Για την αξία της νηστείας μίλησε ο Μακαριώτατος Πατριάρχης Σερβίας κ.κ. Πορφύριος μετά την Ακολουθία των Προηγιασμένων Τιμίων Δώρων χθες, 30 Μαρτίου 2022, στον Ιερό Ναό του Αγίου Αποστόλου Μάρκου στο Tasmajdan, όπου συλλειτούργησε με τον Πανιερώτατο Επίσκοπο Τοπλίτσας κ. Ιερόθεο.
Επιμέλεια: Ευγενία Δίτσα
Μαζί με τους κληρικούς της Αρχιεπισκοπής Βελιγραδίου, που συγκεντρώθηκαν για το μυστήριο της εξομολόγησης, ο ναός γέμισε με μαθητές του Δημοτικού Σχολείου “Στέφαν Λαζάρεβιτς” από το Μύριγεβο, με επικεφαλής τον θεολόγο τους, Nebojsa Popović. Μετά την Ακολουθία ο Πατριάρχης Πορφύριος μίλησε για την πνευματική αξία και διάσταση της νηστείας στη ζωή μας:
«Εμείς οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί γνωρίζουμε ότι η νηστεία είναι μια πολύ σημαντική διάσταση της πνευματικής μας ζωής. Γνωρίζουμε επίσης ότι η νηστεία δεν είναι κάτι που προέρχεται από την εξωτερική μας ζωή· δεν είναι κάτι που αφορά μόνο τη φροντίδα μας για το τι είδους τροφή θα χρησιμοποιήσουμε σε μια συγκεκριμένη περίοδο, αλλά ξέρουμε ότι η νηστεία στοχεύει στη φροντίδα μας για την εσωτερική μας ζωή (την πνευματική), δηλ. ότι η φροντίδα της αποχής από ένα συγκεκριμένο είδος φαγητού είναι μόνο μια προετοιμασία, μια άσκηση και μια εισαγωγή στη φροντίδα μας για την πνευματική μας ζωή, τις σκέψεις μας, τις επιθυμίες μας και τις συγκεκριμένες πράξεις μας, που είναι καρπός σκέψεων και επιθυμιών.
Η νηστεία, όπως ακούμε καθημερινά στη λατρεία, έχει στόχο να νικήσει τον εγωισμό, την υπερηφάνεια και όλα εκείνα τα πάθη που πηγάζουν από την υπερηφάνεια και τον εγωισμό. Παράλληλα με αυτό, αλλά και ως απώτερος στόχος, είναι η προσπάθεια της εκπλήρωσης της εντολής του Χριστού για αγάπη.
Τότε, όταν μας απασχολεί η φροντίδα για τα εξωτερικά, όταν μας απασχολεί η φροντίδα μας για το σώμα, τότε δεν είμαστε επαρκώς συγκεντρωμένοι σε αυτό που είναι το καθήκον της ζωής μας. Τότε, δεν φροντίζουμε αρκετά την αρετή για την οποία καλούμαστε, δεν είμαστε πλήρως αφοσιωμένοι στην εκπλήρωση των νόμων του Θεού. Ως εκ τούτου, η νηστεία στοχεύει να μας κάνει ικανούς για το πιο σημαντικό πράγμα ως προς την ύπαρξή μας και αυτό είναι να ζούμε σε αρμονία με τα φυσικά μας χαρίσματα και με το αληθινό μας πεπρωμένο, με αυτό που ο Θεός προέβλεψε να είναι η ζωή μας και αυτό δεν είναι παρά η εκπλήρωση των εντολών του Θεού.
Οι εντολές του Θεού, πρέπει πάντα να το γνωρίζουμε καλά, δεν είναι περιορισμοί. Οι εντολές του Θεού δεν περιορίζουν την ελευθερία μας. Αντίθετα, δεν είμαστε ελεύθεροι όταν είμαστε υποδουλωμένοι σε κατώτερες αξίες από εκείνες για τις οποίες προοριστήκαμε από τον Θεό.
Εάν ο κύριος στόχος μας στη ζωή είναι να μας δοξάσουν όλοι, ή να έχουμε όσο το δυνατόν περισσότερα, ή να είμαστε όσο το δυνατόν πιο δυνατοί, τότε η φροντίδα, η προσοχή και η δύναμή μας θα αφιερωθούν σε αυτό, αλλά θα σκλαβωθούμε από τέτοιες αξίες και αυτό δεν είναι το πιο σημαντικό για τον άνθρωπο. Το πιο σημαντικό πράγμα για έναν άνθρωπο είναι να βρει τον εαυτό του, να βρει τον Χριστό, να βρεθεί όχι μόνο εδώ, μέσα στη σύντομη ζωή των 80, 90 ή 100 ετών, αλλά και στην αιωνιότητα, κατανοώντας τι είναι προς το συμφέρον του: να μην έχει κανόνα και να κάνει αυτό που νομίζει ότι θέλει ή να κάνει αυτό που είναι το ορθό.
Η νηστεία, λοιπόν, είναι πνευματική πειθαρχία. Η νηστεία μας κάνει εντελώς ελεύθερους. Όταν είμαστε απαλλαγμένοι από εγωισμό και υπερηφάνεια, όταν είμαστε ελεύθεροι από τα εξωτερικά μας υπάρχοντα και θέσεις, όταν η μόνη αληθινή ελευθερία είναι, ανεξάρτητα από το ποιοι είμαστε και τι είμαστε, να μπορούμε να αφοσιωθούμε πλήρως στον πλησίον μας και να τον δεχτούμε όπως είναι, όταν μπορούμε -παρά τα εσωτερικά εμπόδια που μας εμποδίζουν, να αγαπάμε αληθινά τους πάντες, ακόμα κι όταν δεν ενεργούν απέναντί μας όπως θα θέλαμε, τότε είμαστε ελεύθεροι, γιατί έχουμε αγάπη δωρεάν».
Ο Μακαριώτατος πρόσθεσε ότι στόχος της νηστείας είναι, επίσης, να εξαφανίσει τους φόβους. «Όταν κοιτάξουμε στο τέλος της ημέρας τι συνέβη, θα δούμε ότι το πιο δυνατό συναίσθημα μέσα μας είναι το συναίσθημα του φόβου. Αυτό το αίσθημα φόβου είναι στην πραγματικότητα αποκλειστικά και μόνο συνέπεια της έλλειψης αληθινής και ισχυρής πίστης στον Χριστό. Τότε, όταν είμαστε εν Χριστώ, είμαστε οι πιο γενναίοι και εντελώς ελεύθεροι. Γι’ αυτό και κατά τη διάρκεια της Σαρακοστής εξομολογούμαστε πιο συχνά απ’ ό,τι σε άλλες περιόδους. Η εξομολόγηση δεν είναι παρά μια επανεξέταση του εαυτού, των σκέψεών μας, των επιθυμιών μας, των πράξεών μας, που συχνά δεν έχουν καμία εξήγηση μέσα μας, ακριβώς επειδή ό,τι συμβαίνει χαοτικά και χωρίς έλεγχο παράγει εσωτερική ανασφάλεια, αστάθεια, φόβο και απουσία αγάπης. Κατά τη Σαρακοστή εξομολογούμαστε εντονότερα, αναγνωρίζοντας τις ατέλειες, τις πτώσεις μας και τις πληγές που έγιναν από αυτές τις πτώσεις και ελλείψεις. Τα παρουσιάζουμε ενώπιον του Κυρίου και προσευχόμαστε να μας δώσει δύναμη και να μας γιατρέψει.
Έτσι, κατά τη διάρκεια της Σαρακοστής, εμείς οι ιερείς, όπως και εκτός Τεσσαρακοστής, αλλά εντονότερα, εξομολογούμαστε. Στην πράξη της Εκκλησίας μας, κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Τεσσαρακοστής όλοι οι ιερείς εξομολογούνται και κοινωνούν μετά τη Λειτουργία των Προηγιασμένων Δώρων και έτσι δείχνουμε -αφού την εξομολόγηση τη χρειάζεται ο καθένας, από τον Πατριάρχη μέχρι τον νεότερο πιστό και αντίστροφα- ότι είμαστε απλοί άνθρωποι, που χρειαζόμαστε προσευχή, νηστεία και μετάνοια όπως και ο κάθε πιστός και ότι χρειαζόμαστε αμοιβαία υποστήριξη.
Όπως οι ιερείς προσεύχονται για εσάς στη Θεία Λειτουργία, έτσι και εσείς οι πιστοί πρέπει να προσεύχεστε για τους ιερείς. Μεγαλώνουμε μόνο μαζί ή πέφτουμε μαζί. Δεν μπορούμε να περιμένουμε από τον λαό μας να είναι καλύτερος από ό,τι είμαστε οι ιερείς, όπως, από την άλλη, ένας ιερέας δεν μπορεί να είναι καλύτερος από την κατάσταση στην κοινότητα των πιστών. Έτσι, στην εκκλησία του Αγίου Μάρκου συγκεντρώθηκε και εξομολογήθηκε μέρος των ιερέων από την Αρχιεπισκοπή Βελιγραδίου και Καρλόβατς σήμερα, προσευχόμενοι στον Θεό με την προσευχητική σας υποστήριξη να τους ελεήσει όλους. Είθε ο Κύριος να ευλογεί την υπόλοιπη νηστεία και να υποδεχτούμε με χαρά την Ανάσταση του Χριστού».
