Ακόμη και μετά από μια τέτοια διαδικασία, οι τοπικοί θεσμοί αρνούνται να εφαρμόσουν την ετυμηγορία στο κτηματολόγιο (σχεδόν έξι χρόνια), παρά τις τεράστιες προσπάθειες επιβολής της απόφασης του Συνταγματικού Δικαστηρίου, επειδή είναι από τη φύση της οριστική και αμετάκλητη. Τέτοιες ενέργειες δεν αντικατοπτρίζουν μόνο την κατάσταση των θεσμών του Κοσσυφοπεδίου, αλλά και ανοιχτές διακρίσεις κατά της Σερβικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Εξάλλου, τέτοιες ενέργειες δείχνουν ξεκάθαρα ποια θα ήταν η τύχη της Εκκλησίας μας σε αυτόν τον τομέα, αν αφηνόταν εξ ολοκλήρου στο έλεος των αρχών στην Πρίστινα, από όποια πολιτική ομάδα κι αν προέρχονται. Η Μητρόπολή μας αναμένει ότι η δικαστική απόφαση θα εκτελεστεί οπωσδήποτε, αλλά όλες οι δυσκολίες σε αυτό το θέμα και η παρακώλυση του κράτους δικαίου που διαρκεί χρόνια, δείχνουν ότι τα ουσιαστικά προβλήματα παραμένουν και είναι θέμα χρόνου να μπορεί να ανοίξει αλλού.
Επιμέλεια: Ευγενία Δίτσα
Για ακόμα μια φορά, η Σερβική Ορθόδοξη Εκκλησία βρέθηκε στο στόχαστρο στην περιοχή του Κοσσυφοπεδίου και των Μετοχίων και μάλιστα από τον ίδιο τον πρωθυπουργό Άλμπιν Κούρτι, ο οποίος αμφισβήτησε (και πάλι) το ιδιοκτησιακό καθεστώς της Ιεράς Μονής Βισόκι Ντέτσανι, για το οποίο, ωστόσο, η δικαιοσύνη έχει αποφανθεί αντίθετα με τη βούληση των πολιτικών του Κοσσυφοπεδίου.
Σύμφωνα με δελτίο Τύπου της Επισκοπής Πριζνένης και Ράσκας, η Σερβική Ορθόδοξη Εκκλησία εδώ και αρκετούς μήνες παρακολουθεί με μεγάλη ανησυχία τις δηλώσεις των Ανώτατων πολιτικών προσώπων στην Πρίστινα σχετικά με το ιδιοκτησιακό καθεστώς της Μονής Βισόκι Ντέτσανι και τις άλλες δικαστικές διαφορές, που έχουν ανακύψει αναφορικά με τα περιουσιακά στοιχεία, υποθέσεις στις οποίες το Πατριαρχείο Σερβίας εμπλέκεται χωρίς τη θέλησή του.
Αυτή τη φορά, οι αναλήθειες ακούστηκαν από τον πρωθυπουργό του Κοσσυφοπεδίου, Albin Kurti, ενώ μόλις τον Δεκέμβριο είχαν εκφραστεί επανηλλειμένως για το θέμα ο Πρόεδρος της Συνέλευσης του Κοσόβου, Glauk Konjufca, ορισμένοι υπουργοί, ο Ramush Haradinaj, ως αρχηγός του κόμματος AAK και εκπρόσωποι του δήμου Ντέτσανι. Όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση, η υπονόμευση δικαστικών αποφάσεων δημοσίως από πολιτικούς στη συγκεκριμένη υπόθεση είναι πρωτοφανής στην ευρύτερη περιοχή.
«Όταν απευθυνόμαστε σε όλους αυτούς τους αξιωματούχους βλέπουμε ότι στο βάθος δεν ισχύουν νόμοι ή δικαστικές αποφάσεις για τη Σερβική Ορθόδοξη Εκκλησία στο Κοσσυφοπέδιο και τα Μετόχια. Σύμφωνα με έναν από αυτούς, η εφαρμογή αυτής της απόφασης προκάλεσε μια αλυσιδωτή αντίδραση στο Κοσσυφοπέδιο, βάσει της οποίας η Εκκλησία θα έπρεπε να ενδώσει και σε αυτό και σε άλλα θέματα. Διαβάζοντας πίσω από τις λέξεις, αυτό σημαίνει ότι τα δικαιώματα της Σερβικής Ορθόδοξης Εκκλησίας σε αυτόν τον τομέα είναι θέμα «καλής θέλησης» κάποιου και δεν προστατεύονται από ένα σύστημα, το οποίο θα πρέπει να αποτελεί το θεμέλιο κάθε κοινωνίας και να ενεργεί το ίδιο προς όλους, πράγμα που υπογραμμίστηκε επανειλημμένα από τους ανώτατους διεθνείς εκπροσώπους, που έκαναν έκκληση για σεβασμό του νόμου και των δικαστικών αποφάσεων.
Αν δούμε εν συντομία τις ίδιες τις δικαστικές διαδικασίες, διήρκεσαν δεκαέξι χρόνια στα δικαστήρια του Κοσσυφοπεδίου. Κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας, η Μονή Βισόκι Ντέτσανι απειλήθηκε, δέχθηκε ένοπλες επιθέσεις, είδε να γίνονται οργανωμένες διαδηλώσεις εναντίον της, απόπειρες αποκλεισμού της πρόσβασης στο μοναστήρι, ενώ η εκστρατεία δυσφήμισης κατά της Σερβικής Ορθόδοξης Εκκλησίας και του ίδιου του μοναστηριού είναι κάτι που δεν μπορεί να συγκριθεί με οποιαδήποτε προπαγάνδα μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Κατά τη διάρκεια αυτών των 6 χρόνων, κάθε νομικό ζήτημα αντιμετωπίστηκε λεπτομερώς, ενώπιον όλων των δικαστηρίων, η ίδια η διαδικασία παρακολουθούνταν διαρκώς από διεθνείς εκπροσώπους και τις νομικές ομάδες τους. Και είναι τόσο πολιτικοποιημένη, όχι από την Εκκλησία μας, αλλά από τους τοπικούς θεσμούς.
Ακόμη και μετά από μια τέτοια διαδικασία, οι τοπικοί θεσμοί αρνούνται να εφαρμόσουν την ετυμηγορία στο κτηματολόγιο (σχεδόν έξι χρόνια μετά), παρά τις τεράστιες προσπάθειες επιβολής της απόφασης του Συνταγματικού Δικαστηρίου, επειδή είναι από τη φύση της οριστική και αμετάκλητη. Τέτοιες ενέργειες δεν αντικατοπτρίζουν μόνο την κατάσταση των θεσμών του Κοσσυφοπεδίου, αλλά και τις ανοιχτές διακρίσεις κατά της Σερβικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Εξάλλου, τέτοιες ενέργειες δείχνουν ξεκάθαρα ποια θα ήταν η τύχη της Εκκλησίας μας σε αυτόν τον τομέα, αν αφηνόταν εξ ολοκλήρου στο έλεος των αρχών της Πρίστινα, από όποια πολιτική ομάδα κι αν προέρχονται. Η Μητρόπολή μας αναμένει ότι η δικαστική απόφαση θα εκτελεστεί οπωσδήποτε, αλλά όλες οι δυσκολίες σε αυτό το θέμα και η παρακώλυση του κράτους δικαίου που διαρκεί χρόνια δείχνουν ότι τα ουσιαστικά προβλήματα παραμένουν και είναι θέμα χρόνου να «ανοίξουν» και άλλα μέτωπα.
Αν και οι τοπικοί θεσμοί ζητούν συνεχώς διάλογο με τη Σερβική Ορθόδοξη Εκκλησία, αυτός ο διάλογος δεν είναι δυνατός με κάποιον που κάνει ανοιχτές εθνοτικές και θρησκευτικές διακρίσεις και δείχνει απροθυμία να σεβαστεί τους δικούς του νόμους ολοσχερώς. Από την πρώτη μέρα μετά την ένοπλη σύγκρουση το 1999, η Εκκλησία μας συμμετείχε στον διάλογο με τοπικούς θεσμούς και εργάστηκε ενεργά για την οικοδόμηση εμπιστοσύνης και γεφυρών, κάτι που είναι πολύ γνωστό στη διεθνή κοινότητα. Προϋπόθεση για μας, ώστε να διασφαλίσουμε ότι ο διάλογος δεν θα είναι άδικος, είναι μια εκπομπή με κάμερες και ξένους αξιωματούχους. Αυτό θα μας έδειχνε και ότι υπάρχει προθυμία να σταματήσει μια συστηματική εκστρατεία διακρίσεων και ανοιχτής εχθρότητας προς τη Σερβική Ορθόδοξη Εκκλησία. Η επίμονη αντιμετώπιση της Εκκλησίας μας ως πολιτικού θεσμού ή κάποιου μέσου στο οποίο ασκείται πολιτική επιρροή, για την οποία δεν υπάρχει βάση, δείχνει μια θεμελιώδη παρανόηση της έννοιας της ελευθερίας και της ισότητας των θρησκευτικών θεσμών σε μια σύγχρονη δημοκρατική κοινωνία. Οι ανεύθυνες δηλώσεις μέσων ενημέρωσης, ο αυθαίρετος σχολιασμός τελεσίδικων δικαστικών αποφάσεων και η δημιουργία σύγχυσης στο κοινό θέτουν επιπλέον σε κίνδυνο την ασφάλεια της Σερβικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, των Επισκόπων, του κλήρου, των μοναχών και των πιστών της και είναι αντίθετη με όλα τα διεθνή πρότυπα. Δείχνει μια θεμελιώδη παρανόηση της έννοιας της ελευθερίας και της ισότητας των θρησκευτικών θεσμών σε μια σύγχρονη δημοκρατική κοινωνία».
Η Σερβική Ορθόδοξη Εκκλησία είναι ο παλαιότερος θεσμός που υπάρχει σε αυτά τα μέρη, όπως αποδεικνύεται από πολλές εγχώριες και ξένες ιστορικές πηγές, και θα υπάρξει, αν ο Θεός έχει δίκιο, στο μέλλον. Προστατεύοντας την ταυτότητα και την περιουσία μας, δεν θέλουμε να απειλήσουμε άλλες θρησκευτικές κοινότητες, ανεξαρτήτως εθνοτικής καταγωγής, ή να ασχοληθούμε με την πολιτική. Καθ ‘ όλη τη διάρκεια της ύπαρξής της, η Εκκλησία μας και ο πιστός λαός της έχουν βιώσει διωγμούς κάθε είδους και τέτοιες σχέσεις δεν είναι καινούργιες για εμάς. Αποφασίσαμε ακόμη περισσότερο να μείνουμε στους τόπους όπου ζούμε εδώ και αιώνες, αλλά και να μην είμαστε εκπρόσωποι πολιτικών κύκλων, ειδικά εκείνων που θέλουν να δημιουργήσουν μια εικόνα της ευρωπαϊκής κοινωνίας, αγνοώντας τους νόμους και τις δικές τους δικαστικές αποφάσεις. Δυστυχώς, μια τέτοια άδικη και μονόπλευρη στάση απέναντι στην ΠΧΠ θα προκαλέσει τη μεγαλύτερη ζημιά σε όλους τους πολίτες που ζουν στο Κοσσυφοπέδιο και τη Μετόχια, ανεξάρτητα από την πίστη και την εθνικότητά τους, διότι όλοι όσοι είναι νηφάλιοι μπορεί να αναρωτιούνται ποιες είναι οι ευκαιρίες και το μέλλον τους σε ένα τέτοιο σύστημα αν ένας θεσμός όπως η Σερβική Ορθόδοξη Εκκλησία, ειδικά η Μονή υψηλόβαθμων παιδιών, που εργάζονταν συνεχώς για συμφιλίωση και βοήθησαν όλους όσους επλήγησαν κατά τη διάρκεια της ένοπλης σύγκρουσης του 1998.-1999. για πολλά χρόνια, έχει βιώσει τέτοια αδικία και διακρίσεις.
Η Σερβική Ορθόδοξη Εκκλησία είναι ο παλαιότερος θεσμός που υπάρχει σε αυτά τα μέρη, όπως αποδεικνύεται από πολλές εγχώριες και ξένες ιστορικές πηγές, και θα υπάρχει, αν ο Θεός έχει δίκιο, και στο μέλλον. Προστατεύοντας την ταυτότητα και την περιουσία μας, δεν θέλουμε να απειλήσουμε άλλες θρησκευτικές κοινότητες, ανεξαρτήτως εθνοτικής καταγωγής, ούτε και να ασχοληθούμε με την πολιτική. Καθ ‘ όλη τη διάρκεια της ύπαρξής της, η Εκκλησία μας και ο πιστός λαός της έχουν βιώσει διωγμούς κάθε είδους και τέτοιου είδους σχέσεις δεν είναι καινούργιες για εμάς. Αποφασίσαμε ακόμη περισσότερο να μείνουμε στους τόπους όπου ζούμε εδώ και αιώνες, αλλά και να μην είμαστε εκπρόσωποι πολιτικών κύκλων, ειδικά εκείνων που θέλουν να δημιουργήσουν μια εικόνα της ευρωπαϊκής κοινωνίας, αγνοώντας τους νόμους και τις δικές τους δικαστικές αποφάσεις. Δυστυχώς, μια τέτοια άδικη και μονόπλευρη στάση απέναντι στο Πατριαρχείο Σερβίας θα προκαλέσει τη μεγαλύτερη ζημιά σε όλους τους πολίτες που ζουν στο Κοσσυφοπέδιο και τα Μετόχια, ανεξάρτητα από την πίστη και την εθνικότητά τους, διότι όλοι όσοι είναι νηφάλιοι θα αναρωτηθούν ποιες είναι οι ευκαιρίες και το μέλλον τους σε ένα τέτοιο σύστημα, αν ένας θεσμός όπως η Σερβική Ορθόδοξη Εκκλησία, ειδικά η Μονή αυτή, που εργάζονταν συνεχώς για τη συμφιλίωση και βοηθούσε όλους όσους επλήγησαν κατά τη διάρκεια της ένοπλης σύγκρουσης του 1998-1999, για πολλά χρόνια, έχει βιώσει τέτοια αδικία και διακρίσεις».