Η Αγία μας Εκκλησία τιμά σήμερα τη μνήμη του Αγίου Ιωνά, του εν Περγάμω της Κύπρου καθώς και τη μνήμη του Αποστόλου Φιλίππου, ενός των επτά Διακόνων και του επισκόπου Νικαίας Θεοφάνους του ποιητού.
Ο Άγιος Ιωνάς υπήρξε ένας μεγάλος ερημίτης, ασκητής και θαυματουργός. Ανήκει στη χωρία των τρακοσίων Αλαμάνων και ήταν συνασκητής και φίλος των Αγίων Κενδέου και Κωνσταντίνου. Έζησε ο Άγιος όλες τις μέρες της ζωής του στη σπηλιά του όπου και ετάφη. Η μνήμη του γιορτάζεται στις 11 Οκτωβρίου.
Στο Πέργαμος ζούσαν ελληνοχριστιανικές οικογένειες. Όταν όμως, κατά τους χρόνους της Τουρκοκρατίας υπερίσχυσε το τουρκικό στοιχείο, τότε υποχρεώθηκαν να το εγκαταλείψουν. Άλλοι κατέφυγαν στη Λύση και άλλοι στο Μετόχι της Ιεράς Μονής Αποστόλου Λουκά Βαρωσιών, που βρισκόταν στη Ξυλοτύμπου, μεταφέροντας έτσι εκεί και την εικόνα του Αγίου στην Εκκλησία του Αγίου Ανδρονίκου όπου σώζεται μέχρι σήμερα.
Στη Ξυλοτύμπου υπάρχει το εκκλησάκι του Αγίου Ιωνά το οποίο βρίσκεται περίπου πεντακόσια μέτρα έξω από το χωριό. Είναι κτίσμα του 1983, εις ανάμνηση του αντίστοιχου ναού που βρισκόταν έξω από το χωριό Πέργαμος βορειοδυτικά της Ξυλοτύμπου. Τα εγκαίνια του ναού έγιναν στις 7 Οκτωβρίου του 1984. Πρόκειται για ένα μικρό ναό ο οποίος ακολουθεί βυζαντινό ρυθμό με τρούλο. Είναι κτισμένος με πέτρες. Το εικονοστάσι είναι ξύλινο και η Αγία Τράπεζα κτίστηκε με πέτρες από τον χαλασμένο ναό του Αγίου Ιωνά στο Πέργαμος. Τα ερείπια του συγκεκριμένου ναού υπάρχουν ακόμη, έχουν γύρω στο ένα μέτρο ύψος και διακρίνεται καθαρά στο σχήμα της Εκκλησίας η σταυροειδής μορφή του. Το μήκος της έφτανε τα 15 μέτρα και το πλάτος τα 10 μέτρα.
Ευχόμαστε και προσευχόμαστε να βρεθεί λύση στο Κυπριακό ούτως ώστε να μας αξιώσει ο Άγιος Ιωνάς να του κτίσουμε τον ναό του στα σωζόμενα ερείπια εκεί όπου έζησε.
Πρωτοπρεσβυτέρου Κυριάκου Κυριάκου.