Στον οικουμενικό χαρακτήρα που έχουν τα Ορθόδοξα ιερά στο Κοσσυφοπέδιο και τα Μετόχια αναφέρθηκε από το Παρίσι ο Πατριάρχης Σερβίας Πορφύριος. Ο Μακαριώτατος βρέθηκε στην “πόλη του φωτός” για τα εγκαίνια έκθεσης στην έδρα της UNESCO αφιερωμένης στους πνευματικούς θησαυρούς της Σερβικής κληρονομιάς στο Κοσσυφοπέδιο, με αφορμή τη συμπλήρωση είκοσι ετών από την αναγραφή της Μονής Ντέτσανι στον Κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς.
Του Νικολάου Ζαΐμη
Η Έκθεση διοργανώθηκε σε συνεργασία του Υπουργείου Πολιτισμού της Σερβικής Δημοκρατίας με την Ιερά Μητρόπολη Ράσκας και Πριζρένης ενώ η επιλογή να παρουσιαστεί στα κεντρικά γραφεία του διεθνούς οργανισμού έχει ως στόχο να σταλεί το μήνυμα ότι η UNESCO έχει ως αποστολή της τη διαφύλαξη αυτών των ιερών.
Κατά την εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα “Segur” παρέστησαν ο Lazare Elondo Asomoa, διευθυντής του Κέντρου Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO, ο Arno Guyon, διευθυντής του Γραφείου Δημόσιας και Πολιτιστικής Διπλωματίας της Σερβικής Δημοκρατίας, ο Νικόλα Σελάκοβιτς, Υπουργός Πολιτισμού της Δημοκρατίας της Σερβίας, ο Μητροπολίτης Ράσκας και Πριζρένης κ. Θεοδόσιος, ο Επίσκοπος Παρισίων και Δυτικής Ευρώπης κ. Ιουστίνος.
Σερβίας: Η UNESCO αναδεικνύει την οικουμενικότητα
Στην ομιλία του ο Πατριάρχης Σερβίας αναφέρθηκε στην ιστορική και πνευματική ακτινοβολία της Μονής Ντέτσανι για τον σερβικό λαό υπογραμμίζοντας ότι δεν αποτελεί μνημείο μόνο για τους Σέρβους αλλά για όλη την οικουμένη για το λόγο αυτό καθίσταται επιβεβλημένη η διατήρηση και η προστασία της Μονής. “Οι κάτοικοι του Βισόκι Ντέτσανι, εξαιτίας των δύσκολων και περίπλοκων ιστορικών συνθηκών από τις οποίες πέρασε ο σερβικός λαός ανά τους αιώνες και τις οποίες δυστυχώς διανύει ακόμη και σήμερα, εκπλήρωσαν συνεχώς, σιωπηλά και αξιοπρεπώς την πρωταρχική αποστολή του φωτός, μαρτυρώντας ακόμη και στους πιο σκοτεινούς καιρούς ότι το φως είναι το μόνο σωστό μονοπάτι και ο μόνος αληθινός στόχος όλων των ανθρώπων. Έτσι και όταν το σκοτάδι του κακού, της αμαρτίας, του μίσους και της βίας ήταν το πιο πυκνό και όταν φαινόταν ότι ερχόταν ο θρίαμβος του, φώτιζαν με το φως τους τον δρόμο προς την καλοσύνη, την αρετή, την ειρήνη και την αγάπη”, είπε.
Το Ντέτσανι, όπως και κάθε άλλο χριστιανικό ιερό, ήταν πάντα μάρτυρας της αγιότητας, υπογράμμισε ο Σέρβος Προκαθήμενος προσθέτοντας ότι τα μοναστήρια είναι τόποι αληθινής μεταμόρφωσης, γιατί πρωτίστως με τη νηστεία, την προσευχή, την αγάπη προς τον Θεό, την αγάπη προς τον πλησίον και άλλες αρετές, αναγεννούν τους ανθρώπους.
Κάνοντας λόγο για την παγκόσμια πνευματική ακτινοβολία του μοναστηριού του Ντέτσανι τόνισε ότι τόσο οι κτήτορες όσο και οι μοναχοί που το διακόνησαν ανά τους αιώνες μπορεί να έχουν μια συγκεκριμένη προέλευση, το σερβικό έθνος, ωστόσο “φωτισμένοι και αγιασμένοι με τη χάρη του Θεού, ξεπερνούν τα σύνορα του έθνους από το οποίο προήλθαν και, έχοντας ταυτιστεί με τον Χριστό, γίνονται παγκόσμιοι άνθρωποι γιατί η αγάπη ανήκει σε όλους…… Το ίδιο ισχύει και για τα μοναστήρια. Έχουν παγκόσμια σημασία, ανήκουν σε ολόκληρο τον κόσμο, που δεν αναιρεί την πρωταρχική τους σχέση με τον σερβικό λαό και τη Σερβική Ορθόδοξη Εκκλησία που τα γέννησε, έτσι ώστε να δίνουν χώρο σε ορισμένες ομάδες ή λαούς να παραποιούν ιστορικά γεγονότα και την πνευματική και εθνική κληρονομιά των άλλων”, είπε με νόημα.
Το σερβικό ιερό στο Ντέτσανι συμπεριελήφθη στον Κατάλογο της UNESCO μετά το βίαιο πογκρόμ τον οποίο είχαν εξαπολύσει τον Μάρτιο του 2004 οι αλβανόφωνοι Κοσοβάροι έναντι του σερβικού πληθυσμού, καταστρέφοντας περιουσίες και χώρους λατρείας εξαναγκάζοντας πολλούς Σέρβους να εγκαταλείψουν τις εστίες τους. Στο γεγονός αυτό αναφέρθηκε στο τέλος της ομιλίας του ο Πατριάρχης Σερβίας υπενθυμίζοντας ότι “ήταν μια τόσο επιθετική πρωτοβουλία που οδήγησε την UNESCO στην απόφαση να προστατεύσει τους κατοίκους του Ντέτσανι και να διατηρήσει τους ιερούς τόπους των οποίων η επιβίωση, σε ένα τέτοιο περιβάλλον, είναι αμφισβητήσιμη, εκτεθειμένη σε πιθανούς κινδύνους και ο Θεός να φυλάξει την καταστροφή”.
“Η UNESCO έδειξε την οικουμενική σημασία τους για ολόκληρο τον πολιτισμένο κόσμο, ενώ ταυτόχρονα τα διαφυλάσσει για τις μελλοντικές γενιές, για όλους όσους αναζητούν την ειρήνη, αγωνίζονται για το καλό, την αγάπη και το φως….. Για το λόγο αυτό, τόσο ως έθνος όσο και ως Εκκλησία, είμαστε απεριόριστα ευγνώμονες στην UNESCO η οποία, με τις δραστηριότητές της, κατέστησε αληθινά τα λόγια του Ευαγγελίου ότι το φως λάμπει στο σκοτάδι και το σκοτάδι δεν το ξεπερνά (Ιω. 1,5)”.
Παραμένει στόχος η Ορθοδοξία στο Κοσσυφοπέδιο
Στον Κατάλογο της UNESCO συμπεριλαμβάνονται συνολικά τέσσερις ιεροί χώροι της Σερβικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Εκτός από τη Μονή Ντέτσανι στον Κατάλογο βρίσκονται η Σταυροπηγιακή και Πατριαρχική Μονή του Πετς, η Μονή Γκρατσάνιτσας καθώς και ο ναός αφιερωμένος στην Παναγία στην Λιέβισκα στην περιοχή της Πριζρένης. Κατασκευάστηκαν την περίοδο του μεσαίωνα και αποτελούν την πνευματική κοιτίδα του σερβικού έθνους καθώς είναι ταυτισμένα με τις ρίζες του σερβικού πολιτισμού. “Οι ιστορίες τους είναι αλληλένδετες και στενά συνδεδεμένες χάρη στους ιδρυτές τους, και σε μεγάλο βαθμό και σε ζωγράφους και κατασκευαστές που επέδειξαν το ιδιαίτερο καλλιτεχνικό τους χάρισμα και μερικές φορές άφησαν τις υπογραφές τους σε αυτά τα μνημεία. Και τα τέσσερα μνημεία παραγγέλθηκαν από Σέρβους κοσμικούς και εκκλησιαστικούς ηγέτες”, αναφέρεται από την Σερβική Εκκλησία.
Παρά το ότι τα τέσσερα αυτά μνημεία αποτελούν μέρος της παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO και έχουν εξαιρετική παγκόσμια αξία, η σερβική πολιτιστική κληρονομιά στο Κοσσυφοπέδιο και τα Μετόχια εξακολουθεί να είναι σήμερα ένα από τα πιο απειλούμενο πολιτιστικά αγαθά στην Ευρώπη. Σύμφωνα με την Σερβική Εκκλησία, οι συνεχείς επιθέσεις στην εύθραυστη αυτή περιοχή σε συνδυασμό με τις προσπάθειες μετονομασίας και παραποίησης της ιστορίας έχουν γίνει καθημερινή μάστιγα. Σε όλα αυτά προστίθεται και η τρομοκρατία καθώς οι επιθέσεις σε πιστούς και εγκαταστάσεις της Σερβικής Ορθόδοξης Εκκλησίας στο Κοσσυφοπέδιο και τα Μετόχια δυσχεραίνουν την καθημερινή ζωή, καθώς και τις δραστηριότητες που σχετίζονται με την προστασία της κινητής και ακίνητης πολιτιστικής κληρονομιάς της Δημοκρατίας της Σερβίας. Με βάση τα στοιχεία τα οποία δίνει στη δημοσιότητα η Σερβική Εκκλησία, μόνο το 2023 και το 2024, σημειώθηκαν 31 επιθέσεις, οι περισσότερες από τις οποίες είχαν ως στόχο την καταστροφή και τη βεβήλωση θρησκευτικών και πολιτιστικών χώρων.
Πληροφορίες – φωτογραφίες: Spc.rs