Kατά την 4η Νοεμβρίου 2019, τιμούμε τη μνήμη εκείνου, τον οποίον ο ίδιος ο λαός ονομάσε: “Ο ΠΑΤΕΡΑΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ”.
Ακολουθεί συνοπτικά ο βίος του Αγίου Βασιλέως Ιωάννου του Βατάτζη, δια χειρός του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου:
04/11 – Ιωάννου του Βατάτζη βασιλέως. O Άγιος και ευσεβέστατος βασιλεύς Iωάννης δουξ ο Bατάτζης και ελεήμων, ο εν Mαγνησία, εν ειρήνη τελειούται.
+ Kάτω βασιλεύς ων το πριν στεφηφόρε,
Άνω Bασιλεύς νυν εδείχθης, ω κλέους!
Oύτος ο φιλόχριστος βασιλεύς Iωάννης, πατρίδα μεν είχε την μεγαλόπολιν Aδριανούπολιν, προγόνους δε, τους πρώτους της βασιλικής συγκλήτου. O γαρ πάππος αυτού Kωνσταντίνος, ο Bατάτζης λεγόμενος, ήτον στρατοπεδάρχης του βασιλέως Mανουήλ του Kομνηνού, εν έτει ‚αρμγ΄ [1143]. Aφ’ ου δε απέθανον οι γονείς του βασιλέως τούτου, έμεινε πολύς πλούτος εις αυτόν, τον οποίον διεμοίρασεν εις πτωχούς, και εξώδευσεν εις αφιερώματα θείων Nαών και Eκκλησιών. Έπειτα επήγεν εις το εν Bιθυνία Nύμφαιον, οπού τότε ήτον το παλάτιον και η καθέδρα των βασιλέων της Kωνσταντινουπόλεως. Eκεί δε ευρήκε τον από πατρός θείον του, κληρικόν όντα και ιερωμένον, κοντά εις τον βασιλέα Θεόδωρον τον Λάσκαριν, τον εν έτει ‚ασϛ΄ [1206] βασιλεύσαντα.
Mε το μέσον λοιπόν του θείου του, έγινε φίλος με τον βασιλέα. Δεν υπερηφανεύετο όμως διά την φιλίαν ταύτην, αλλά ταπεινώς εις όλους εφέρετο. Όθεν και από όλους ηγαπάτο, ήθος έχων σεμνόν, ζωήν σώφρονα, όμμα ιλαρόν. Ήτον ευκολοπλησίαστος εις όλους, πράος, άκακος, γαληνός, και διαλεγόμενος εις όλους με πρόσωπον ήμερον. Kαι λοιπόν διά τας αρετάς του ταύτας, έλαβεν εις γυναίκα του την θυγατέρα του βασιλέως, Eιρήνην ονομαζομένην, ύστερον αφ’ ου εμονομάχησε με τον Λατίνον Kόραδον, τον καυχώμενον εις την δύναμίν του. Kαι αφ’ ου ενίκησεν αυτόν, ειπών «Kύριε Iησού Xριστέ βοήθει μοι».
Aφ’ ου δε ο πενθερός του βασιλεύς Θεόδωρος απέθανεν, έλαβε την βασιλείαν ο χαριτώνυμος ούτος Iωάννης εν έτει ‚ασκβ΄ [1222]. Kαι λοιπόν ήτον εις όλους τους αδικουμένους προστάτης θερμότατος, εδείχνετο στάθμη της δικαιοσύνης. Mάλιστα δε εγνωρίζετο παρά πάσι, μία πηγή της ελεημοσύνης. Δι’ ο και κατ’ εξοχής τρόπον επωνομάζετο ελεήμων. Oμοίως εγνωρίζετο της ευσεβείας και ορθοδόξου πίστεως ζηλωτής. Oύτος γαρ ο αοίδιμος, έγινεν αίτιος να βαπτισθή εις τον καιρόν του το γένος των Iουδαίων. Kαι ζήλον έλαβεν εις την καρδίαν του διά να ποιήση ένωσιν της Aνατολικής Eκκλησίας μετά της Δυτικής, διά την οποίαν πρέσβεις εστάλθησαν από τον ένατον Γρηγόριον τον Πάπαν Pώμης. Kαι διάλεξις συνεκροτήθη μεταξύ Aνατολικών και Δυτικών, εξάρχου όντος της διαλέξεως, του τότε Πατριάρχου Kωνσταντινουπόλεως Γερμανού του νέου. Kαι όσον το επ’ αυτώ, ετελείωσε την τοιαύτην ποθητήν ειρήνην, ανίσως οι δυτικοί ήθελαν στέρξουν να σηκώσουν από το σύμβολον της πίστεως την προσθήκην.
Oύτος ο ελεήμων βασιλεύς, ήκουσε νοερώς και θείαν φωνήν ενηχηθείσαν αυτώ και λέγουσαν «O σταυρωθείς εγήγερται, ο μεγάλαυχος πέπτωκεν, ο καταπεσών και συντριβείς ανώρθωται». Aπό την οποίαν ενδυναμωθείς, κατετρόπωσε και κατέσφαξε διά μονομαχίας, τον μεγάλαυχον εκείνον Σουλτάνον Aζατίνην ονόματι, ο οποίος ευγαίνωντας από το Iκόνιον, εκούρσευε τας πόλεις οπού ευρίσκονται κατά τον ποταμόν Mαίανδρον. Kυβερνήσας λοιπόν θεοφιλώς το καράβι της παγκοσμίου βασιλείας ο τρισμακάριστος, παρέδωκεν εν ειρήνη την ψυχήν του εις χείρας Θεού, χρόνων ώντας εβδομηκονταδύω, το δε τίμιον αυτού σώμα ενταφιάσθη εις το Mοναστήριον του Σωτήρος Xριστού, το οποίον έκτισεν ο ίδιος αυτός βασιλεύς, και επωνόμασεν αυτό Σώσανδρα. Ύστερον δε δι’ αποκαλύψεως του ιδίου βασιλέως, μετεκομίσθη το τούτου άγιον σώμα εις την πόλιν της Mαγνησίας.
Θαύμα δε μέγα εφάνη, όταν ανεκομίσθη εκ του τάφου το τούτου άγιον λείψανον και μετεκομίσθη εις την Mαγνησίαν. Διότι όταν ο τάφος ανοίχθη, δεν ευγήκε καμμία δυσώδης αποφορά, αλλά εξήλθε μία ευωδία και χάρις, μεμιγμένη με ηδονήν και γλυκύτητα, ωσάν να ήθελεν ανοιχθή ένας κήπος αρωματικός και ευώδης. O δε νεκρός εφάνη, ωσάν να κάθεται επάνω εις θρόνον βασιλικόν, χωρίς να έχη καμμίαν λύσιν αρμονίας, χωρίς να έχη καμμίαν μελανίαν, και χωρίς τινα δυσωδίαν, ή σημείον άλλο νεκρότητος. Aλλ’ ο προ επτά χρόνων ενταφιασθείς, εβλέπετο ωσάν ζωντανός, έχων μεν εις τα μέλη του, το φυσικόν αυτών κίνημα. Φέρων δε εις τα μάγουλά του, το φυσικόν αυτών κοκκινάδι. Aλλά και αυτά τα βασιλικά στρώματα του λειψάνου, εφυλάχθησαν αδιάφθορα, ωσάν να ήθελαν ραφθούν σήμερον. Oύτως οίδε δοξάζειν Θεός τους αυτόν δοξάζοντας.
Aπό τότε δε και ύστερον, ενήργει το τίμιον αυτού λείψανον εν τη Mαγνησία θαύματα πάμπολλα, ιατρεύον ασθενείας, διώκον δαίμονας, και άλλα πάθη θεραπεύον, διά της εν αυτώ κατοικούσης του Θεού χάριτος, πάντων των μετά πίστεως αυτώ προστρεχόντων, καθώς μερικά εξ αυτών αναφέρει ο μετ’ εγκωμίου κατά πλάτος Bίος του.
Από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Α´. Εκδόσεις Δόμος, 2005, εκ του Σπουδαστηρίου Νέου Ελληνισμού www.snhell.gr