Σήμερα, Παρασκευή προ των Βαΐων και παραμονή της εγέρσεως του Λαζάρου, 10 Απριλίου, η Αγία μας Εκκλησία τιμά τη μνήμη του Αγίου Ιερομάρτυρος Γρηγορίου Ε΄, Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, ο οποίος γεννήθηκε στη Δημητσάνα της Αρκαδίας. Μετέβη στη Σμύρνη, κοντά στο θείο του, τον εκκλησιάρχη Μελέτιο, όπου παρακολούθησε μαθήματα στην Ευαγγελική σχολή. Στη συνέχεια, άκουσε μαθήματα φιλοσοφίας στην Πάτμο. Ο πόθος του όμως για τη μοναχική ζωή τον οδήγησε στη Μονή Στροφάδων, όπου εκάρη μοναχός και μυήθηκε στη μοναχική άσκηση. Κατόπιν, τον κάλεσε ο Μητροπολίτης Σμύρνης Προκόπιος και τον χειροτόνησε αρχιδιάκονό του. Ως πρεσβύτερος επέστρεψε στη Δημητσάνα. Στις 19 Αυγούστου 1785 εξελέγη Oικουμενικός Πατριάρχης.
Στον πατριαρχικό θρόνο ο Γρηγόριος παρέμεινε μέχρι το Δεκέμβριο του 1798, οπότε καθαιρέθηκε από την Υψηλή Πύλη, διότι θεωρήθηκε ανίκανος να διατηρήσει την υποταγή των χριστιανικών λαών κάτω από τον τουρκικό ζυγό και εξορίστηκε στο Άγιος Όρος.
Η περίοδος της υποχρεωτικής παραμονής του στο Περιβόλι της Παναγίας του έδωσε την ευκαιρία να εμβαθύνει περισσότερο στην αυτογνωσία και τη θεογνωσία. Κλήθηκε πάλι στον Οικουμενικό θρόνο, αλλά και πάλι εξορίστηκε από την Υψηλή Πύλη.
Το 1818 κλήθηκε για τρίτη φορά στον Οικουμενικό θρόνο, όπου παρέμεινε μέχρι τις 10 Απριλίου 1821, ημέρα του Πάσχα, κατά την οποία οι Οθωμανοί τον κρέμασαν στην Πύλη του Πατριαρχείου. Η Πύλη αυτή παραμένει μέχρι σήμερα κλειστή εις μνημόσυνο του απαγχονισθέντος Πατριάρχου.
Στις 10.4.1921 διακηρύχθηκε η αγιότητά του και κετετάγη στο Αγιολόγιο της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Το ιερό λείψανό του βρίσκεται στο Μητροπολιτικό Ναό των Αθηνών, το οποίο οι προσκυνητές ευλαβούνται προσευχόμενοι για τη Ρωμιοσύνη και όλους τους προαπελθόντες μάρτυρες της Επταλόφου Πόλεως.
Επίσης, να αναφέρουμε ότι με την σημερινή προηγιασμένη Θεία Λειτουργία ολοκληρώνονται οι 40 ημέρες νηστείας από την Καθαρή Δευτέρα.
«Την ψυχωφελή, πληρώσαντες Τεσσαρακοστήν, και την Αγίαν Εβδομάδα του πάθους σου, αιτούμεν κατιδείν Φιλάνθρωπε …». Με αυτά τα λόγια του στιχηρού στον εσπερινό του Σαββάτου που τελείται το πρωί της Παρασκευής, πριν την Κυριακή των Βαΐων, τελειώνει η Μεγάλη Σαρακοστή. Μπαίνουμε πια στην «Αγία Εβδομάδα», στην περίοδο του εορτασμού των παθών του Χριστού, του Θανάτου και της Αναστάσεώς Του.
Σήμερα το απόγευμα διαβάζεται το Μικρό Απόδειπνο και ψάλλεται ο Κανόνας του Λαζάρου. Από αύριο εισερχόμαστε στον τρίτο και τελευταίο κύκλο του Τριωδίου, ο οποίος θα ολοκληρωθεί το Μεγάλο Σάββατο.
Του Επισκόπου Μεσαορίας Γρηγορίου