη από τον Επίσκοπο επισκοπική επιτροπή
β) Κατά την εξέταση της κατάστασης, τα μέλη της επιτροπής θέτουν ερωτήσεις σε μάρτυρες που μπορούν να επιβεβαιώσουν ότι το εν λόγω παιδί (έφηβος) ήταν κοντά στον Θεό, είχε έναν φυσιολογικό τρόπο ζωή για την ηλικία του, που δεν επιτρέπει την τέλεση αυτοχειρίας, ή ότι δέχθηκε την καταστροφική επιρροή οργανωτών «ομάδων θανάτου», ότι εκβιάστηκε, χειραγωγήθηκε, υπερβαίνοντας ή καταστέλλοντας σημαντικά την κριτική του σκέψη. Επίσης, για τη λήψη απόφασης, μπορούν να ληφθούν υπόψη τα συμπεράσματα των υπηρεσιών επιβολής του νόμου (προανακριτικοί έλεγχοι) και τα αποτελέσματα ψυχολογικής και παιδαγωγικής εξέτασης, εφόσον προσκομιστούν τα σχετικά έγγραφα στην επιτροπή.
γ) Όταν ο επίσκοπος ή η επισκοπική επιτροπή καταλήξει στο συμπέρασμα ότι είναι αδύνατο να τελέσει Εξόδιο Ακολουθία, ο ιερέας θα πρέπει να καλεί τους συγγενείς να τελέσουν την «Τελετουργική της προσευχητικής παρηγοριάς των συγγενών κάποιου που πέθανε χωρίς άδεια», εγκεκριμένη από το συνοδικό ψήφισμα της 27ης Ιουλίου 2011, και επίσης, σε περίπτωση αιτήματος συγγενών να τιμήσουν τη μνήμη του αποθανόντος, τότε να γίνει προσευχή στην οικία τους με τα λόγια του Αγίου Λέοντος της Οπτίνας.
δ) Σε κάθε περίπτωση, ο ιερέας πρέπει να δείχνει συμπόνια στους συγγενείς του αποθανόντος, απευθυνόμενος σε αυτούς με λόγια παρηγοριάς, να τους εξηγήσει ότι η σχέση τους με το παιδί που που προέβη σε αυτοχειρία δεν έχει τελειώσει και χρειάζεται πίστη και προσευχή. Να τους καλέσετε σε προσευχή για την ψυχή του θανόντος, και να τους καλέσετε να έχουν ενεργή συμμετοχή στην χριστιανική ζωή.
Διαβάστε επίσης:
Ο Πατριάρχης Μόσχας παρασημοφόρησε τον Μητροπολίτη Βολοκολάμσκ Αντώνιο