Σήμερα, η Εκκλησία μας τιμά τη μνήμη του Αγίου Ιωάννου αρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως του Χρυσοστόμου εκ μεταθέσεως από τις 14 Σεπτεμβρίου, για να μην στερείται την τιμή ένεκα της εορτής της Παγκοσμίου Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού.
Ο Χρυσόστομος θεωρείται μέγας φωστήρ της τρισηλίου Θεότητος, «το θεόπνευστο όργανο, ο μιμητής των Αποστόλων». Είναι ένας εκ των τριών μεγάλων Ιεραρχών, διδάσκαλος της οικουμένης και προστάτης των Ελληνικών Γραμμάτων. Γεννήθηκε το 347 στην Αντιόχεια από ευσεβείς χριστιανούς, το Σεκούνδο και την Ανθούσα. Ευφυής και πολυτάλαντος, διακρίθηκε στις επιστήμες. Μελέτησε εις βάθος τα ελληνικά γράμματα και σπούδασε στη Συρία κοντά στον ξακουστό ρητοροδιδάσκαλο Λιβάνιο. Ιδιαίτερα εντρύφησε στη μελέτη των Γραφών και απέκτησε βαθιά θεολογική μόρφωση. Όταν ολοκλήρωσε τις σπουδές του, αφοσιώθηκε στο μοναχικό βίο.
Ο ένθεος ζήλος του τον οδήγησε στην έρημο, όπου επιδόθηκε στην προσευχητική άσκηση. Αναδείχθηκε επίγειος Άγγελος και ουράνιος άνθρωπος. Όταν επέστρεψε στην Αντιόχεια, χειροθετήθηκε αναγνώστης, δηλ. ερμηνευτής της Αγίας Γραφής, και αργότερα χειροτονήθηκε διάκονος από τον Πατριάρχη Μελέτιο. Έξι χρόνια μετά, ενθρονίστηκε αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως.
Ο ιερός Χρυσόστομος, «ως θησαύρισμα των αρετών», αναδείχθηκε ηγετική φυσιογνωμία, έξοχος ποιμένας, μέτρο της ταπείνωσης, αλλά και ερμηνευτής των Γραφών, ιδιαίτερα του Ιερού Ευαγγελίου και των Επιστολών του Αποστόλου Παύλου. Κατέλειπε ανεκτίμητο συγγραφικό έργο και σε ποσότητα και προπάντων σε ποιότητα. Σύμφωνα με την παράδοση της Εκκλησίας, από τη γραφίδα του Χρυσοστόμου έχουμε την ομώνυμη θεία Λειτουργία, που επιτελείται τις περισσότερες ημέρες του έτους.
Δεν ήταν μόνο θεωρητικά καταρτισμένος, αλλά και έμπρακτα δίδασκε την εγκράτεια και τη φιλαλληλία. Καταξιώθηκε ως «το πάγχρυσο στόμα, των αμαρτωλών ο εγγυητής», «η γλώσσα η φιλάνθρωπος». Η σύγκρουσή του με την ασεβή αυτοκράτειρα Ευδοξία τον οδήγησε σε αλλεπάλληλες εξορίες. Εξεδήμησε προς Κύριο στην πορεία του προς την τελευταία εξορία στα Κόμανα του Πόντου στις 14 Σεπτεμβρίου το 407.