Ο Άγιος Μάξιμος αποτελεί μία σπουδαία προσωπικότητα του 16ου αιώνα, που έμεινε στην ιστορία με την προσωνυμία «Γραικός», δηλαδή «Έλληνας». Ανακηρύχθηκε άγιος τόσο από το Οικουμενικό Πατριαρχείο όσο και από το Πατριαρχείο Μόσχας το 1988.
Ήδη από τα μέσα του 16ου αιώνα είχαν αρχίσει να συντάσσονται βίοι του Οσίου Μαξίμου του Γραικού και διηγήσεις για τα θαύματά του και από το τέλος του 17ου αιώνα το όνομά του να αναγράφεται στα αγιολόγια των ετησίων ρωσικών ημερολογίων, να αγιογραφούνται οι πρώτες εικόνες του και να γράφονται τροπάρια προς τιμήν του.
Ο Άγιος Μάξιμος τιμάται πανηγυρικά στην Ιερά Μεγίστη Μονή Βατοπαιδίου, και στην Ιερά Μητρόπολη Μονεμβασίας και Σπάρτης όπου έμειναν οι γονείς πριν έρθουν στην Άρτα. Η πόλη της Άρτας, η γενέτειρα του Αγίου, τον τιμά ως συμπολιούχο της, στον ναό που έχει ανεγερθεί προς τιμήν του.
Γεννημένος στην Άρτα, γύρω στο 1470, από αριστοκράτες και ευσεβείς γονείς, σπούδασε στην Ιταλία. Αναζητώντας πνευματικές απαντήσεις μετέβη στο Άγιον Όρος και στη Μονή Βατοπαιδίου όπου και έλαβε το σχήμα των μοναχών. Όταν o ηγεμόνας της Ρωσίας ζήτησε έναν λόγιο μοναχό για να μεταφράσει λειτουργικά βιβλία και κείμενα των Πατέρων, από τα ελληνικά στα ρωσικά, ο Άγιος Μάξιμος, με τις ευχές και την ευλογία των Πατέρων, πήγε στη Ρωσία. Την μεγάλη και ουσιαστική προσφορά του στον Ρωσικό λαό δείχνουν τα λόγια του Ρώσου Βασιανού «μόνον τώρα διά του Μαξίμου εγνωρίσαμε τον Θεόν».
Αφιέρωμα από την τηλεόραση της Πεμπτουσίας στον Άγιο Μάξιμο τον Γραικό:
- Ντοκιμαντέρ: Άγιος Μάξιμος ο Γραικός
Στο On Demand περιεχόμενο της τηλεόρασης της Πεμπτουσίας παρακολουθήστε το Ντοκιμαντέρ – Αφιέρωμα στον Άγιο Μάξιμο τον Γραικό, τον Αγιορείτη, παραγωγής του «Ινστιτούτου Άγιος Μάξιμος ο Γραικός» και των πατέρων της Μονής Βατοπαιδίου.
Πατήστε στην εικόνα για να μεταβείτε στο περιεχόμενο:
- Το μήνυμα του Αγίου Μαξίμου του Γραικού στον κόσμο σήμερα
Επίσης, παρακολουθήστε την ομιλία του Καθηγούμενου της Ι.Μ. Μονής Βατοπαιδίου Γέροντα Εφραίμ, στον Ιερό Ναό του Αγίου Μαξίμου του Γραικού στην Άρτα, το 2016. Στην ομιλία, ο Γέροντας αναφέρθηκε στη ζωή του Αγίου και ιδιαιτέρως στην σκληρή δοκιμασία την οποία υπέμενε καρτερικώς ως γνήσιος μοναχός. Παίρνοντας αφορμή από την ζωή του Αγίου και από σύγχρονες πνευματικές μορφές του Αγίου Όρους, μίλησε επίσης για τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του μοναχού και την μεγάλη προσφορά του μοναχισμού στον κόσμο.
Πατήστε στην εικόνα για μεταβείτε στο περιεχόμενο:
- Παρουσίαση Β’ και Γ΄ τόμου των Απάντων του Αγίου Μαξίμου στην Άρτα
Πριν από 10 χρόνια, στο Πνευματικό Κέντρο Μητροπόλεως Άρτης είχε πραγματοποιηθεί εκδήλωση για την παρουσίαση του Β΄ και Γ΄ τόμου των Απάντων του Οσίου Μαξίμου του Γραικού.
Μπορείτε να παρακολουθήσετε το 1ο μέρος εδώ
Πατήστε στην εικόνα για να μεταβείτε στο περιεχόμενο:
Και το 2ο μέρος της εκδήλωσης εδώ
Πατήστε στην εικόνα για να μεταβείτε στο περιεχόμενο:
Λίγα λόγια για τον βίο του Αγίου Μαξίμου του Γραικού
Ο Άγιος Μάξιμος, ο κατά κόσμον Μιχαήλ Τριβώλης, ανήκε στη μεγάλη βυζαντινή αριστοκρατική και λόγια οικογένεια των Τριβώληδων. Γεννήθηκε το 1470 στην Άρτα από ευσεβείς γονείς, τον Μανουήλ και την Ειρήνη.
Τα πρώτα του γράμματα έμαθε στην Άρτα και συμπλήρωσε τη μάθησή του στην Κέρκυρα, κοντά στον επιφανή δάσκαλο, ρήτορα, φιλόσοφο και αντιγραφέα χειρογράφων Ιωάννη Μόσχο.
Στη συνέχεια, λόγω της μεγάλης του φιλομάθειας πήγε στη Φλωρεντία όπου σπούδασε Θεολογία, Ιστορία, Φιλοσοφία και τις γλώσσες αρχαία ελληνική, λατινική, γαλλική και ιταλική. Στη Δύση γνωρίστηκε με πολλές και μεγάλες προσωπικότητες.
Αφού ολοκλήρωσε τις σπουδές του επέστρεψε στην πατρίδα του. Το 1506 μ.Χ. πήγε στο Άγιον Όρος, στην Ιερά Μεγίστη Μονή Βατοπαιδίου, όπου εκάρη μοναχός με το όνομα Μάξιμος. Στα δέκα χρόνια που παρέμεινε στο Άγιον Όρος ποτίστηκε με τη βαθειά αγιορείτικη παράδοση, την οποία φύλαξε μέχρι το τέλος της ζωής του.
Το 1516 μ.Χ., μετά από παράκληση του τσάρου της Ρωσίας Βασιλείου Ιβάνοβιτς, μετέβη στη Ρωσία προκειμένου να μεταφράσει διάφορα λειτουργικά και θεολογικά βιβλία. Κάποια στιγμή όμως συκοφαντήθηκε και με ψεύτικες κατηγορίες τον καταδίκασαν σε εγκλεισμό στη μονή Βολοκαλάμσκ, ως αιρετικό και αμετανόητο αμαρτωλό. Εκεί τον οδήγησαν σιδηροδέσμιο σε απομόνωση, ενώ του απαγόρευσαν τη Θεία Κοινωνία και τη συμμετοχή του στις ακολουθίες του Ναού. Επιπλέον του απαγόρευσαν να γράφει και του πήραν τα βιβλία. Η μόνη του παρηγοριά ήταν η θερμή και αδιάλειπτη προσευχή του.
Ο Άγιος Μάξιμος, ταλαιπωρήθηκε επί 26 χρόνια με φυλακίσεις και πολλά άλλα βάσανα. Τελικά το 1551 μ.Χ. μεταφέρθηκε στη Λαύρα του Αγίου Σεργίου, όπου ο ηγούμενος τον περιέβαλε με πολλή αγάπη, εκτιμώντας το πνευματικό του έργο. Εκεί άφησε και την τελευταία του πνοή στις 21 Ιανουαρίου του 1556 μ.Χ..
Στο βιβλίο “Δίκη του Μαξίμου του Γραικού”, του Κωνσταντίνου Α. Τσιλιγιάννη, δικηγόρου παρ’ Αρείω Πάγω και Συμβουλίω της Επικρατείας, έκδοση του Ινστιτούτου Άγιος Μάξιμος ο Γραικός, “ο Μάξιμος στο Άγιο Όρος και αργότερα στη Ρωσία έγραψε πολλά και άψογα ποιήματα υψηλού επιπέδου στην ελληνική γλώσσα, από τα οποία λίγα διασώθηκαν. Το γεγονός ότι στη Ρωσία συνέθεσε τα περισσότερα, τα οποία ήδη έχουν απολεσθεί, αποτελεί για την παγόσμια λογοτεχνία μια από τις μεγαλύτερες καταστροφές έργων πνευματικού πολιτισμού. Ο Μάξιμος στη Ρωσία έγραφε πεζά και ποιήματα, πρώτα στα ελληνικά και μετά τα μετέφραζε στα ρωσοσλαυωνικά”.
Στο ίδιο βιβλίο κατατίθενται και τα λόγια του Αρχιμανδρίτη Εφραίμ του Βατοπαιδινού, σύμφωνα με τον οποίο “ο Άγιος Μάξιμος ήταν ανάμεσα στους λίγους οσίους που διεξήγαγαν τον πνευματικό τους αγώνα χωρίς οδηγό και συμπαραστάτη. Χωρίς πνευματικό πατέρα, χωρίς Γέροντα για παρηγοριά και ενίσχυση στην άρση του Σταυρού. Αλλά ακόμη και χωρίς συμπαράσταση από αδελφούς ομοϊδεάτες, κατά το “αδελφός υπό αδελφού βοηθουμενος ως πόλις οχυρά και τετειχισμένη””.
Σε ένα άλλο σημείο ο Γέροντας Εφραίμ αναφέρει: “Γιγαντιαία η μάχη, όχι μόνο απροσπέλαστες, αλλά και απερινόητες για μας οι συνθήκες του αγώνα του Αγίου, αλλά νίκησε με τη συμμαχία του αγαπήσαντος αυτόν Κυρίου, και δόντος Εαυτόν εις θάνατον υπέρ πάντων. Ο Άγιος Μάξιμος έσωσε ολόκληρη τη Ρωσική Εκκλησία από τις προλήψεις, δεισιδαιμονίες και αιρετικές πεποιθήσεις, που επικρατούσαν εκείνη την εποχή στην Ρωσία”.