Ένας χρόνος πέρασε από τις 30 Οκτωβρίου του 2020, ημέρα κοίμησης του μακαριστού Μητροπολίτη Μαυροβουνίου και Παραθαλασσίας κυρού Αμφιλόχιου, που έφυγε παραμονή της εορτής του Αγίου Πέτρου του Τσέτινιε για την όντως ζωή από ανακοπή καρδιάς, σε νοσοκομείο της Ποντγκόριτσα.
Επιμέλεια: Ευγενία Δίτσα
Σήμερα, ακριβώς ένα χρόνο μετά, θα τελεστεί Θεία Λειτουργία στον Καθεδρικό Ναό της Αναστάσεως του Χριστού στην Ποντγκόριτσα και ακολούθως το ετήσιο μνημόσυνό του. Στις ακολουθίες θα προεξάρχει ο Σεβασμιώτατος νυν Μητροπολίτης Μαυροβουνίου και Παραθαλασσίας κ. Ιωαννίκιος, συλλειτουργούντων και συγχοροστατούντων πολλών ιεραρχών της Σερβικής Ορθόδοξης Εκκλησίας.
Όπως ανέφερε η επίσημη ανακοίνωση του Πατριαρχείου Σερβίας τότε, ο Μητροπολίτης Αμφιλόχιος λίγο αφού έλαβε την Θεία Κοινωνία άφησε την τελευταία του πνοή. Υπενθυμίζεται ότι η ανακοπή του μακαριστού προήλθε από βαριά πνευμονία, από την οποία ταλαιπωρήθηκε τις τελευταίες μέρες της ζωής του μετά από νόσηση από κορωνοϊό, τον οποίον είχε ξεπεράσει.
Η Εξόδιος Ακολουθία τελέστηκε δύο μέρες αργότερα, στον Ναό της Αναστάσεως στην Ποντγκόριτσα.
Στην κρύπτη του Καθεδρικού ενταφιάστηκε και τo επίγειo λείψανό του κατόπιν δικής του επιθυμίας. Την ημέρα της κοιμήσεώς του, δε, η σορός του μεταφέρθηκε στην Ιερά Μονή Γεννήσεως της Θεοτόκου στην παλιά πρωτεύουσα, το Τσέτινιε, και αφέθηκε δίπλα στα Ιερά Λείψανα του Αγίου Πέτρου του Θαυματουργού, Μητροπολίτου Μαυροβουνίου, ο οποίος τιμάται στις 31 Οκτωβρίου. Εκεί τελέστηκε και θεία λειτουργία.
«Ημέρες Μητροπολίτου Αμφιλοχίου»
Ένα χρόνο μετά την κοίμηση του μακαριστού Μητροπολίτη Αμφιλόχιου, η Μητρόπολη Μαυροβουνίου και Παραθαλασσίας διοργανώνει από τις 27 Οκτωβρίου έως την 1η Νοεμβρίου βραδιές αφιερωμένες στην προσωπικότητα, το ποιμαντικό και το λογοτεχνικό του έργο στην κρύπτη του Ναού της Αναστάσεως του Χριστού στην Ποντγκόριτσα.
«Εμείς, συγκεντρωμένοι τόσο στο Μαυροβούνιο όσο και εκτός, μετρήσαμε τις μέρες και τα χρόνια που μπορούμε να ονομάσουμε «μέρες και χρόνια του Μητροπολίτη Αμφιλόχιου». Είναι περίπου τριάντα. Σημάδεψε αυτή την εποχή που πέρασε και το έργο του είναι ορατό σε όλους, αν και όχι καθολικά. Εννοώ ότι η μοίρα τέτοιων προσωπικοτήτων, όπως ο Μητροπολίτης Αμφιλόχιος, είναι κάποιοι σύγχρονοί τους να βλέπουν το έργο τους, αλλά να μην μπορούν να το κατανοήσουν πλήρως. Με την πάροδο του χρόνου, κάποια λόγια σπουδαίων ανθρώπων, και ιδιαίτερα μετά την κοίμησή τους, αποκτούν ιδιαίτερη σημασία και οι γενιές αποκαλύπτουν τη σημασία των πράξεων, των λόγων και των κληροδοτημάτων τους», είπε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Μαυροβουνίου και Παραθαλασσίας κ. Ιωαννίκιος, ανοίγοντας την εκδήλωση «Ημέρες Μητροπολίτη Αμφιλόχιου».
«Μόνο ο Θεός, με την πρόνοιά Του και την αγάπη Του, μπορεί να δώσει ένα τέτοιο ταλέντο, ένα τέτοιο δώρο στους ανθρώπους, όπως ο Θεός, αναμφίβολα, έδωσε τον Μητροπολίτη Αμφιλόχιο στο Μαυροβούνιο, για να το ανανεώσει, να το επιστρέψει στην πατρώα πίστη, στον Άγιο Σάββα, στον Άγιο Πέτρο του Τσέτινιε, για να το επαναφέρει σε εκείνες τις αξίες που ακολούθησε με ευλάβεια στην ιστορία του, για τις οποίες έζησε και με τις οποίες έγινε γνωστό. Με αφορμή την επέτειο της κοίμησης του μακαριστού Μητροπολίτη Αμφιλόχιου, θα ξεκινήσουμε τις «ημέρες του», οι οποίες θα ολοκληρωθούν στις 5 Νοεμβρίου, οπότε θα προωθήσουμε το έργο της βιβλιοθήκης και του ερευνητικού-επιστημονικού κέντρου του στη μονή Stanjevići. Ο ευλογημένος Μητροπολίτης μας αποδείχθηκε μια μεγάλη προσωπικότητα, ένα σπουδαίο πνεύμα σε διάφορα επίπεδα και σε ακόμα μεγαλύτερη δραστηριότητα. Θα μιλήσουμε γι’ αυτόν, πρώτα απ’ όλα, ως θεολόγο, ως ποιμένα, ως σοφό, ως συγγραφέα και, φυσικά, ως οικοδόμο, ως συντηρητή! Ως επί το πλείστον, όμως, ως έναν άνθρωπο εξαιρετικών δωρεών/δώρων και θείας έμπνευσης και δημιουργό με την κυριολεκτική έννοια της λέξης».
Ο βίος του
Ο κατά κόσμον Ρίστο Ράντοβιτς γεννήθηκε στην Μοράτσα του Μαυροβουνίου στις 7 Ιανουαρίου 1938. Αποφοίτησε από την Θεολογική Σχολή Βελιγραδίου το 1962, ενώ το 1965 έλαβε μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών από τη Ρώμη.
Έγραψε δεκάδες επιστημονικές εργασίες, ενώ απέσπασε πολλά κρατικά και εκκλησιαστικά βραβεία. Μιλούσε άπταιστα πέντε γλώσσες ελληνικά, ρωσικά, ιταλικά, γερμανικά και γαλλικά, ενώ χρησιμοποίησε αρχαία ελληνικά, λατινικά και εκκλησιαστικά σλαβικά στο επιστημονικό του έργο. Πρεσβύτερος χειροτονήθηκε το 1968. Στις 15 Ιουνίου 1973 ανακηρύχθηκε διδάκτορας της Θεολογικής Σχολής Αθηνών, αφού υπερασπίστηκε με επιτυχία τη διατριβή του στον Άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά. Το 1976 έγινε βοηθός καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου στο Βελιγράδι (που αργότερα ονομάστηκε Ορθόδοξη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου του Βελιγραδίου).
Στις 16 Ιουνίου 1985 χειροτονήθηκε Επίσκοπος Βανάτου στον Καθεδρικό Ναό του Βελιγραδίου από τον Σέρβο Πατριάρχη Γερμανό. Ο μακαριστός υπήρξε λάτρης της Ελλάδος με σπουδές στην Αθήνα και άριστος γνώστης της Αρχαίας Ελληνικής γλώσσας. Μοναχική κουρά είχε λάβει από τον μακαριστό Μητροπολίτη Κεφαλληνίας Προκόπιο, ο οποίος τον χειροθέτησε Αρχιμανδρίτη και έλαβε μέρος στην είς Επίσκοπο Βανάτου χειροτονία του το 1985. Υπήρξε αγωνιστής, ομολογητής, Ιεράρχης με τεράστιες προσφορές στην Ορθόδοξη Θεολογία και στην Πατρίδα του.
Στις 30 Δεκεμβρίου 1990 εξελέγη Μητροπολίτης Μαυροβουνίου και Παραθαλασσίας. Κατά τη διάρκεια των 30 ετών Διακονίας του στη Μητρόπολη αναστήλωσε ή έχτισε πάνω από 600 εκκλησιαστικά κτήρια, ενώ δημιούργησε εκδοτικό οίκο και ραδιοφωνικό σταθμό. Ήταν μέλος της Ιεράς Συνόδου των Επισκόπων της Σερβικής Ορθόδοξης Εκκλησίας σε πολλές συσκέψεις. Προέδρευσε αυτού του σώματος και ήταν αναπληρωτής του ασθενούς Σέρβου Πατριάρχη Παύλου από τα τέλη του 2007 μέχρι το θάνατό του, καθώς και εκπρόσωπος του Πατριαρχικού Θρόνου από το θάνατο του Πατριάρχη Παύλου στις 16 Νοεμβρίου 2009 μέχρι την εκλογή του Πατριάρχη Σερβίας κ.κ. Ειρηναίου στις 22 Ιανουαρίου 2010. Ο μακαριστός Μητροπολίτης ήταν ηγέτης του κινήματος κατά του αντισυνταγματικού νόμου του Μαυροβουνίου για τις θρησκευτικές ελευθερίες βγάζοντας στο δρόμο χιλιάδες κόσμου να διαμαρτυρηθεί.
Η συνέντευξη
Παρακολουθήστε τη συνέντευξη που είχε δώσει ο μακαριστός στη δημοσιογράφο Μαρία Γιαχνάκη τη δύσκολη περίοδο της καραντίνας λόγω κορωνοϊού και τις αποφάσεις που είχε πάρει με τη μεγάλη δοκιμασία των κλειστών εκκλησιών και την περιπέτεια που είχε περάσει με την αστυνομία, όταν είχε συλληφθεί για την τέλεση της Θείας Λειτουργίας με πιστούς. Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης τόνιζε: «Θα πάω φυλακή αλλά εκκλησίες δε θα κλείσω».
Δείτε τη συνέντευξη πατώντας εδώ.
Το τελευταίο κήρυγμα μέσα από το νοσοκομείο
Η ιστοσελίδα της Ιεράς Μητροπόλεως του Μαυροβουνίου δημοσίευσε στις 9 Οκτωβρίου 2020 το τελευταίο κήρυγμα του μακαριστού Μητροπολίτου Μαυροβουνίου και Παραθαλασσίας κυρού Αμφιλοχίου μέσα από το νοσοκομείο.
Μεταξύ άλλων ο μακαριστός έλεγε: «Οι δύο βασικές εντολές που μάθαμε από τα λόγια του Χριστού είναι: αγάπα τον Κύριο σου με όλη σου την καρδιά, με όλη σου την ψυχή, το μυαλό και με τη δύναμή σου και αγάπα και τον γείτονά σου σαν τον εαυτό σου. Η αγάπη είναι η αρχή της ανθρώπινης ζωής. Ο Θεός έστειλε ταλαιπωρία στην ανθρωπότητα για να την θεραπεύσει από το μίσος και τον εγωισμό, για να καταλάβει η ανθρωπότητα ότι είμαστε αδύναμοι άνθρωποι στη γη και μόνο ο Θεός δίνει την αληθινή ζωή που δεν είναι παροδική. Αυτά τα δεινά μας θυμίζουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια επειδή ο άνθρωπος είναι ένα πλάσμα που δημιουργήθηκε για την αιωνιότητα και όχι την παροδικότητα και την ανυπαρξία. Ο Θεός χρησιμοποιεί αυτά τα μέσα για να μας υπενθυμίσει ότι ο θάνατος δεν είναι η τελευταία λέξη αυτής της ζωής, αλλά μόνο μια προετοιμασία για αυτό που είναι αιώνιο και άφθαρτο – για την αιώνια Βασιλεία του Θεού της αγάπης – τον Πατέρα και τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα».
Στη συνέχεια ο μακαριστός σημείωσε: «Προσεύχομαι στον Θεό να συγχωρήσει τις αμαρτίες όλων των ανθρώπων και να μειώσει τον πόνο, γιατί δεν είναι εύκολο να κουβαλάμε όλον αυτόν τον πόνο. Είθε η ευλογία του Θεού να είναι σε όλους και ιδίως σε αυτούς που με σκέφτονται και προσεύχονται για μένα από διάφορα μέρη του κόσμου».
Έπειτα αναφέρθηκε στην Εκκλησία του Μαυροβουνίου και την ιστορία της, τους αγώνες που έγιναν και τόνισε χαρακτηριστικά: «Ήρθε η ώρα να επιστρέψουμε στον Θεό και μέσω του Θεού να επιστρέψουμε ο ένας στον άλλο, και επιστρέφοντας στον Θεό και ο ένας στον άλλο, επιστρέφουμε σε εκείνα τα Ιερά που έχτισαν οι πρόγονοί μας».
«Αυτή είναι μια από τις πιο θλιβερές μέρες για την Εκκλησία μας»
«Αυτή είναι μια από τις πιο θλιβερές μέρες για την Εκκλησία μας. Μεγάλη απώλεια και μεγάλη θλίψη. Ένας καλός άνθρωπος και ένας μεγάλος Θεολόγος. Δεν το περιμέναμε, ελπίζαμε ότι όλα θα τελειώσουν καλά. Είθε ο Θεός να του δώσει αιώνια ευδαιμονία» είχε δηλώσει τότε ο Πατριάρχης Σερβίας κ.κ. Ειρηναίος.
«Μόλις έμαθα τα νέα για τον θάνατο του Μητροπολίτη μας Αμφιλόχιου. Αν και εμείς ως άνθρωποι είμαστε λυπημένοι, είμαι πεπεισμένος ότι η Εκκλησία έχει αποκτήσει σήμερα έναν άγιο! Προσευχήσου Επίσκοπέ μας, τώρα που είσαι στο Βασίλειο των Ουρανών για το Μαυροβούνιό σου», είχε πει από την πλευρά του και ο Ζντράβκο Κριβοκάπιτς , τότε υποψήφιος και νυν πρωθυπουργός στη νέα κυβέρνηση του Μαυροβουνίου.
«Μακάρι η είδηση αυτή να μην ήταν αλήθεια. Εκφράζω τα συλλυπητήριά μου στον Πατριάρχη και στον σερβικό λαό», είχε υπογραμμίσει και ο πρόεδρος της Σερβίας Αλ. Βούτσιτς, ενώ τη θλίψη του εξέφρασε και ο Πρίγκιπας Φίλιππος Καρατζόρτζεβιτς.
Δεν εγκατέλειψε ποτέ τον αγώνα για την Ορθοδοξία
Ο μακαριστός Μητροπολίτης Μαυροβουνίου και Παραθαλασσίας κυρός Αμφιλόχιος συνέδεσε το όνομά του με τον μεγάλο αγώνα για την διατήρηση της Ορθοδοξίας και της πολιτιστικής κληρονομιάς στο Μαυροβούνιο. Βρέθηκε στο στόχαστρο της προηγούμενης κυβέρνησης και παρά τις διώξεις, τις προσαγωγές και τις συκοφαντίες που δέχθηκε, δεν εγκατέλειψε ούτε μία στιγμή των αγώνα “για τα Ιερά του τόπου”.
Συνεργάτες του τόνιζαν ότι ακόμα και μέσα από το νοσοκομείο εξέφραζε την ανησυχία του για το ποίμνιό του.
Η ένταση στις σχέσεις της Εκκλησίας με την κυβέρνηση ξεκίνησε τον περασμένο Δεκέμβριο με την ψήφιση του νόμου για τις θρησκευτικές ελευθερίες, σύμφωνα με τον οποίο περιέρχεται στο κράτος η ιδιοκτησία της Σερβικής Ορθοδόξου Εκκλησίας, μεταξύ των οποίων ιστορικά μοναστήρια και ναοί. Η ψήφιση του νόμου είχε προκαλέσει έντονες αντιδράσεις, με αποτέλεσμα χιλιάδες άνθρωποι να πραγματοποιούν ειρηνικές διαδηλώσεις δύο φορές την εβδομάδα, ζητώντας την κατάργησή του. Τα πράγματα εντάθηκαν ακόμα περισσότερα με αφορμή τα περιοριστικά μέτρα για την πανδημία, όταν οι αστυνομικές αρχές προχώρησαν στην προσαγωγή του μακαριστού Μητροπολίτη Μαυροβουνίου και Παραθαλασσίας κ. Αμφιλόχιου και εν συνεχεία στη σύλληψη και κράτηση του τότε Επισκόπου Βουδίμλιε και Νίκσιτς κ. Ιωαννίκιου (νυν Μητροπολίτη Μαυροβουνίου) και κληρικών.
Με αφορμή τα περιοριστικά μέτρα για την πανδημία, οι αστυνομικές αρχές προχώρησαν το Σάββατο του Λαζάρου του 2020 στην προσαγωγή του μακαριστού Μητροπολίτη Μαυροβουνίου και Παραθαλασσίας κ. Αμφιλόχιου, και άλλων άλλων πέντε ιερέων, με την πρόφαση ότι δεν τηρήθηκαν τα προβλεπόμενα μέτρα σχετικά με την πανδημία του κορωνοϊού κατά τη διάρκεια της Θείας Λειτουργίας.
Στις φωτογραφίες εξασφάλισε το πρακτορείο Ορθοδοξία βλέπετε τις στιγμές που ακολούθησαν κατά τη σύλληψη:
Ενώ κατά τη δίκη που ακολούθησε ο Μητροπολίτης δικαιώθηκε ενώ υπήρξε και άνευ λόγου εξαντλητική διαδικασία κατά την ανάκρισή του.
Κάθε χρόνο ο Μακαριστός λειτουργούσε στα θεμέλια της παλαιοχριστιανικής βασιλικής στο μέρος Ζλάτιτσα, κοντά στην Πρωτεύουσα Ποντγκόριτσα το οποίο πλέον είναι μοναστήρι. Έτσι και φέτος λειτούργησε εκεί και η αστυνομία τον συνέλαβε. Αντιδρώντας οι πιστοί στην ενέργεια αυτή της αστυνομίας τόνισαν πως τα μέτρα προφύλαξης τηρήθηκαν κανονικά, ενώ σήμερα είναι μια μεγάλη εορτή για την Εκκλησία την οποία προσήλθαν να τιμήσουν, σεβόμενοι όλους τους κανόνες όπως γίνεται στα σούπερ μάρκετ και τους φούρνους.
Αφήνει πίσω του μεγάλο έργο
Ο αγώνας που έδωσε για τη διατήρηση της Ορθόδοξης κληρονομιάς έχει ήδη αρχίσει να αποδίδει καρπούς. Στις αρχές του μήνα συνεδρίασε το Επισκοπικό Συμβούλιο της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Σερβίας στο Μαυροβούνιο, μαζί με την νομική ομάδα εμπειρογνωμόνων της Εκκλησίας, προκειμένου να μελετήσει τα νέα δεδομένα μετά την εκλογή της νέας κυβέρνησης και να αποφασίσει τη στάση που θα τηρήσει το προσεχές διάστημα.
Όπως αναφέρεται στο σχετικό δελτίο τύπου, κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης συζητήθηκε ιδιαίτερα το ζήτημα των επιβλαβών επιπτώσεων στη ζωή της Εκκλησίας, εξαιτίας του αντισυνταγματικού νόμου για την ελευθερία της θρησκείας. Ανέφεραν ότι τις προηγούμενες ημέρες παρουσιάστηκαν διάφορες πολιτικές πρωτοβουλίες και προτάσεις για τη ρύθμιση αυτών των θεμάτων με την κυβέρνηση να δεσμεύεται ότι θα τηρήσει τις προεκλογικές της υποσχέσεις και θα κλείσει αυτό το νομικό ζήτημα μας το συντομότερο δυνατό
«Από αυτήν την άποψη, εκφράζονται προσδοκίες ότι οι συνιστώσες της νέας κυβέρνησης του Μαυροβουνίου θα εγκρίνουν ένα νομικό κείμενο που θα βασίζεται στον σεβασμό της θρησκευτικής ελευθερίας, στην εκκλησιαστική πραγματικότητα, στο Σύνταγμα του Μαυροβουνίου, αλλά και στα ισχύοντα διεθνή πρότυπα» αναφέρει η ανακοίνωση.
Η παρακαταθήκη που αφήνει είναι μεγάλη και έχει θέσει γερές βάσεις για την διατήρηση της ορθόδοξης πίστης στην πολύπαθη αυτή περιοχή των Βαλκανίων.
Δείτε ακόμα:
Ο Νόβακ Τζόκοβιτς αφιερώνει λόγια καρδιάς στον Μητροπολίτη Αμφιλόχιο
“Με το όνομά του είναι συνυφασμένη η πνευματική αναγέννηση του Μαυροβουνίου”
Η ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ: Αθάνατος
Το τελευταίο κήρυγμα του Μητροπολίτη Μαυροβουνίου μέσα από το νοσοκομείο