Για την ελευθερία
«Όταν ο άνθρωπος είναι εντελώς ελεύθερος, τότε τελεί εν Χάριτι. Αυτή είναι η Παρουσία του Θείου Στοιχείου στον άνθρωπο. Εάν δεν έχει ελευθερία, η υποδοχή της Θείας Χάριτος είναι αδύνατος… Και χωρίς την Χάριν, δεν υπάρχει αποφασιστική χειραφέτησις του ανθρώπου από την αναγκαιότητα, την δουλεία και την μοίρα». (Μπερντιάεφ)
Β:… Αδελφή μου, πώς αποκτάται η ελευθερία;
Γερόντισσα Γαβριηλία: Ο περισσότερος κόσμος όταν μιλάει για ελευθερία, νομίζει ότι είναι κάτι το εξωτερικό. Η πραγματική ελευθερία όμως είναι εσωτερική και δεν εξαρτάται ούτε από το περιβάλλον, ούτε από το Κράτος, ούτε από τον Νόμο, ούτε από τους ανθρώπους. Εξαρτάται μόνο από την σχέση του εαυτού μας με τον εαυτό μας.
Β: Πώς αποκτάται όμως;
Γερόντισσα Γαβριηλία: Όταν αισθάνεσαι δούλος κι όχι ελεύθερος, αυτό θα πει ότι είσαι δούλος σε ένα πάθος. Μερικοί άνθρωποι λένε: «Εγώ είμαι ελεύθερος. Δεν λογαριάζω κανέναν. Μόνος μου κερδίζω, μόνος μου ξοδεύω». Στην ουσία, είσαι ο μεγαλύτερος δούλος. Γιατί δεν ελευθερώθηκες από τον εαυτόν σου ακόμα. Έχεις επιθυμίες, έχεις ανάγκες, έχεις διακρίσεις προπαντός.
Λοιπόν, όταν θέλεις να τα κόψεις αυτά με την βοήθεια του Θεού, θα πάρεις το Ευαγγέλιο και θα το βάλεις δίπλα σου σαν Συνταγή Ζωής. Τότε θ’ αρχίσεις σιγά-σιγά να υποτάσεις τα πάθη σου. Παραδείγματος χάριν, αισθάνεσαι ότι είσαι προσκολλημένος στο χρήμα; Έστω κι αν το κερδίζεις μόνος σου, θα κοιτάξεις, το 10% που λέει η Παλαιά Διαθήκη να το βγάζεις στην άκρη. Προπαντός όμως, να τα δώσεις απρόσωπα…
Όχι να περιμένεις και «ευχαριστώ» γι’ αυτό που δίνεις, γιατί τότε καλύτερα να μην το δίνεις καθόλου. Η Ελευθερία, όπως και η Αλήθεια, είναι μία… Δεν μπορεί να είναι μία ελευθερία για τον έναν κι άλλη για τον άλλον. Γιατί τότε, έχουμε συμβιβασμούς και ψέμματα. Λοιπόν. Γλίτωσες ας πούμε από την Φιλαργυρία σου με μεγάλο μόχθο. Μπορεί να σου πάρει και είκοσι χρόνια, και πάλι μια μέρα ν’ ανακαλύψεις ότι δεν γλίτωσες.
Ύστερα, θα θελήσεις να γλυτώσεις από την διάκριση που κάνεις μεταξύ του εαυτού σου και του άλλου. Είναι κι αυτό μέσα στον Εγωισμό. Αν δεν φτάσεις να νοιώσεις ότι εσύ και ο άλλος, είσαστε ΕΝΑ – ο οποιοσδήποτε άλλος: και ο Μαύρος της Αφρικής, και ο Ινδός, και ο Κινέζος, και ο Μουσουλμάνος, και ο Εβραίος, και ο Χριστιανός – να συνειδητοποιήσεις ότι είμεθα όλοι Παιδιά του Θεού. Αν δεν μπορέσεις να το αισθανθείς αυτό Αληθινά, με κεφαλαίο Άλφα, τότε… είσαι ακόμα δούλος!
Τ. Μηναιοπούλου: Δηλαδή Αδελφή μου, όταν λες «είμαι ελεύθερος», σημαίνει ότι έχω απελευθερωθεί από τις επιθυμίες μου;
Γερόντισσα Γαβριηλία: Όχι μόνο από τις επιθυμίες σου. Εκείνο, είναι άλλο κεφάλαιο…
Τ: Μέσα στις επιθυμίες σου, δεν μπαίνει κι ο Εγωισμός, το Χρήμα, η Ματαιοδοξία;
Γερόντισσα Γαβριηλία: Η Ματαιοδοξία είναι όταν θέλεις να φαίνεσαι στους ανθρώπους. Το να παύσεις να σκέφτεσαι τους ανθρώπους, έρχεται μετά. Αφού έχεις υποτάξει τον εαυτό σου. Δεν μπορείς να αισθανθείς ελεύθερος απέναντι των ανθρώπων, να μην λογαριάζεις τι θα πουν και τι θα κάνουν εν σχέσει με σένα, αν δεν ελευθερωθείς από τον εαυτό σου πρώτα. Και για να ελευθερωθείς από τον εαυτό σου, πρέπει να υποτάξεις όλα αυτά που έχεις κάνει με τον Εγωισμό, με την Αμαρτωλότητα με μία λέξη, του Ανθρωπίνου Γένους.
Β: Νομίζω ότι την Ελευθερία μπορεί κανείς να την αισθανθεί μόνο με την Θεία Χάρη.
Τ: Αυτό λέει κι ο συγγραφέας… (αναφέρεται στο πιο πάνω απόσπασμα από τον Μπερντιάεφ)
Γερόντισσα Γαβριηλία: Όμως, δεν μπορείτε να δεχθείτε την Θεία Χάρη, αν δεν καθαρίσετε όλα αυτά.
Β: Αλλά όλα αυτά μπορείτε να τα κάνετε, κι Ελευθερία να μην νιώσετε…
Γερόντισσα Γαβριηλία: Όχι! Γιατί τότε δεν θα τα έχετε κάνει όπως πρέπει. Αποκλείεται να μην αισθανθείτε Ελευθερία! Αλλά κι ένα άλλο. Χωρίς την Πίστη δεν μπορεί κανείς να είναι Ελεύθερος.
Τ: Αδελφή μου εδώ λέει ότι εάν δεν έχουμε Ελευθερία, η υποδοχή της Χάριτος είναι αδύνατη, γιατί δεν υπάρχει το όργανο γι’ αυτόν το σκοπό. Τι εννοεί;
Γερόντισσα Γαβριηλία: Εδώ, δεν συμφωνώ με τον συγγραφέα, γιατί το όργανο υποδοχής της Θείας Χάριτος, είναι η καρδιά μας, η ψυχή μας. Γι’ αυτό, δεν καταλαβαίνω γιατί λέει ότι δεν υπάρχει όργανο. Έκτος κι αν η μετάφρασις είναι εσφαλμένη. Γι αυτό σας έφερα το κείμενο. Για την συζήτηση στην οποία θα καταλήγαμε. Αλλά και πάλι σας λέω ότι η Ελευθερία, τότε μόνο μπορεί να έρθει με την Θεία Χάρη: όταν εμείς πάψουμε να έχουμε Εγωισμό, κι όταν αγαπάμε αλλήλους. Γι’ αυτό μας το έδωσε ο Χριστός σαν καινούργια Εντολή. Γιατί μόνο έτσι θα βρούμε την τέλεια Ελευθερία. Γιατί ο Θεός Αγάπη εστίν. Η Αληθινή Ελευθερία…
Απόσπασμα από το βιβλίο η «Γερόντισσα Γαβριηλία, η Ασκητική της Αγάπης» των εκδόσεων Πορφύρα.
Πηγή Pemptousia.gr (Επιμέλεια Στέλιος Κούκος)
Γερόντισσα Γαβριηλία (1897-1992)