Σήμερα η εκκλησία μας τιμά τη μνήμη του Όσιου Αγάθωνος κτήτορα της ομώνυμης Ιεράς Μονής η οποία βρίσκεται χτισμένη στις πλαγιές του όρους Οίτη, μέσα σε ένα καταπράσινο φυσικό περιβάλλον.
Δείτε σήμερα στο πρόγραμμα της pemptousia.tv στις 16.10 το αφιέρωμα στην Ιερά Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου Αγάθωνος.
Στις 17.30 παρακολουθήστε τη συνέντευξη του μακαριστού Αρχιμανδρίτη Δαμασκηνού Ζαχαράκη, Ηγουμένου της Ιεράς Μονής Αγάθωνος, για την ίδρυση της Μονής Αγάθωνος από τον όσιο Αγάθωνα και την εύρεση της θαυματουργού εικόνα της Παναγίας.
Η προφορική παράδοση αναφέρει πως το παλιό Μοναστήρι πού ασκήτευε ο όσιος Αγάθωνας έπαθε καθίζηση καί η εικόνα της Παναγίας εξαφανίσθηκε, για να βρεθεί σε φωτόλουστη σπηλιά και εκεί, κοντά στη σημερινή του θέση, να κτίσει ο όσιος το μοναστήρι περί τον 14ο με 15ο αιώνα. Η Μονή μετά την κοίμηση του κτίτορος ονομάστηκε από τούς μοναχούς μονή του Αγάθωνος.
Πρώτος ιστορικός ερευνητής της Ιεράς Μονής Αγάθωνος ήταν ο Γ. Λαμπάκης, ο οποίος τοποθετεί το Καθολικό στον 15ο η 16ο αιώνα.
Το Μοναστήρι βρίσκεται κοντά στην Υπάτη σέ υψόμετρο 553 μ., στην πλαγιά του όρους “Οίτη”, μέσα σέ θαυμάσιο φυσικό τοπίο. Ξεχωρίζει το μεγαλόπρεπο καθολικό αθωνικού τύπου (σταυροειδής τρουλλαίιος, σύνθετος τετρακιόνιος, με ενσωματωμένα τέσσερα παρεκκλήσια), ιστορημένο από τα μέσα του 16ου η το τέλος του 17ου αιώνος. Σήμερα διασώζονται ελάχιστες τοιχογραφίες λόγω της φθοράς του χρόνου και της καταστροφικής μανίας του Δράμαλη πού πυρπόλησε το καθολικό (1822). Η εφέστιος εικόνα της Παναγίας του Αγάθωνος (του τύπου της Οδηγήτριας καλυμμένη με καλλιτεχνικό ασημένιο επικάλυμμα) είναι θαυματουργική. Στο καθολικό, στα παρεκκλήσια και σέ άλλα σημεία της Μονής υπάρχουν πολλές επιγραφές πού αναφέρονται στις ανακαινίσεις του χώρου η στην ανοικοδόμηση των κτισμάτων όπως αυτή του κωδωνοστασίου: “ΤΟ ΚΟΔΩΝΟΣΤΑΣΙΟΝ ΤΟΥΤΟ ΕΚΤΙΣΘΗ ΔΙ ΕΞΟΔΩΝ ΤΩΝ κ. ΚΩΝ ΚΟΥΤΙΑ ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΔΕΛΦΩΝ ΑΥΤΟΥ Γ. ΑΝΑ. ΑΘ. ΙΩ. ΣΠ. ΑΙΚ. ΚΟΥΤΡΕΗ ΕΠΙ ΗΓΟΥΜΕΝΟΥ ΑΛΗΠΙΟΥ Χ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΥΛΩΝ ΑΚΑΚΙΟΥ ΦΙΛΙΠΠΟΥ ΚΩ. Χ ΕΝ ΕΤΕΙ 1859 Μαρτίου 3”.
Διασώζονται στη Μονή πολλά πολύτιμα κειμήλια και τίμια λείψανα. Τα ιερά κειμήλια πού υπάρχουν σήμερα στο Μουσείο της Μονής είναι πολλά και ενδιαφέροντα. Δεκάδες σταυροί, ιερά σκεύη, Αρτοφόρια, άγια Λείψανα, ιερές εικόνες, άμφια, κώδικες, βιβλία, συνελέγησαν από τούς Ναούς και τίς διαλελειμένες Μονές της περιοχής από τον Ηγούμενο Γερμανό Δημάκο και διά του τρόπου τούτου διεσώθησαν από τούς αρχαιοκαπήλους. Το πιο παλαιό βιβλίο της βιβλιοθήκης είναι ένα σύγγραμμα του Ιουστίνου Φιλοσόφου και Μάρτυρος του έτους 1551. Είναι δωρεά του Επισκόπου Ζητουνίου Φιλοθέου προς τη Μονή. Σέ πολλά λειτουργικά βιβλία της Μονής υπάρχουν ενδιαφέρουσες ενθυμήσεις Ηγουμένων και Μοναχών πού έχουν μεγάλη ιστορική αξία για τη ζωή της Μονής και των γύρω χωριών.
Η προσφορά της Μονής στους χρόνους της επαναστάσεως του 1821 είναι πολύ μεγάλη. Για την επιτυχία του αγώνος διέθεσε και τούς ιδίους Μοναχούς της, οι οποίοι συστρατεύθηκαν με τους αγωνιστές του Πατρατζικιώτη οπλαρχηγου Μήτσου Κοντογιάννη.
Στη Μονή λειτούργησαν κατά καιρούς διάφορες σχολές, ιερατική, γεωργική και δασική. Στη μονή φυλάσσεται το άφθαρτο σκήνωμα του Οσίου Βησσαρίωνος του Αγαθωνίτη την Αγιότητα του οποίου διεκήρυξε η Αγία και Ιερά Σύνοδος του Οικουμενικού Πατριαρχείου στις 14 Ιουνίου 2022.
Πηγή ιστορικών στοιχείων: Ιερά Μητρόπολη Φθιώτιδος
Δείτε επίσης:
Φθιώτιδος Συμεών: «Μεταμόρφωση σημαίνει λαμβάνω μορφή Χριστού στη ζωή μου»