- (Επιμέλεια: Στέλιος Κούκος)
Στον ύπαρχο Σωφρόνιο
Η επιστολή γράφτηκε το 382. Σ’ αυτήν γίνεται παράκληση να φροντίσει ο ύπαρχος Σωφρόνος για την ένωση Ανατολικών και Δυτικών και υπενθυμίζεται η οικειοθελής αποχώρηση του αγίου Γρηγορίου από τον αρχιεπισκοπικό θρόνο της Κωνσταντινούπολης.
Φιλοσοφώ στην ησυχία· αυτή είναι η αδικία που μου προκάλεσαν όσοι με μισούν κι άμποτε κι άλλη τέτοια αδικία να μου κάνουν για να τους αναγνωρίζω ακόμα περισσότερο ως ευεργέτες μου.
Γιατί είναι πολλές οι ευεργεσίες που δέχεσαι, όταν σε αδικούν και πάλι όταν σ᾽ ευεργετούν να αδικείσαι.
Αυτά είναι τα δικά μου. Κι αν οι άλλοι δε με πιστεύουν, εσύ θέλω να γνωρίζεις με κάθε τρόπο και σε σένα θ’ απολογηθώ πρόθυμα για τον εαυτό μου ή μάλλον είμαι βέβαιος ότι γνωρίζεις και προσπαθείς να πείσεις αυτούς που δε γνωρίζουν.
Εσείς τώρα, παρακαλώ, φροντίστε με κάθε τρόπο να συμφωνήσουν κάτι που δεν έγινε προηγουμένως και να ρθουν σε ενότητα τα τμήματα της οικουμένης που βρίσκονται αδικαιολόγητα σε διάσταση και μάλιστα αν τους βρείτε ότι έχουν χωριστεί όχι για το περιεχόμενο της πίστης αλλά για τους προσωπικούς τους μικροϋπολογισμούς, πράγμα απ’ το οποίο εγώ τουλάχιστο φυλάχτηκα.
Αν μπορέσετε να το τηρήσετε κι εσείς θα έχετε το μισθό σας η δική μου πάλι αποχώρηση στην ησυχία θα είναι λιγότερο οδυνηρή, αν φανεί ότι δεν την επιδίωξα άδικα, αλλά ρίχτηκα με θέλημά μου στη θάλασσα, όπως εκείνος ο Ιωνάς, για να σταμαστήσει η τρικυμία και να σωθούν με ασφάλεια οι ταξιδιώτες.
Αν αυτοί τώρα εξακολουθούν να ταλαιπωρούνται από την κακοκαιρία, εμείς κάναμε αυτό που μπορούσαμε.
Από τον τόμο Γρηγορίου του Θεολόγου, «Άπαντα τα έργα 7, Επιστολές Α’-ΣΜΔ’», των Πατερικών Εκδόσεων «Άγιος Γρηγόριος Παλαμάς». Εισαγωγή, κείμενο, μετάφραση, σχόλια Ιγνάτιος Σακαλής (φιλόλογος).