Πρόσεξε, εάν θέλης, μετά την θεώρησιν της ψυχής, και εις την κατασκευήν του σώματος και θαύμασε πώς ο αριστοτέχνης εδημιούργησεν αυτό κατάλυμα που πρέπει εις λογικήν ψυχήν.
Απ’ όλα τα ζώα μόνον τον άνθρωπον έπλασεν όρθιον, διά να γνωρίζης από το σχήμα αυτό ότι η ζωή σου προέρχεται από την ουράνιον συγγένειαν.
Διότι τα μεν τετράποδα όλα προς την γην βλέπουν και προς το μέρος της κοιλίας σκύβουν· εις τον άνθρωπον όμως η ανάβλεψις προς τον ουρανόν είναι ετοίμη, ώστε να μη ασχολήται με την κοιλίαν, μήτε με τα υποκοίλια πάθη, αλλά να έχη ολόκληρον την ορμήν προς την ανοδικήν πορείαν.
Έπειτα με το να θέση την κεφαλήν εις την κορυφήν του σώματος μέσα εις αυτήν ετοποθέτησε τας πιο αξιολογωτέρας από τας αισθήσεις.
Εκεί η όρασις και η ακοή και η γεύσις και η όσφρησις, όλαι η μία δίπλα εις την άλλην κατοικούν.
Και ενώ είναι συγκεντρωμέναι εις τόσον μικρόν χώρον, κατά τίποτε δεν εμποδίζει η μία εις την ενέργειαν της γειτονικής.
Βέβαια τα μάτια έχουν καταλάβει την πιο υψηλήν σκοπιάν, ώστε κανένα από τα σωματικά μόρια να μη εμβαίνη μπροστά εις αυτά, αλλά καθήμενα κάτω από κάποιαν μικράν προεξοχήν των φρυδιών, βλέπουν κατ’ ευθείαν εμπρός εξ αιτίας της προεξοχής που υπάρχει επάνω.
Η ακοή πάλιν δεν έχει απ’ ευθείας άνοιγμα, αλλά με τον κυκλοειδή πόρον αντιλαμβάνεται τους εις τον αέρα θορύβους.
Και αυτό είναι έργον της ουρανίου σοφίας, ώστε η μεν φωνή ανεμπόδιστα να διέρχεται η στρεφομένη δεξιά και αριστερά εις τας κυρτότητας να ενηχή περισσότερον, ώστε τίποτε να μη ημπορή να γίνη εμπόδιον εις την αίσθησιν από αυτά που εξωτερικά παρεμβάλλονται.
Γνώρισε καλά και την φύσιν της γλώσσης, πώς είναι και απαλή και ευλύγιστος και επαρκεί εις κάθε ανάγκην του λόγου με την ποικιλίαν της κινήσεως.
Τα δόντια, που είναι συγχρόνως όργανα της φωνής με το να παρέχουν αντιστήριγμα εις την γλώσσαν, είναι συγχρόνως και υπηρέται της τροφής.
Άλλα μεν με το να την κόπτουν και άλλα δε με το να την αλέθουν.
Και έτσι επιθεωρών το κάθε τι με τον πρέποντα λογισμόν και πληροφορούμενος την έλξιν του αέρος διά του πνεύματος, την διατήρησιν της θερμότητος εις την καρδίαν, τα όργανα της πέψεως, τους φορείς του αίματος, απ’ όλα αυτά θα κατανοήσης την ανεξερεύνητον σοφίαν του ποιητού σου, ώστε και συ ο ίδιος να ειπής μαζί με τον προφήτην· «δι’ εμέ τέτοια γνώσις είναι υπερθαύμαστος».
«Πρόσεχε, λοιπόν, παντού», διά να προσέχης τον Θεόν, εις τον οποίον ανήκει η δόξα και τη δύναμις εις όλους τους αιώνας. Αμήν.
Απόσπασμα Από Την Ομιλία Του Μεγάλου Βασιλείου “Εις Το, ‘Πρόσεχε Τον Ευατόν Σου’”, Όπως Δημοσιεύεται Σε Μετάφραση Στον Τόμο “Μ. Βασιλείου Έργα 6, Της Σειράς “Έλληνες Πατέρες Της Εκκλησίας, Των Εκδόσεων Πατερικαί Εκδόσεις “Γρηγόριος Ο Παλαμάς”. Κείμενο, Μετάφραση, Σχόλια Βασίλειος Ψευτογκάς.