Σήμερα, 7 Απριλίου, η Εκκλησία μας τιμά τη μνήμη του Οσίου Γερασίμου του Βυζαντίου, μεγάλου Διδασκάλου και Σχολάρχη της περιώνυμης Πατμιάδας Εκκλησιαστικής Σχολής.
Σύμφωνα με τον Ματθαίο Μελιανό, συνταξιούχο, πλέον, Σχολάρχη της Πατμιάδας, το πρόσφατο σύγγραμμα, του ακούραστου ερευνητή-συγγραφέα Αρχιμ. π. Ναυκρατίου Τσουλκανάκη, αποφοίτου και Καθηγητή, για μικρό διάστημα, της Πατμιάδας, με τίτλο «ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟΣ Ο ΒΥΖΑΝΤΙΟΣ (+1740) Ο ΑΓΙΟΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΟΣ ΤΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΠΑΤΜΟΥ», έρχεται να αναδείξει τη μεγάλη αυτή φυσιογνωμία της Εκκλησίας μας και της Παιδείας μας. «Έρχεται σαν συνέχεια της ιστορίας του φημισμένου Φροντιστηρίου της Πάτμου και της ζωής του ιδρυτού του και διδασκάλου, αγίου Μακαρίου του Καλογερά του Πατμίου, και αναφέρεται στον ιερομόναχο Γεράσιμο τον Βυζάντιο, ο οποίος διετέλεσε όχι μόνο μαθητής του, και υποδιδάσκαλος, αλλά και διάδοχός του στη σχολή αυτή. Πέρα από τα βιογραφικά του παπά Γεράσιμου, εκτίθεται η ιστορία της λειτουργίας του σχολείου αυτού, και η προσφορά του γενικά στην ανάπτυξη της παιδείας του δούλου Γένους».
Αυτά αναφέρει ο π. Ναυκράτιος, στον πρόλογο του σημαντικού αυτού έργου του. Ο π. Ναυκράτιος, ερευνητής σε όλη του τη ζωή, δεν άφησε βιβλιοθήκη για βιβλιοθήκη, όχι μόνο στον Ελλαδικό χώρο, αλλά και στο εξωτερικό, αναζητώντας στοιχεία για την Πατμιάδα, για τον Ιδρυτή της, γενικά για την ιστορία της. Το σύγγραμμά του για τον Άγιο Μακάριο τον Καλογερά στάθηκε αιτία και αφορμή για την Αγιοκατάταξή του, το 1994.
Λίγα στοιχεία από το Συναξάρι του Αγίου Γερασίμου
Ο Όσιος Γεράσιμος γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη. Ήλθε στην Πάτμο και μαθήτευσε κοντά στον σοφό Διδάσκαλο του Γένους, τον Όσιο Μακάριο Καλογερά, στη νεοσύστατη Πατμιάδα Σχολή. Μετά το πέρας των σπουδών του, παρέμεινε κοντά στον Διδάσκαλό Του, σαν βοηθός, αργότερα ανέλαβε την διδασκαλία των μαθημάτων και τελικά την διεύθυνση της Σχολής, μετά την κοίμηση του Αγίου Μακαρίου.
Υπήρξε άριστος παιδαγωγός των νέων. Δυστυχώς, αρρώστησε από λιθίαση και αναχώρησε για τη Σμύρνη προς θεραπεία. Δεν θεραπεύθηκε εκεί, αναζήτησε ιατρική περίθαλψη στην Κρήτη, αλλά εκεί «κοιμήθηκε» το έτος 1740 μ.Χ. και ενταφιάσθηκε στην Ιερά Μονή της Αγίας Τριάδας, των Τζαγκαρόλων. Μόλις έγινε γνωστή η εκδημία του στην Πάτμο, η Ιερά Μονή έστειλε αντιπροσωπεία από Μοναχούς, προκειμένου να μεταφέρουν το Ιερό του Λείψανο στο Μοναστήρι του. Οι Πατέρες της Μονής της Αγίας Τριάδας αρνήθηκαν να παραδώσουν τον πολύτιμο θησαυρό «ον απέστειλεν αυτοίς ο Θεός». Τότε, έγινε αγρυπνία και κατά τη διάρκεια του Χερουβικού Ύμνου απεκόπη ο ιερός βραχίονας από το δεξιό χέρι του Οσίου, τον οποίο παρέλαβαν και μετέφεραν οι μοναχοί στην Πάτμο, όπου βρίσκεται μέχρι σήμερα. Στην Αγία Τριάδα, φυλάσεται η Τιμία του Κάρα. Το Λείψανό του δυστυχώς παραδόθηκε στη φωτιά από τους Αγαρηνούς που επέδραμαν εναντίον της Ιεράς Μονής το έτος 1821 και την έκαψαν.
Λίαν ενωρίς η Εκκλησία μας τον κατέταξε στην Χορεία των Αγίων Της και η μνήμη Του τιμάται τόσο στην Ιερά Μονή της μετανοίας Του, όσο και στο Παρεκκλήσιο της Πατμιάδας. Φυσικά τιμάται και στη Μονή της Αγίας Τριάδας στην Κρήτη και άλλαχού, όπου διακονούν Κληρικοί – απόφοιτοι της Πατμιάδας.
Ας έχουμε την Ευλογία Του και ας προστατεύει τη Σχολή Του, στην οποία αφιέρωσε τη Ζωή Του.